[behnam5555]

چه ند کورته چیروک

تاوان
له‌مێژ بوو یه‌کتریان ده‌ناسی. هه‌ر که‌چاوی پێکه‌وت، نیگای خزایه‌ژێر ئه‌و کراسه‌ته‌نکه‌ی به‌ری و حه‌زێک له‌گیانی ئاڵا. زۆر به‌لایه‌وه‌سه‌یر بوو، هه‌موو جارێ به‌بینینی ئه‌م ئافره‌ته‌پێست ئاڵه‌، وای لێئه‌هات. هه‌رچی ئه‌کرد نه‌یده‌توانی چاوی لێ هه‌ڵبڕێ.
ناچار خۆی تێکه‌ڵ کۆڕی هه‌ڵپه‌ڕکێ کرد. نه‌یده‌زانی چۆن هاته‌ده‌ستیه‌وه‌. هێچ کاتێ هێنده‌لێی نزیک نه‌ببو. ئافره‌ته‌که‌بۆنێکی خۆشی لی ئه‌هات. بۆنی له‌ش بوو. ئه‌میش به‌و بۆنه‌هێنده‌یتر سه‌رمه‌ست ده‌بوو. جارێک به‌توندی ده‌ستی گوشی و زیاتر خۆی لێ نزیک کرده‌وه‌. ورده‌ورده‌کات و ساتی له‌بیر چوو. پاش زه‌مه‌نێکی نادیار که‌وه‌خۆ هاته‌وه‌به‌جوته‌سه‌مایان ده‌کرد. به‌س ئه‌م و ئه‌و.
جه‌ماعه‌ت ئاپۆڕه‌یان دابوون. هه‌ندێ به‌رقه‌وه‌ئاماژه‌یان بۆ ئه‌کردن و هه‌ندێ به‌به‌زه‌یی و پرسیاره‌وه‌سه‌یریان ده‌کردن. ترسێک به‌سه‌ریا زاڵ بوو. نه‌یده‌زانی چۆن کۆتایی به‌و سه‌ما دوو که‌سیه‌بێنێ. هاوار له‌گه‌رویا خنکا، ویستی خۆی ده‌رباز کات. به‌ڵام ئه‌ی ئه‌و؟ ئه‌و چی لێبکات؟! تاسابوو. له‌پڕ به‌زرمه‌ی سه‌ری له‌هۆش چوو. له‌و ڕۆژه‌وه‌ئه‌م به‌ته‌نیا سه‌ما ئه‌کاو ئه‌ویش بوه‌ته‌تابلۆیه‌کی زیندوی جێ پێی رێبواره‌تۆزاویه‌کان.
فه‌ره‌یدون ئه‌مینزاده‌
29.09.86بانه‌


