[رزیتا]

رویدادهای آسمانی بهمن ماه 90

تهران- شب های طولانی و سرد زمستان فرصت مناسبی برای مطالعه گسترده آسمان و وقایع آن است؛ با استفاده از فرصت پیش رو می توان نسبت به شناخت آسمان زیبای این فصل اقدام كرد.

آسمان زمستان از نظر ستارگان درخشان نسبت به سایر فصول غنی تر هستند. در راس این زیبایی ها درخشندگی ستاره 'شعرای یمانی' است كه در نیمه شب های اواسط دی ماه و یا در ساعت 22 اواسط بهمن و یا در ساعت 20 اواسط اسفندماه در آسمان تلألو خیره كننده ای دارد.

موقعیت ستاره شعرای یمانی در راس جنوبی مثلث زمستانی قرار دارد. مثلث زمستانی متشكل از سه ستاره درخشان است كه ستاره 'شعرای شامی'(Procyon) در بالا و سمت چپ، ستاره 'ابط الجوزاء'(Betelgeuse) در بالا و در سمت راست و ستاره 'شعرای یمانی' (Sirius) در راس پایین این مثلث قرار دارد.

با نگاهی اجمالی به اخبار رویدادهای آسمانی بهمن ماه، علاقمندان به این رویدادها می توانند پدیده‌های آسمانی این ماه را به خوبی دنبال كنند.

رییس انجمن نجوم آماتوری ایران می گوید: دوشنبه 10 بهمن ماه غول منظومه خورشیدی 'برجیس' ساعت15:30 دقیقه 3/9 درجه در جنوب ماه قرار می گیرد و طبیعی است در این شب كمترین جدایی زاویه ای را با مشتری خواهد داشت.

'مسعود عتیقی' افزود: شامگاه چهارشنبه 12 بهمن همنشینی زیبایی از عِقد ثریا و یا خوشه مشهور پروین را با ماه خواهیم داشت كه با جدایی زاویه ای 2/3 درجه این خوشه زیبای باز ستاره ای در شمال ماه قرار می گیرد.

خوشه پروین در فهرست اجرام غیر ستاره ای مسیه در ردیف 45 M قرار دارد و دارای قدر مجموع 2/1 است، بنابراین به سادگی با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است. حدود 300 تا 500 ستاره در خوشه پروین قرار دارد اما با چشم غیر مسلح نمی توان بیش از 6 تا 7 ستاره را در آن مشاهده كرد.
خوشه پروین در فاصله 400 سال نوری از زمین قرار دارد و ستارگان آن در یك سحابی بازتابی (Reflection Nebula) جا خوش كرده اند.

به گفته عتیقی، پنج شنبه 13 بهمن ستاره مورد توجه ایرانیان باستان 'چشم گاو' كه به 'الدبران' مشهور است در ساعت 20:23 دقیقه در 5/5 درجه ای جنوب ماه قرار خواهد داشت. فاز ماه در این شب 73 درصد است.

رییس انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: دوشنبه 17 بهمن سیاره تیر با منظومه خورشیدی یعنی عطارد در ساعت 06: 15 دقیقه این روز به مقارنه خارجی خواهد رسید.

عتیقی افزود: در این زمان سیاره تحت الشعاع نور خورشید و اصطلاحا' در احتراق قرار خواهد داشت.

دور ترین فاصله سیاره تیر با زمین در همین زمان خواهد بود . بدیهی است تابش نور خورشید و نزدیكی سیاره تیر به آن مانع مشاهده این سیاره در بامداد صبحگاه بهمن ماه 90 می شود. سیارات داخلی دارای دو مقارنه داخلی و خارجی یا درونی و بیرونی هستند كه در مقارنه خارجی خورشید بین زمین و سیاره مورد نظر قرار می گیرد. تیر و ناهید سیارات داخلی منظومه خورشید محسوب می شوند.

به گفته رییس انجمن نجوم آماتوری ایران، چهارشنبه 19 بهمن ستاره دل شیر یا قلب الاسد كه مورد توجه منجمان باستان بوده است در این شب در 2/6 درجه ای شمال ماه قرار می گیرد. ساعت 23:38 دقیقه زمان این همنشینی است.

با وجود این كه ماه كمتر از نیم میلیون كیلومتر ( بطور میانگین 380 هزار كیلومتر ) با زمین فاصله دارد و ستاره دل شیر 77 سال نوری ( هر سال نوری 3/9 تریلیون كیلومتر است ) اما از دید ناظر زمینی چنین همنشینی هایی حادث می شود و در حقیقت جدایی زاویه ای دو جرم در كره آسمان از دید ناظر محاسبه می شود.

ستاره دل شیر در رده طیفیB به رنگ سفید آبی ( با دمای سطحی 25000 – 11000 كلوین ) و دارای قدر ظاهری 4/1 است.

عتیقی خاطر نشان كرد: جمعه 21 بهمن ساعت 8:48 دقیقه این روز سیاره سبز آبی اورانوس در جنوب ملكه آسمان شامگاهی 'ناهید' قرار دارد و می توان متوقع بود كه در شامگاه این روز شاهد كمترین جدایی این دو سیاره باشیم.

وی افزود: بدیهی است ناهید با قدر ظاهری 02/4 - بسیار درخشان و در افق غرب خواهد بود و اورانوس با قدر 9/5 درجه در مرز بینایی بوده و شاید استفاده از یك دو چشمی كوچك نجومی برای مشاهده این همنشینی بسیار مناسب باشد.

این اجرام در برج فلكی ماهی (حوت) به ملاقات هم می روند. فاز ماه در این شب 93 % ( بعد از بدر ) و كشیدگی سیاره ناهید (نسبت به خورشید) 41 درجه است.

27 قمر به دور اورانوس در گردشند میانگین فاصله اورانوس با زمین حدود 8/2 میلیارد كیلومتر و میانگین فاصله ناهید از زمین حدود 108 میلیون كیلومتر است.

رییس انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: یكشنبه 23 بهمن ستاره مشهور سماك اعزل ساعت 16:09 دقیقه در صورت فلكی دوشیزه ( عَذرا ) در 1 /2 درجه ای شمال ماه قرار می گیرد.

فاز یا همان میزان روشنایی ماه در این شب 74 % و قدر سماك اعزل كه یك ستاره سفید آبی (رده طیفیB) است، 03/1 است.

عتیقی افزود: چهارشنبه 26 بهمن ماه ابرغول مشهور دل كژدم ( قلب العقرب ) در ساعت 20 این شب كه البته ماه در آسمان كشورمان طلوع نكرده است در 2 /4 درجه ای جنوب ماه قرار دارد. می توان انتظار داشت بامداد پنج شنبه 27 بهمن كمترین جدایی زاویه ای این دو جرم را شاهد باشید.

به گفته وی، جمعه 28 بهمن ساعت 20:29 دقیقه پلوتو سیاركی دور دست از كمربند كوئیپر 8 /2 درجه شمال ماه است اما از آنجا كه دارای قدر 17/14 است یك تلسكوپ 12 اینچ و یا بالاتر برای رصد نیاز دارد.

مجددا یادآور می شویم ماه به صورت هلال صبحگاهی در بامداد شنبه 29 بهمن نزدیك به پلوتو طلوع خواهد كرد.