04-06-2010
|
 |
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی   |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
ئامانج و ناسر پۆلێ سێێ ناوه‌ندێ ده‌خوێنن. هه‌ركێان له پۆلێكدان و له
پاڵ ێه‌كه‌وه داده‌نێشن. ئامانج كورِێكێ زێره‌كه و هه‌موو نمره‌كانێ بێستن.
ناسرێش كورِێكێ ده‌رس‌خوێن و زێره‌كه. ئامانج هه‌مێشه جلێ كوردێ لهبهر
ده‌كا. كوردێ خوێندن و كوردێ نووسێن له بابێه‌وه فێر بووه. به‌لآم ناسر
جار و بار نه‌بێ جلێ كوردێ لهبهر ناكا. هۆگرێ خوێندنه‌وه و نووسێنێ
كوردێش نێه.
رۆژێك ئامانج كتێبێكێ كوردێ له جانتاكه‌ێ ده‌رهێنا و پێشانێ ناسرێ دا.
ناسر چاوێكێ له كتێبه‌كه كرد و گوتێ: ئه‌من خوێندنه‌وه‌ێ كوردێ نازانم.
ئامانج گوتێ خوێندنه‌وه‌ێ كوردێ هاسانه، ئاخر كوردێ زمانێ خۆمانه. ئه‌گه‌ر
بته‌وێ زوو فێر ده‌بێ. ناسر گوتێ: تۆ له كێ فێرێ خوێندنه‌وه و نووسێنێ
كوردێ بووێ؟ ئامانج گوتێ: بابم فێرێ كردووم. داێكێشم خوێندن و نووسێنێ
كوردێ باش ده‌زانێ. ناسر گوتێ: له ماڵێ ئێمه هێچكاممان خوێندنه‌وه و
نووسێنێ كوردێ نازانێن. ئامانج گوتێ: ئه‌گه‌ر بته‌وێ من زۆر زوو فێرت
ده‌كه‌م كه، هه‌م بتوانێ كوردێ بخوێنێه‌وه و هه‌م بشێ نووسێ.
ناسر پێێ خۆش بوو. له‌ماڵه‌وه به بابێ گوت، هاوقوتابێه‌كم هه‌ێه خوێندن و
نووسێنێ كوردێ باش ده‌زانێ، ئه‌و له باب و داێكێه‌وه فێربووه. ده‌ێه‌وێ
منێش فێر كا.
بابێ ناسر، كه پێاوێكێ هه‌ندێك ترسه‌نۆك بوو گوتێ: رۆڵه ده‌ترسێم تووشێ
موشكێله بێ. نا، لێێ‌گه‌رِێ. به هه‌ڤاڵه‌كه‌ت بێژه نامه‌وێ فێرم كه‌ێ.
ناسر گوتێ: بابه له به‌ر چێ! خۆ كوردێ زمانێ خۆمانه. مه‌گه‌ر چ ده‌بێ فێرێ
بم؟ بابێ گوتێ: رۆڵه تۆ نازانێ، ئاخر به‌رپرسه‌كانێ قوتابخانه و
مامۆستاكانت بزانن لێت قه‌ڵس ده‌بن، ئه‌وه به‌و هه‌ڤاڵه‌تێان نه‌زانێوه، ده‌نا
له‌وێش توورِه ده‌بن. ناسر گوتێ: بابه، ئامانج كتێبێ كوردێ مندالآن
دێنێته قوتابخانه و كه‌سێش ده‌نگێ له‌گه‌ڵ ناكا. بابێ گوتێ: رۆڵه ئه‌وه
پێێان نه‌زانێوه ده‌نا ناهێڵن لهو كتێبانه بێنێ بۆ قوتابخانه، من
پێت ده‌ڵێم كارت به‌و كارانه نه‌بێ، خه‌رێكێ ده‌رس و ده‌ورێ خۆت به. ناسر
گوتێ: بابه ئامانج له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ێ كوردێ خوێندن و كوردێ نووسێن ده‌زانێ،
قوتابێه‌كێ زۆر زێره‌كێشه، له پۆله‌كه‌ێ ئێمهدا، به ێه‌كه‌م هاتۆته‌وه. بابێ
گوتێ: ناسر گێان ئێسته پێێه‌وه دێارێ نادا، با بچێته پۆله‌كانێ
سه‌ره‌وه‌‌تر، له‌وانه‌كانێ ده‌ێخاته دواوه.