ته‌نیا
منداڵه‌کان قوتابخانه‌یان به‌جێ هێشت. ئه‌میش خۆی فڕێدایه‌سه‌ر ئه‌و قه‌ڕه‌وێڵه‌ی که‌ته‌نیا دڵخۆشی ئه‌و له‌و هۆده‌تاریک و چڵکنه‌دا بوو. له‌سه‌ر گازی پشت راکشا. ده‌ستی برد بۆ پاکه‌ته‌جگه‌ره‌که‌، سه‌یرێکی پاکه‌ته‌جگه‌ره‌که‌ی کرد. هێنده‌ی تیا نه‌مابوو، جگه‌ره‌یێکی داگیرساند. په‌نجه‌ی نا به‌دوگمه‌ی زه‌فته‌که‌یا. حه‌یران بێژه‌که‌ئه‌یوت:
ئه‌رێ گه‌لی دۆستی براده‌رینه
چ بکه‌م بۆ برایێکی له‌دایی و بابی
بینێرمه‌کن مه‌لا گچکه‌ڵانه‌که‌ی کۆیه‌
له‌بۆم دابنێ ئیبنی عه‌جه‌ڕێ
بزانم به‌لای مردنێم‌دا دێم یان به‌لای ژینێ؟
ئه‌گه‌ر به‌لای مردنێم‌دا دێم، له‌بۆم بگێڕن گه‌رمه‌شینێ... ئای ئای ...
ته‌زویێکی سارد به‌له‌شیا هات. هه‌ردوو ئه‌ژنۆی کۆ کرده‌وه‌و له‌سه‌ر ته‌نیشت خۆی گرمۆڵه‌کرد. مژێکی توندی له‌جگه‌ره‌که‌دا. حه‌یران‌بێژه‌که‌ئه‌یوت:
ئه‌وه‌ئاگرێ به‌ربوه‌ته‌ده‌رونی ده‌رونخانێ
نه‌به‌بای ده‌کوژێته‌وه‌نه‌به‌بارانێ
ره‌ببی گه‌لی براده‌ران ئازاد نه‌بن ئه‌گه‌ر مردم له‌قه‌برم نه‌که‌ن سێ مسقاڵ خۆڵی جێژوانێ ئای ئایی ....
له‌شی سڕ ببو، هه‌ستی به‌ته‌نیایێکی فراوان کرد. هه‌ر دوو ده‌ستی خسته‌نێوان ئه‌ژنۆکانی و زیاتر خۆی گڕمۆڵه‌کرد. حه‌یران‌بێژه‌که‌ش هه‌ر ئه‌یوت.
فه‌ره‌یدون ئه‌مینزاده‌
29.09.86بانه‌

ددانی زه‌رد
له‌ته‌ڵا فرۆشیه‌که‌هاته‌ده‌ر. ناچار بوو بیفرۆشێ. خۆی کرد به‌دووکانی جلوبه‌رگ فرۆشه‌که‌دا. مام حاجی هه‌ر وه‌کوو جاران له‌پشت مێزه‌که‌ی دانیشتبوو. ئه‌میش باڵته‌یێکی هه‌رزان بایی منداڵانه‌ی هه‌ڵگرت و پاره‌که‌ی له‌سه‌ر مێزه‌که‌دانا.
به‌شه‌قامدا تێپه‌ڕی، که‌وته‌به‌ر سیله‌ی رێبواره‌چاو برسیه‌کان. جار جار ئاوڕێکی له‌دواوه‌ده‌دا. هه‌میشه‌ئه‌ترسا له‌وه‌ی که‌سێک به‌دوایه‌وه‌بێت. هه‌ر بۆیه‌فێر ببو به‌په‌له‌خۆی بگه‌یێنێته‌ماڵه‌وه‌. ئه‌و شه‌وه‌که‌ژاڵ له‌خۆشی باڵته‌که‌ی هه‌ر زوو خه‌وی لێکه‌وت.
له‌و کاته‌وه‌هه‌ر کات دایکی ده‌م ئه‌کاته‌وه‌، چاوه‌زیته‌کانی که‌ژاڵ به‌شوێن ددانی زه‌ردا ئه‌گه‌ڕێ.

هه‌نار
کتێبه‌که‌ی هێنایه‌به‌ر ده‌مم و وتی:
مامۆستا بزانه‌باشم ره‌نگ کردوه‌؟
لێم وه‌رگرت. سێوێکی زه‌رد، خه‌یارێکی سه‌وز، به‌ڵام هه‌نارێکی ره‌ش ره‌ش ...
که‌سه‌یری چاوه‌کانیم کرد زانیم هه‌نار بۆ ره‌شه‌.
فه‌ره‌یدون ئه‌مینزاده‌
29.09.86بانه‌

