[امیر عباس انصاری]

عقرب گزيدگی

عقرب ها (Scorpion) وابسته به عنكبوتيان هستند .
در دنيا گونه هاي متعددي عقرب وجود دارد كه تنها تعدادي محدود براي انسان خطر ناك هستند .
عقرب بيشتر در آب هواي گرم و شب ها فعال هستند و به اين علت رعايت نكات ايمني در مورد جلوگيري ار عقرب گزيدگي به خصوص در مناطق گرمسيري و به هنگام تاريكي هوا اهميت دارد . (مثل پوشيدن جوراب ، شلوار و كفش مناسب ، تكان دادن كفش و لباس قبل از پوشيدن و غيره )

سم يكنوع عقرب به نام سنتروروئيد اسكالپچراتوس (Centruroides Sculpturatus) شديداً كشنده است (عقزب كوچك و زرد رنگ با يك توبركول كوچك روي پشت , و به طول 2.5 تا 7.5 سانتي متر , كه به آن عقرب جرار نيز گفته مي شود ) .

نكته : خطرناك ترين عقرب در ايران عقربي است به نام گارديم كه محل زيست آن خوزستان است .

علايم و نشانه ها پس از چند دقيقه از گزش عقرب كه عموماً در اندام ( دست و پا ) اتفاق مي افتد علايم زير مشاهده مي شود:

• درد , تاول , قرمزي , تورم

با گذشت چند ساعت از گزش ، ممكن است علايم زير در فرد مشاهده شود :

• • تند شدن نبض
  • بالا رفتن فشار خون
  • سرگيجه ، حالت تهوع و استفراغ
  • بي اختياري ادرار و مدفوع
  • تنگي نفس
  • تشنج
  • افزايش ترشح بزاق

عقرب گزيدگي اغلب خطر ناك نيست و تنها باعث بروز علايم و نشانه ها موضعي در محل گزش مي گردد. با اين وجود بايد كمك هاي اوليه ضروري را براي مصدومين انجام داد و خطر ناك بودن يا نبودن عقرب و شدت مسموميت را به كادر درماني و پزشك واگذار كرد .

كمك هاي اوليه

• ارزيابي صحنه حادثه ، دور كردن يا پرهيز از خطر ، در خواست كمك در صورت لزوم
• ارزيابي اوليه مصدوم و انجام مراحل ABC و ديگر كمك هاي اوليه ضروري در صورت لزوم
• بي حركت نگه داشتن مصدوم و ثابت نگه داشتن عضو گزيده شده
• كمپرس سرد ( نكته از گذاشتن يخ به صورت مستقيم بر روي اندام خود داري كنيد . )
• استفاده از دستگاه مكنده مخصوص جهت خارج كردن سم ( در صورت عدم وجود دستگاه مكنده مخصوص , استفاده از ساكشن و يا مكيدن محل گزش توسط دهان مي باشد ).
• انتقال سريع به مركز درماني

در برخي موارد و در صورت شديد بودن مسموميت در مراكز درماني از پادزهر سم عقرب براي خنثي سازي سم و درمان فرد استفاده مي شود .البته اين كار بايد با دستور پزشك و تحت نظارت مستقيم او انجام شود .

در مورد بريدن و مكيدن محل زخم با دهان توافق نظر وجود ندارد .

بعضي صاحب نظران با اين كار مخالف هستند و عده اي استفاده از اين روش را مجاز مي دانند . در برخي از كتب بستن بالاي محل گزش با هدف تاخير در جذب سم توصيه شده است .

براي اين كار بايد :

1- از پارچه , باند يا يك وسيله ي مناسب ديگر با عرض حداقل چهار تا پنج سانتي متر استفاده كنيد . 2- پارچه , باند يا وسيله مورد نظر را حدود پنج سانتي متر بالاتر از محل گزش ( يعني قسمتي از اندام كه به تنه مصدوم نزديك تر است ) ببنديد . 3- پارچه يا باند بايد به حدي محكم بسته شود كه تنها باعث كندشدن جريان لنف و خون سياهرگي در اندام مربوطه گردد . توجه داشته باشيد كه اين كار به هيچ وجه نبايد باعث اخلال در جريان خون سرخرگي اندام مبتلا گردد . به اين منظور , پارچه يا باند بايد به صورتي بسته شود كه يك انگشت به راحتي از زير آن عبور كند و همچنين باعث قطع نبض در نقاط انتهايي اندام مبتلا نگردد.

گزيدگي عقرب در افراد پير , كودكان , نوزادان و افراد مصدوم خطرناك تر است . همچنين اگر گزش متعدد يا نزديك سر و صورت يا گردن مصدوم باشد , خطزناك تر از گزش اندام ( دست و پا ) خواهد بود .

به ياد داشته باشيد كه علايم گزيدگي با عقرب " گارديم " در ابتدا بسيار خفيف و ناچيز است و همين مسئله اغلب باعث عدم مراجعه به موقع فرد به مراكز درماني مي گردد . اما مراجعه به مراكز درماني لازم و ضروري است و تاخير مي تواند منجر به بروز علايم مختلف مسموميت , از بين رفتن بافت هاي بدن در محل گزش يا حتي در موارد شديد منجر به مرگ فرد گردد . منیع: وبلاگ تک تیرانداز وحشی