[behnam5555]

هر را از بر تميز نمیدهد

اين مثل در مورد افراد بي سواد و بي معرفت به كار مي‌رود.

چوپان جماعت براي هدايت گله و ارتباط برقرار كردن با گوسفندان به مقتضاي حال و مقام صداهاي مخصوص و متفاوتي را ادا مي‌كند. از جمله اين اصوات دو صداي «‏هرّ» و «برّ» است. چوپانان مناطق غربي ايران، خاصه لرستان اين دو صدا را بيشتر به كار مي‌برند. صداي هر براي فراخواندن گوسفندان است و صداي بر، براي دور كردن آنها. ناگفته نماند كه تلفظ اصوات «هر و بر» به همين سادگي‌ها كه نوشته مي‌شود نيست. در نتيجه چوپانان خبره مي‌توانند اين دو صدا را به درستي ادا كنند. در حقيقت هر و بر الفباي زبان و اصطلاحات چوپانان است. بدين ترتيب ندانستن فوت و فن زبان چوپاني و الفباي آن، يعني هر و بر به مثابه بي‌شعوري و بي‌استعدادي تلقي مي‌شود. اين اصوات در ادبيات ما نيز نشاني دارند:

خوشا آنان كه هر از بر ندانند
نه حرفي در نويسند و نه خوانند.

(بابا طاهر)

در ممالك عربي نيز اين اصوات به شكل ضرب‌المثل رايج است اما به ايهام؛ لا يعرف الهرّ من البرّ: نه رنج رساننده را مي‌شناسد نه راحت رساننده را، و يا خواندن گوسفندان را از راندن آنان فرق نمي‌گذارد.