ناسر ئه‌و قسه‌ێ بابێ بۆ بوو به پرسێار، لهبهر چێ خوێندن و نووسێنێ كوردێ
ئامانج له وانه‌كانێ ده‌خاته دواوه!؟
رۆژێ دواێێ، ئامانج ئه‌لف و بێێ كوردێ له سه‌ر كاغه‌زێك نووسێ و به ناسرێ
گوت: هانێ ئه‌وه ئه‌لف و بێێ كوردێه. ناسر گوتێ: ئامانج‌گێان من نامه‌وێ
كوردێ نووسێێن و كوردێ خوێندن فێر بم. ئه‌و ئه‌لف و بێێه‌شم ناوێ.
ئامانج به سه‌رسوورِ‌مانه‌وه گوتێ: مه‌گه‌ر چ بوه؟! بۆ ناته‌وێ فێرێ خوێندن
و نووسێنێ كوردێ بێ؟ ناسر گوتێ: له‌وانه‌كانم ده‌كه‌ومه دواوه. ئامانج گوتێ:
بۆخۆت ده‌زانێ، زۆرت لێ ناكه‌م، به‌لآم فێر بوونێ خوێندن و نووسێنێ كوردێ
هێچ قوتابێه‌ك له وانه‌كانێ ناخاته دواوه، بگره زێره‌كترێشێ ده‌كا.
ناسر به‌و ئامۆژگارێه‌ێ بابێ بێرێ فێر بوونێ خوێندن و نووسێنێ كوردێ
وه‌لانا. به‌لآم ئامانج تا ده‌هات كتێبێ كوردێ زۆرترێ ده‌خوێنده‌وه. له
وانه‌كانێ قوتابخانه‌ش‌دا، له هه‌موان زێره‌كتر بوو.
رۆژێك ناسر له ێه‌كێك له وانه‌كانێ باش حاڵێ نه‌ده‌بوو. هه‌رچێ
ده‌ێخوێنده‌وه لێێ تێنه‌ده‌گه‌ێشت. به ئامانجێ گوت: من له‌م وانه‌ێه حاڵێ
نابم، هه‌رچێ ده‌شێخوێنمه‌وه لێێ تێ‌ناگه‌م. ئامانج هه‌ر ئه‌و وانه‌ێه‌ێ به
كوردێ بۆ شێ كرده‌وه. ناسر وانه‌كه فێر بوو. ئامانج گوتێ: ده‌زانێ بۆ وا
زوو فێرێ بووێ؟ ناسر گوتێ: پێم واێه تۆ به كوردێ بۆت گوتمه‌وه، بۆێه زوو
لێێ تێگه‌ێشتم. ئامانج گوتێ واێه. ئێستا له ێاساێ جێهانێ مافێ
مرۆڤ‌دا، هاتووه كه ده‌بێ مندالآن به زمانێ خۆێان بخوێنن. منداڵ به
زمانێ خۆێ باشتر فێرێ خوێندن ده‌بێ. باشتر له واتاێ كتێبه‌كان و
مامۆستاكانێ تێده‌گا. من هه‌موو جارێ وانه‌كانم به كوردێ بۆ خۆم دووپات
ده‌كه‌مه‌وه. ناسر گوتێ: جا ئه‌گه‌ر واێه بۆ ئێمه به‌‌كوردێ ناخوێنێن؟
ئامانج گوتێ: ئێمه له كوردستانێ بن‌ده‌ستێ ئێران‌دا، ده‌ژێن. ده‌وڵه‌تێ
ئێران رازێ نێه كورد به زمانێ خۆێ بخوێنێ. ناسر هۆێ ئه‌و به‌رگرێێه‌ێ
نه‌ده‌زانێ. به‌‌ئامانجێ گوت: من نازانم له به‌ر‌چێ ناهێڵن ئێمه به زمانێ
خۆمان بخوێنێن. ئه‌گه‌ر تۆ ده‌زانێ بۆم باس كه.
ئامانج گوتێ: بابم ده‌ڵێ تا ئێستا زۆر حه‌ولـمان داوه گه‌لێ كورد سه‌ر
به‌‌خۆ بێن. به زمانێ خۆمان بخوێنێن. جل و به‌رگێ خۆمان له به‌ر‌كه‌ێن.
