[bigbang]

تجهیزات اساسی آزمایشگاه اندازه گیری دقیق
شرایط فیزیکی آزمایشگاه اندازه گیری دقیق هر گاه آزمایشگاهی با توجه به نوع کاری که در آن انجام می شود باید ویژگیهای محیطی خاصی را
داشته باشد. این ویژگیها برای آزمایشگاه اندازه گیری دقیق به شرح زیر تعریف شده اند.
با توجه به نوع فعالیت و حجم کار باید سطح مناسبی را برای آزمایشگاه در نظر گرفت.
آزمایشگاه باید به دور از هرگونه سرو صدا و ازدحام باشد.
ساختمان آزمایشگاه باید از محل کارگاههای سنگین و پرسروصدا دور باشد تا ارتعاشات و
لرزشهای ناشی از عملیات کارگاهی به آن منتقل نشود.
در رنگ آمیزی دیوارهای آن از رنگهای روشن استفاده شود.
کف آزمایشگاه باید با سنگ تربانتین پوشیده شود و سطح آن کاملا تمیز و تراز باشد.
در و پنجره آزمایشگاه باید کاملا آب بندی باشد تا از ورود گرد و غبار و دود به محیط آن جلوگیری 
شود.
آزمایشگاه باید به دور از جریان مواد رادیو اکتیو باشد.
محیط آزمایشگاه در حوزه مغناطیسی قرار نداشته باشد.
نور در محیط و بخصوص در سطح میز به اندازه کافی وجود داشته باشد .
از ورود اشخاص با کفش در محیط آزمایشگاه جلوگیری به عمل آید .
دمای محیط آزمایشگاه 20 درجه سانتیگراد باشد.
رطوبت نسبی آزمایشگاه بین 20 تا 30 درصد باشد .
میز اندازه گیری: میز اندازه گیری یکی از وسایل اولیه و مهم آزمایشگاه اندازه گیری است که 
وسایل اندازه گیری ، قطعات کار نقشه های لازم برای هر آزمایش روی آن قرار داده شده عملیات
اندازه گیری روی آن انجام می شود .
میز اندازه گیری باید به اندازه کافی وزین باشد تا بتواند در محل کار استقرار خوب و مناسبی 
داشته باشد .
طرح پایه های آن به گونه ای باشد که بتوان ارتفاع میز را به دلخواه تنظیم کرد .
ارتعاش پذیر نباشد .
تراز پذیر باشد .
تراز بودن خود را به آسانی از دست ندهد .
سطح میز صاف باشد .
سطح آن درمقابل قطعات فلزی خش پذیر نباشد.
سطح آن نور را منعکس نکند .
سطح انعطاف پذیری داشته باشد .
سطح آن به اندازه کافی وسیع باشد .
در روی آن محل مناسبی برای استقرار نقشه ، ابزار و قطعات کار پیش بینی شده باشد .
میز باید مجهز به چراغ رومیزی باشد که بتوان موقعیت آن را تغییر داد .
میز باید مجهز به ذره بین پایه دار باشد .
صفحه صافی : صفحه صافی جزء وسایل اساسی آزمایشگاه اندازه گیری است که می توان برای 
مقاصد زیر از آن استفاده کرد .
انجام عملیات اندازه گیری روی آن ( به عنوان میز اندازه گیری )
کنترل تحتی سطح قطعه کار با روش دوده مالی ( به عنوان وسیله کنترل )
کنترل مستقیمی سطح قطعه کار ( به عنوان وسیله مرجع )