به‌ره‌به‌یان
سه‌ر رێ که‌وتبوون. نه‌یده‌زانی له‌که‌یه‌وه‌به‌ڕێوه‌ن. شه‌وه‌زه‌نگ بوو، ئه‌نگوسته‌چاو. شه‌که‌ت و ماندوو، ئه‌میش نوقمی خه‌یاڵ. بێ ئۆقره‌بوو، بیره‌وه‌ری رابردوو به‌هه‌نگاویه‌وه‌بوو. بێئه‌وه‌ی خۆی هه‌ست بکا به‌خێرایی هه‌نگاوی ده‌نا.
کوێره‌رێ بوو، به‌ڵام هه‌مویان شاره‌زای دارستانه‌که‌بوون. وه‌رزی گه‌ڵارێزان بوو، خشپه‌ی پێیان وه‌ک شنه‌ی شمشاڵێکی کۆن بێده‌نگی دارستانه‌که‌ی ده‌شکاند. له‌دووره‌وه‌سه‌گوه‌ڕی ئاوایی ده‌هاته‌به‌ر گوێ. پاش ماوه‌یێک به‌پارێزه‌وه‌خۆیان گه‌یانده‌ئه‌و دۆڵه‌ی که‌له‌ لاسه‌رووی ئاواییه‌وه‌بوو. به‌بێده‌نگی و به‌بێ چرپه‌وه‌ک جۆگه‌له‌به‌ره‌و ناودێ شۆڕ بونه‌وه‌. بۆنی لادێ له‌پاییزانا گه‌لێل له‌لای خۆش بوو. به‌تایبه‌ت که‌بیری ئه‌چوه‌سه‌ر ته‌نور و نانی گه‌رم. بۆنی ژیانیان پێوه‌بوو... هه‌ناسه‌یێکی هه‌ڵکێشا به‌په‌له‌خۆیان کرد به‌ماڵی مام مینه‌دا. هه‌موو برسیان بوو. خێزانی مام مینه‌شێوێکی هه‌ژارانه‌ی بۆ دانان. پیاوێکی میوانگر بوو. چه‌ند ساڵێک بوو که‌مام مینه‌ی ده‌ناسی.
ئه‌و شه‌وه‌جگه‌ره‌یێکی زۆری کێشا. بێده‌نگ بوو، وه‌ک جاران نه‌ده‌چوو. مام مینه‌رووی تێکردو به‌گاڵته‌یێکه‌وه‌وتی:
ئه‌رێ کاکه‌ئه‌م هه‌موو جگه‌ره‌یه‌چیه‌ئه‌یکێشی؟! تۆ ئاوا بکه‌ی ناگه‌یته‌به‌یانی.
ئه‌میش مژێکی توندی له‌جگه‌ره‌که‌دا و به‌بزه‌یێکه‌وه‌هاته‌جواب.
نا نا لاله‌مینه‌. خه‌مت نه‌بێ، به‌یانی ده‌بینم. هێشتا زۆر شت ماوه‌بیبینم.
لاله‌مینه‌سه‌رێکی له‌قاند و وه‌ک ئه‌وه‌ی په‌شیمان بووبێ له‌قسه‌که‌ی، وتی:
به‌ڵێ ... به‌ڵێ ... پێشینیان وتویانه‌تا سه‌ر بمێنێ قون حه‌لامات ده‌بینێ.
هه‌مویان دایانه‌قاقای پێکه‌نین. ئه‌و شه‌وه‌به‌ماندوویی خه‌و بردنیه‌وه‌. نیوه‌شه‌و ده‌نگی ته‌قه‌گوێی ئاوایی که‌ڕ کرد. مام مینه‌وه‌خه‌به‌ر هاته‌وه‌. هێشتا خۆر نه‌که‌وتبوو ته‌رمێکی شه‌ڵاڵی خوێنیان هێنایه‌مزگه‌وتی ئاوایی. به‌په‌له‌خۆی گه‌یانده‌سه‌ر ته‌رمه‌که‌. هه‌ر که‌چاوی پێی که‌وت، بیره‌وه‌ری شه‌و وه‌ک ئازارێکی کۆن له‌له‌شیا سه‌ری هه‌ڵدا.
فه‌ره‌یدون ئه‌مینزاده‌
29.09.86بانه‌