[زکریا فتاحی]

در ايران برخلاف كشور فرانسه،رسم بستن شمشير منحصر به اصيل زادگان نيست و همه مي توانند شمشير ببندند. كسبه و كارگران براي اينكه ميل به تظاهر ندارند شمشير نمي بندند اما نوكران اشراف،داراي شمشير مي باشند و هنگامي كه عقب ارباب به راه مي افتند اگر كسي از رسوم ايرانيان اطلاع نداشته باشد و آن منظره را ببيند تصور مي كند كه يك قشون به راه افتاده زيرا تمام نوكران را مسلح مي بيند. شمشير نوكران علاوه بر اينكه صلاح است وثيقه اي براي پول قرض دادن مي باشد و هر وقت نوكري احتياج به پول پيدا مي كند،شمشير خود را نزد يكي از كسبه گرو مي گذارد و وجهي دريافت مي نمايد و پرداخت آن قرض و از گرو در آوردن شمشير موكول به اين است كه روزي ارباب،چيزي به نوكران خود بپردازد.
در ايران حقوق نوكران را سالي يك بار تاديه مي كنند و چون اكثر اشراف ايران ملاك هستند حقوق نوكران در فصل پاييز تاديه مي گردد و بعضي از نوكران حقوق خود را جنسي دريافت مي كنند. حقوق اصلي هر نوكر در اصفهان عبارت است از گندم اما از محصول صيفي يعني خيار و خربزه و هندوانه و بادمجان هم چيزي به او مي دهند. در اصفهان حقوق يك نوكر عادي در سال عبارت است از يك حروار گندم و يك خروار جو و پنجاه من اصفهان خيار و خربزه و هندوانه و بادمجان. علاوه بر اين به طوري كه قبلا گفتيم نوكر ناهار و شام خود و خانواده خويش را از منزل ارباب بدست مي آورد.
زنهاي نوكران در خانه ها،كمك به هزينه زندگي مي كنند و اكثر آنها پارچه مي بافند و پارچه هاي اصفهان كه داراي نقوش مي باشد،معروفيت دارد. بعضي از آنها فرش مي بافند و يك فرش خوب اصفهاني كه سه ذرع طول و دو ذرع عرض داشته باشد تا سه هزار عباسي به فروش مي رسد و اگر فعاليت زنها نباشد نوكران نمي توانند با سالي يك خروار گندم و يك خروار جو و پنجاه من محصول صسفي خانواده خود را اداره نمايند.

اشراف بزرگ ايران هنگامي كه از يك نقطه شهر به نقطه ديگر مي روند علاوه بر اينكه خيل نوكران را با خود مي برند،جلوي خود يدك مي كشند. يدك عبارت است از يك اسب زيبا داراي زين و برگ بسيار قشنگ كه دهانه ي آن را يك سوار بدست مي گيرد و جلوي ارباب مي كشد اما كسي بر اسب زيبا سوار نمي شود.
از شماره يدك هايي كه جلوي يكي از اشراف مي كشند و همچنين از يراق اسب هاي يدك ” از لحاظ اينكه از نقره باشد يا طلا ” مي توان به مرتبه ي آن شخص بين اشراف ايران پي برد . آئين نامه مربوط به يدك كشيدن را شاه عباس نوشت و به موقع اجرا گذاشت و تا به امروز تغيير نكرده است و اگر يكي از اشراف كوچك كه بايد داراي سه يدك با يراق نقره باشد همان يدك ها را با يراق طلا مقابل خود بكشد دچار عاقبتي وخيم خواهد شد.
يدك ها را پيشاپيش اشراف مي كشند و آنگاه ارباب،سوار بر اسب در حاليكه چند تن از نوكران مقرب دو طرف اسبش پياده حركت مي نمايند،مي آيد و پس از وي يك سوار در حالي كه قليان ارباب را بدست گرفته،حركت مي كند و اگر ارباب ميل به طيور شكاري داشته باشد بعد از قليان دار،يك نفر كه شاهين روي دست دارد همچنان سوار بر اسب، حركت مي كند و بعد خيل نوكران پياده مي آيند كه يعضي از آنها شمشير پولادي ندارند چون آن را گرو گذاشته اند و در عوض يك شمشير چوبي آويخته اند ولي تا كسي از نزديك آن شمشير چوبي را مورد معاينه قرار ندهد نمي فهمند كه چوب است.
وقتي ارباب از بازار عبور مي كند،چپ و راست،با اشاره دست و سر يا سينه تعارف مي نمايد زيرا وي را همه مي شناسد و همه او را مي شناسند و اگر از اشراف درجه اول باشد كسبه از جا بر مي خيزند و سر فرود مي آورند و نبايد انتظار جواب داشته باشند چون اشراف درجه اول اصفهان طوري به شخصيت و ثروت نفوذ خود اعتماد دارند كه جواب تعظيم را هم نمي دهند.

در ايران مثل فرانسه و ساير كشورهاي اروپا مبل نيست و ايرانيان روي صندلي نمي نشينند بلكه بر زمين جلوس مي كنند. ما اگر در فرانسه بر زمين بنشينيم بعد از چند هفته از فرط رطوبت زمين مفلوج مي شويم اما چون هواي ايران غير از هواي ولايات شمالي خشك است و زمين هم خشك مي باشد نشستن بر زمين،آسيبي به ايرانيان نمي زند خاصه آنكه مردم ايران هرگز روي خاك نمي شينند بلكه قالي بر زمين مي گسترانند و روي آن جلوس مي كنند و آنهايي كه نمي توانند قالي فراهم كنند نمد بر زمين مي گسترانند و رو نمد مي نشينند.
ما اگر در فرانسه قالي ايران را بر زمين بگسترانيم بعد از يكسال از شدت رطوبت زمين،مي پوسد اما در ايران گاهي مدت يك قرن از يك قالي كه بر زمين گسترده شده استفاده مي كنند بدون اينكه بپوسد و هنگام شب تشكي روي همان قالي مي گسترانند و بالاي تشك مي خوابند.
آب و هواي ايران بقدري سالم و خشك است كه خانه اي كه با خشت و گل ساخته مي شود نيم قرن باقي مي ماند بدون اينكه محتاج مرمت باشد و فقط هر دو يا سه سال يك بار بام خانه را با گل مخلوط با كاه اندود مي نمايند كه در زمستان باران به داخل اطاقها نفوذ نكند. در فرانسه همان خانه حتي يك سال دوام نمي كند و در اولين زمستان ويران مي شود و علت اينكه ايراني ها بر خلاف ما،خانه هاي خود را با مصالح عضيم نمي سازند اين است كه احتياجي به آن مصالح ندارند و در تمام اصفهان ديوار تمام باغها و اكثر منازل از خشت خام و گل است بدون اينكه بر اثر مرور زمان ويران گردد و تمام انبارهاي آذوقه در منازل،در زير زمين مي باشد بي آنكه خوار و بار فاسد شود ولي ما فرانسوي ها مجبوريم انبار آذوقه منازل را در طبقه فوقاني عمارت قرار بدهيم كه دور از رطوبت زمين باشد تا خوارو بار در آن فاسد نشود.