[رزیتا]

خانم ها ! ولخرجی ممنوع
توصیه‏هایى به خانم‏هاى خانه‏دار براى تنظیم اقتصاد خانواده‏(1)

تنظیم برنامه ی خانواده، بر اساس درآمد شوهر، موضوعى است كه باید با دقت و كاردانى تمام، از سوى خانم خانه، صورت بگیرد و چون نمى‏توان درآمدها، خرج‏ها و خلق و خوى افراد را صددرصد با یكدیگر تطبیق داد، این كار به وسیله خانم خانه و بر اساس تجربیات خود او باید انجام شود. در این مبحث، فقط چارچوب كلى را مطرح مى‏كنیم و جزئیات آن را به عهده خانم خانه مى‏گذاریم.

ضرب‏المثل حكیمانه «بادآورده را باد مى‏برد» در تئاتر، فیلم و كتاب، لحظات بسیار مفرح، شیرین و دل‏چسبى را براى ما، به ارمغان آورده است. چقدر از دیدن پیرمردهاى خسیسى كه در صحنه تئاتر با مأمور مالیات بر سر درآمد، چانه مى‏زدند و دستشان مى‏لرزید و اصولاً مطالبه او را چرند و مزخرف مى‏دانستند و به پرداخت مالیات تسلیم نمى‏شدند، خندیده‏ایم یا مثلاً در ضمن نمایش، از دیدن زن‏هاى جوان و خوش لباسى كه به هیچ‏وجه در مقابل منطق شوهر، در خصوص كم‏خرج كردن، متقاعد نمى‏شدند و مثل بچه‏ها، لب‏هایشان را آویزان مى‏كردند و با كلماتى بچه‏گانه مى‏گفتند: «من نمى‏دونم؛ هر طورى شده، باید این پالتو پوست را برایم بخرى»، خندیده ایم! نویسندگان و منتقدان اجتماعى، به قدرى كتاب و نمایش در خصوص خسّت، ولخرجى و اسراف نوشته‏اند كه از حد خارج است و هر كدام از ما، به نوبه خود، چنین كتاب‏ها و نمایش‏هایى را خوانده و دیده‏ایم و به نظرمان عجیب و غریب و احمقانه جلوه كرده است و به آنها خندیده‏ایم.

نویسندگان خوش ذوق و آنهایى كه نقایض اجتماعى را با دیده بصیرت و نكته‏سنجى مى‏نگرند، مشاهدات خود را به طرز جالب و زیبایى، ضمن داستان، در مقابل دیدگان ما مجسم مى‏كنند و به قدرى با مهارت، آن عیوب را برجسته مى‏سازند كه ما آن را حمل بر شوخ‏طبعى نویسنده كرده، به وجد و سرور مى‏آییم؛ اما باید بدانیم كه در زندگى حقیقى، هیچ مصیبتى رنج‏آورتر و غم‏انگیزتر از عدم لیاقت در امور مالى نیست.
در کلام معصومین هم اشاراتی به این موضوع شده است:
امام حسن (ع) : پرسش صحیح نیمی از علم است ، و مدارا كردن با مردم نیمی از عقل است ، و اقتصاد و اعتدال در زندگی نیمی از مخارج است .


آن مردى كه زیادتر از درآمد خود خرج مى‏كند و به اصطلاح «پایش از گلیمش درازتر است»، خوشمزه و خنده‏آور نیست؛ بلكه وى، پایه و اساس ورشكستگى و فلاكت خود را بنا مى‏گذارد. آن خانم ولخرج و بى‏مغزى كه مثل بچه‏ها و از روى بى‏فكرى، یقه شوهر را مى‏چسبد و از او لباس‏ها و مدهاى روز را مى‏خواهد، جذاب و دلربا نیست؛ بلكه مانند سنگ آسیاب، به گردن شوهر آویخته شده، او را شكسته و خرد مى‏كند.