كاربه‌ده‌ستان و به‌رپرسانێ ئێداره‌كان و قوتابخانه‌كان له خۆمان بن. به‌لآم
ده‌وڵه‌ته‌كانێ ئێران له زوه‌وه تا ئێستا ولآمێ ئه‌و داخوازانه‌ێان
نه‌داوێنه‌ته‌وه. تازه له‌‌گه‌ڵێشمان به شه‌رِ هاتوون و له سه‌ر ئه‌و داواێه زۆر
كه‌سانێشێان لێ شه‌هێد كردووێن. زۆر دڵسۆزانێ گه‌له‌كه‌مان ئاواره‌ێ هه‌نده‌ران
كراون. ناسر، كه گوێێ بۆ‌قسه‌كانێ ئامانج شل كردبوو، گوتێ: پێم خۆشه
زۆر‌تر لهو باره‌وه بزانم. ئامانج گوتێ: ناسر گێان ئێمه گه‌لێ كورد زێاتر
له چل ملوێن نه‌فه‌ر ده‌بێن، كه چوار ولآتێ بێگانه خۆێان كردۆته گه‌وره‌مان
و ناهێڵن سه‌ر به خۆ بێن. ئه‌و چوار ولآته، ئێران، ئێراق، توركێه و
سورێه‌ن. ئه‌وان ده‌ڵێن كوردستان خاكێ ئێمه‌ێه. له‌‌توركێا به كورد ده‌ڵێن
توركێ چێاێێ. له ئێران زمانه‌كه‌مان به زاراوه داده‌نێن، له ئێراق و
سورێه‌ش ده‌ڵێن كورد له نه‌ته‌وه‌ێ عه‌ره‌به. ئه‌م چوارولآته په‌ێمانێان به
ێه‌كتر داوه كه نه‌هێڵن كورد داواێ سه‌ربه‌خۆێێ بكا. له هه‌ركام له‌م به‌شانه‌ێ
كوردستان بزوتنه‌وه‌ێه‌ك بۆ سه‌ربه‌خۆێێ سه‌رهه‌ڵدا، ئه‌وانێ دێكه له دژێ دێنه
كاێه‌وه و به‌رگرێ لێده‌كه‌ن. هه‌ڵبه‌ت ئێمه پێشتر حكوومه‌تێ كوردێمان بووه،
به‌لآم پاش شه‌رِێ نێونه‌ته‌وه‌ێێ ێه‌كه‌م، خاكه‌كه‌مان به سه‌ر ئه‌م چوار ولآته‌دا
به‌ش‌به‌ش كراوه. هه‌ر لهو ده‌مه‌شه‌وه گه‌لێ كورد بۆ رزگارێ له ده‌ست ئه‌و ولآته
داگێركه‌رانه له خه‌بات رانه‌وه‌ستاوه. به‌لآم زۆر جار خه‌باته‌كه‌مان سه‌ركوت
كراوه‌ته‌وه. ئێستاش خه‌بات هه‌ر درێژه‌ێ هه‌ێه. من دڵنێام كوردستان ێه‌ك
ده‌گرێته‌وه و سه‌ر به خۆ ده‌بێن. جا ئه‌وده‌م به ئازادێ به زمانێ خۆمان
ده‌خوێنێن. جێا له خوێندن، كاروبارێ ولآته‌كه‌مان به ده‌ست خۆمان به‌رِێوه
ده‌به‌ێن. ئێمه ولآتێكێ زۆر ده‌وڵه‌مه‌ندمان هه‌ێه. ئێمه كان و كانزامان
زۆرن. ئاو و هه‌واێ باش و ده‌شت و چێاێ پرِپێتمان هه‌ێه. ئێمه گه‌لێكێ
زێره‌ك و وشێارێن كه ده‌توانێن زۆر زوو ولآته‌كه‌مان ئاوه‌دان كه‌ێنه‌وه. ئێمه
نامانه‌وێ بێگانه ولآته‌كه‌مان داگێركا، بمانكوژێ، بمانسووتێنێ،
بۆردمانمان كا و له سه‌ر داواێ مافێ خۆمان له به‌ندێخانه‌مان باوێ.
داگێركه‌رانێ ولآته‌كه‌مان به ته‌ماحێ سه‌روه‌ت و سامانه‌كه‌مانه‌وه هاتوون.
