[behnam5555]

ای دل

ای دل، شکایتها مکن، تا نشنود دلدار من
ای دل، نمی ترسی مگر از یار بی زنهار من

ای دل، مرو در خون من، در اشکِ چون جیحون من
نشنیده ای شب تا سحر آن ناله های زار من؟

یادت نمی آید که او می کرد روزی گفت و گو؟
می گفت : « بس، دیگر مکن اندیشۀ گلزار من!

اندازۀ خود را بدان، نامی مبر زین گُل سِتان
این بس نباشد خود ترا، کآگه شوی از خارِ من؟.»

گفتم : « امانم ده به جان، خواهم که باشی این زمان
تو سَردۀ و من سرگران، ای ساقی خمّار من.»

خندید و می گفت : « ای پسر، آری، و لیک از حد مَبر.»
و انگه چنین می کرد سر، ک«ای مست و ای هشیار من.»

چون لطف دیدم رای او، اُفتادم اندر پای او
گفتم : « نباشم در جهان، تا تو نباشی یار من.»

گفتا : مباش اندر جهان، تا روی من بینی، عیان
خواهی چنین، گُم شو چنان، در نفی خود دان کار من.»

گفتم : « منم در دام تو؛ چون گُم شوم بی جام تو؟
بفروش یک جامم به جان، وانگه ببین بازار من» « مولانا»

افاضات :

این غزل شماره 290 از کتاب « گزیده غزلیات شمس » اثر جلال الدین محمد بلخی است که به کوشش دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی در سال 1352 انتخاب و چاپ شده است .

بنظر میرسد این غزل مولانا یکی از کلیدهای اصلی فهم شور و شیدایی اوست . هر بیتش فصلی از ابواب عشق و عاشقی و اسرار آنست .

در بیت آخر معنای لطیفی از « توفیق» جلب توجه میکند . در این بیت مفهوم «جام » به معنی توفیق است یعنی اینکه تمام عالم و آدم بنوعی دام آن معشوق ازلی و ابدی محسوب می شوند و از این جهت بدون توفیق (جام) از جانب او نمی توان به هیچ چیز دیگری امید بست.