تصور این كه اگر ما درآمد بیشترى داشته باشیم، تمام مشكلات و غصه‏هاى مالى ما حل مى‏شود، یك فكر سفسطه‏آمیز و بى‏معنى است. متخصصان علم اقتصاد مى‏گویند: درآمد زیادتر، درد را دوا نمى‏كند. یكى از بزرگان علم اقتصاد ، عقیده دارد كه غالب مردم، وقتى پولشان زیادتر مى‏شود، خرجشان را نیز بالا مى‏برند و در نتیجه، باز با بى‏پولى و كمبود، دست به گریبان هستند.
بدون نقشه و بى‏فكر خرج كردن، یعنى آن كه همه از درآمد و دسترنج شما بهره ببرند؛ غیر از خودتان. شما از درآمد خود به كفاش، نانوا، قصاب، بزاز و نجار، نفع برسانید؛ اما یك دینار براى خود كنار نگذارید.


با نقشه و عاقلانه خرج كردن، آن است كه شما و خانواده‏تان، هر كدام یك سهم عادلانه از درآمد خود را پس‏انداز كنید.
خانم های محترم : تنظیم بودجه، نه مثل یك پیراهن ساده و آسان است و نه این است كه شما صورت بالا بلندى از مخارج روزانه را تهیه كنید و یك ریال یك ریال همه را بنویسید؛ بلكه تنظیم بودجه، عبارت از نقشه مشخص و یك برنامه منظمى است كه به شما كمك مى‏كند تا از درآمد و پولتان، حداكثر استفاده را ببرید.

بودجه‏اى كه از روى عقل و تدبیر تنظیم شده باشد، شما را به هدف و آرزوهایى كه در زندگى دارید، مى‏رساند. خرید خانه، باغ، ماشین، تحصیلات عالى براى بچه‏ها، پس‏انداز براى زمان پیرى، مسافرت و گردش، از هدف‏هاى مورد نظر هر خانواده هستند و انجام آنها، جز با تنظیم بودجه عاقلانه، میسر نخواهد بود.

وقتى شما از روى نقشه و حساب خرج كردید و مخارج هر ماه را آخر آن ماه از نظر گذراندید، به چشم خود مى‏بینید كه براى هر چیز، چه مبلغ پول داده‏اید و اگر بعضى مخارج در نظر شما زائد باشد، آنها را حذف مى‏كنید تا هزینه آنها به مصرف چیزهاى مهم و لازم برسد. صورت‏حساب خرج ماهانه بهترین مشاور اقتصادى و راهنماى خرج و پس‏انداز شما خواهد بود.
اگر خداى نكرده شما از آن زن‏هایى هستید كه عقل معاش نداشته، به تنظیم بودجه معتقد نیستید، از همین امروز، برنامه خرج و دخل را با تطبیق درآمدتان، تهیه كنید. باید بدانید كه یك زن میانه‏رو كه از روى عقل و نقشه خرج مى‏كند، مهم‏ترین كمك و خدمت را در راه موفقیت شوهر، انجام مى‏دهد. مردهایى كه گرفتار زن ولخرج هستند، هرگز روى موفقیت را نخواهند دید.
اگر شوهر شما راه پول درآوردن را مى‏داند، ولى آینده‏گر نیست و همه را از دست مى‏دهد، شما باید با منطق و عقل معاش، از آن جلوگیرى كنید و اگر زیاد محافظه‏كار است و خانواده را در فشار و تنگنا مى‏گذارد، حس اعتماد او را به خود جلب كنید و به او بفهمانید كه شما نیز در پول خرج كردن، همان دل‏سوزى و تدبیر متقابل را دارید.



در امر بودجه خانواده شما نمى‏توانید به نظریه ی متخصصان، متكى باشید و آن را راهنماى بودجه ی خانواده خود قرار دهید. براى آن كه بودجه شما از نظر اقتصادى ارزش واقعى داشته باشد، باید به قامت خود شما بریده شود و مثل لباس، جزءجزء آن، روى اندام شما امتحان شود تا از هر جهت، برازنده شما و زیبا و راحت باشد. درآمد، موقعیت و مخارج هیچ خانواده‏اى، مثل خانواده دیگرى نیست. مشكلات و مسائلى كه شما در امر پول خرج كردن و بودجه خود دارید، مثل صورت و اندامتان، با دیگران متفاوت است.
در مقاله ی بعد چند پیشنهاد كه در تنظیم و تهیه بودجه خانواده، به شما كمك مى‏كنند، رابیان می کنیم.
ادامه دارد...
پی نوشت :
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج 18 ، ص 108

منبع : مجله پرسمان - باتغییر وتلخیص