ئه‌وان ئێستا له سه‌روه‌ته‌كانمان به قازانجێ خۆێان كه‌ڵك وه‌رده‌گرن. نه‌وتێ
كه‌ركووك و كرماشان و زۆر شوێنێ دێكه‌ێ كوردستان و زێرِ و زێوێ
ولآته‌كه‌مان ده‌به‌ن بۆ خۆێان. ده‌جله‌و فورات و زۆر چۆمێ گه‌وره‌ێ‌دێكه
سه‌رچاوه‌ێان له كوێستانه‌كانێ كوردستانێ ئێمه‌وه‌ێه. ته‌نانه‌ت، ئاو و ده‌غڵ
و دانێ ئێمه بۆ خۆێان كێشه‌وه ده‌كه‌ن. جێا له‌وانه، كوردستانێ ئێمه
رێگه‌ێ هاتووچۆێ عه‌رزێ و عاسمانێ نێوان رۆژهه‌لآت و رۆژئاواێه. لووله‌ێ
گاز و نه‌وتێان به خاكێ ئێمهدا تێپه‌رِ ده‌بێ، كه ئه‌وه داهاتێ زۆرێ بۆ
ولآته‌كه‌مان هه‌ێه. هه‌ندێك كه‌س وه‌ده‌زانن ئه‌گه‌ر ئێمه سه‌ربه‌خۆ بێن، بۆ
كاره‌با و گاز و نه‌وت و شتێ دێكه داده‌مێنێن، له حاڵێكدا وانێه. ئێمه
ده‌توانێن ئه‌وانه‌ش بۆ خۆمان ساز كه‌ێن. جێا له‌وه‌ش خۆ به خۆرِاێێ كاره‌با و
گازێان پێ‌نه‌داوێن. ئێمه بۆ كاره‌با و گاز پاره ده‌ده‌ێن. زۆر ولآتێ جێهان
هه‌ن كه ئه‌و شتانه له ولآتانێ دێكه ده‌كرِن، له‌‌م‌لاشه‌وه پێداوێستێ به‌و
ولآتانه ده‌فرۆشن. ئێمه ئێسته كارزان و كارناس و پسپۆرِمان هێنده زۆرن
كه ده‌توانێن كاروبارێ ولآته‌كه‌ێ خۆمان جێ به جێ بكه‌ێن. ئه‌گه‌ر پێوێستێش
به ێارێده‌ێ ولآتانێ دێكه بێ لێێان ده‌خوازێن ێارێده‌مان بده‌ن. ئێمه‌ش له
جێگه‌ێ پێوێست‌دا، ێارێده‌ێ ئه‌وان ده‌ده‌ێن. ئێستا زۆر له ولآتانێ
پێشكه‌وتووێ دنێا له ولآتانێ دێكه ێارێده ده‌خوازن. ئه‌وه‌ش كارێكێ
ئاساێێ‌ێه. با ئه‌وه‌ش بێژم گه‌لێ ئێمه به هه‌موو زاراوه‌و ئاێێن‌و داب و
نه‌رێتێ جۆراوجۆره‌وه گه‌لێكێ ێه‌كپارچه‌ێه. ئه‌وه‌ش ده‌وڵه‌مه‌ندێ كولتوورێ
ئێمه پێشان ئه‌دا.
ناسر، قسه‌كانێ ئامانجێ زۆر پێ ره‌وا بوو. داواێ لێكرد لهو باره‌وه زێاتر
بۆێ بدوێ‌و ئه‌و وشه ره‌سه‌نه كوردێانه‌شێ بۆ مانا بكاته‌وه. ئامانج به‌ڵێنێ
داێه زۆر زانستێ مێژووێێ‌و كولتوورێ بداتێ و گوتێ: سه‌ره‌تاێ گه‌ێشتن به
سه‌ر به‌خۆێێ كوردستان گه‌شه‌ێ بێرێ نه‌ته‌وه‌ێێ و خۆشه‌وێستێ ولآته‌كه‌مانه كه
هه‌وێنێ ئه‌و ئاواته گه‌وره‌ێه. پاشان ده‌ستێ به جانتاكه‌ێدا كرد و ئالآێه‌كێ
كوردستان كه بۆ خۆێ كێشابووێ، ده‌رێ هێنا و وه‌ك دێارێ پێشكه‌شێ ناسرێ
كرد.
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
|
جای تبلیغات شما اینجا خالیست با ما تماس بگیرید
|
|