انواع صفحه صافی :
صفحه صافیها را از نقطه نظر کاربرد می توان به سه دسته زیر تقسیم کرد :
0 میلیمتر ) بوده از / رده کارگاهی : این صفحه صافیها دارای دقت تحتی سطح پایین حدود 002 o
آنها برای عملیات کاری در کارگاههای ماشین ابزار به عنوان میز کار و یا میز
اندازه گیری استفاده می کنند.
رده بازرسی و کنترل : این دسته از صفحه صافیها دارای دقت تحتی سطح بیشتری حدود o
0/001 میلیمتر) نسبت به رده کارگاهی هستند و بدین لحاظ در بخش بازرسی و کنترل قطعات از
آنها استفاده می شود .
رده آزمایشگاهی : صفحه صافی رده آزمایشگاهی وسیله کنترل ، وسیله مرجع یا سطحی دقیق o
برای انجام عمل کالیبراسیون است ، از این رو باید از دقت تختی سطح بالایی برخورد دار باشد .
0 میلیمتر است . / دقت این گونه صفحه صافیها در حدود 0006
تراز: آفریننده نظام هستی طبیعی ترین تراز را در خلقت دریاها و اقیانوسها قرار داده است . در 
واقع طبیعی ترین تراز و افقی ترین سطح ترا ز، آب اقیانوسها هستند.
در طراحی ترازها از این خاصیت مایعات ساکن که همواره ( صرف نظر از فرم ظرفشان ) سطح
خارجی انها در امتداد افق قرار می گیرند ، استفاده شده است .
یکی از اصول اساسی در صنعت ساخت و کارهای اندازه گیری ، تراز بندی است ، به این معنی
که هر ماشینی که بناست نصب شود یا هر قطعه ای که ازم است روی میز دستگاهی بسته شود
باید تراز شود . در یک آزمایشگاه اندازه گیری دقیق ، میز اندازه گیری ، صفحه صافی و سایر
دستگاهها همه باید تراز باشند .
ساختمان تراز : تراز ساختمان بسیار ساده ای دارد و از قسمتهای مختلف زیر تشکیل شده است : 
قاب : قاب یا بدنه تراز از جنس چوب ، آلومینیم یا چدن ساخته میشود و سایر اجزای ترازروی 
آن سوار می شوند .
کپسول شیشه ای : مهمترین قسمت یک تراز ، کپسول شیشه ای آن است که به فرم استوانه 
یا کره ساخته می شود و در داخل آنها مایع اتر همراه با حباب هوا قرار می گیرد . روی کپسول
شیشه ای درجه بندی شده است و وقتی تراز روی سطح کاملا افقی قرار گیرد ، حباب هوا
کامل در وسط کپسول شیشه ای قرار می گیرد. قسمت داخلی کپسول شیشه ایا استوانه ای به
صورت کمانی از قوس دایره است که شعاع آن به چند متر می رسد .
مایع کپسول: مایع داخل کپسول باید دارای ویژگیهایی به شرح زیر باشد :
* جدار کپسول را تر نکند.
* تبخیر نشود.
* به آن نچسبد.
*یخ نزند.
برای این منظور از اتر استفاده می شود .
پیچ تنظیم : ترازهای صنعتی علاوه بر درجه بندی دارای پیچ تنظیم نیز هستند که به وسیله این 
پیچ می توان تراز را کالیبره کرد .
شیشه محافظ : شیشه محافظ کپسول به منظول محافظت کپسول پیش بینی شده است که به 
وسیله دو عدد پیچ در روی قاب تراز می شود .
کنترل صحت تراز و رفع خطای آن : قبل از استفاده از تراز باید آن را کنترل و از سالم بودن آن ( 
نداشتن خطا ) اطمینان حاصل کرد . برای این منظور تراز را روی یک سطح قرار میدهیم، دور آن
را با مداد خط می کشیم و میزان انحراف حباب را یادداشت می کنیم . حال تراز را در داخل همان
کادر، 180 درجه جا به جا کرده و صبر می کنیم تا حباب کاملا ساکن شود . اگر میزان انحراف
حباب همان مقدار قبلی بود تراز کالیبره است . در صورت عدم کالیبره بودن ، پیچ تنظیم را آنقدر
می چرخانیم که حباب به اندازه نصف اختلاف دو درجه خوانده شده جا به جا شود. در این حال
موقعیت جدید حباب را یادداشت می کنیم تراز را در داخل همان کادر ، دوباره 180 درجه جا به
جا می کنیم و پس از ساکن شدن حباب، موقعیت حباب را قرائت می کنیم . اگر با میزان خوانده
شده قبلی یکسان بود ، خطای تراز رفع شده است . اگر رقم دیگری را نشان داد هنوز تنظیم نشده
است ، بنابراین عمل قبلی را آنقدر تکرار می کنیم که تراز کالیبره شود.

انواع تراز: از نظر شکل ظاهری و موارد استفاده ، ترازها را در انواع مختلفی ساخته و به بازار عرضه 
می کنند.
تراز افقی ( یکجهته ) : با این تراز افقی بودن سطوح را در یک جهت ( مثلا طول ) می توان o
کنترل کرد . جهت کنترل افقی بودن سایر سطوح ( مثلا عرض ) لازم است تراز 90 درجه جا
به جا شود .
تراز افقی ( دو جهته ): در این نوع ترازها از دو کپسول شیشه ای برای کنترل افقی بودن o
سطوح در دو جهت ( طولی وعرضی ) استفاده شده است جنس بدنه این ترازها معمولا فلزی
بوده از آنها برای تزار کردن ماشین آلات در هنگام نصب استفاده می کنند.
تراز قابدار : در روی این تراز دو کپسول شیشه ای در امتداد طول و عرض تعبیه شده است . o
به وسیله این تراز افقی بودن سطح در دو جهت کنترل می شود . همچنین تعامد سطوح را نیز
به وسیله آنها می توان کنترل کرد .
تراز قوطی : در ساختمان این تراز از کپسول کروی شکل استفاده می شود . از این تراز برای o
بالانس کردن چرخها یا ترازمندی دوربینهای عکاسی و مهندسی راه وساختمان استفاده می
شود . در موقع تراز بودن باید حباب وسط کپسول کروی قرار گیرد .
تراز میکرومتردار: در یک ظرف استوانه شیشه ای این تراز لولا و سمت دیگر آن میکرومتر با o
0 میلیمتر پیش بینی شده است . از میکرومتر به منظور تعیین مقدار تنظیم استفاده / دقت 01
می شود.
تراز زاویه سنج : این تراز به یک زاویه سنج مجهز است که به وسیله آن می توان زاویه سطوح o
شیب دار را پس از افقی قرار دادن کپسول ، از روی نقاله قرائت کرد .
تراز شیلنگی : این تراز از دو لوله شیشه ای مدرج سرباز که به وسیله شیلنگ به هم متصل o
شده اند تشکیل شده است. از این ترازها برای کنترل اختلاف سطوحی که نسبت به هم فاصله
زیاد دارند استفاده می شود .
وسایل کمکی آزمایشگاه اندازه گیری
از جمله تجهیزات آزمایشگاه اندازه گیری وسایلی مانند استوانه های کنترل، منشورهای موازی،
منشورهای زاویه دار و پله دار و صفحات گونیایی هستند که در کارهای اندازه گیری می توان از
آنها به عنوان وسایل کمکی استفاده کرد. این تجهیزات نیز دقتهای مختلفی دارند که بر حسب
موارد و کاربرد می توان از آنها استفاده کرد . دقت رده های مختلف این وسایل به میکرون متر نیز
می رسد . در زیر به شرح نمونه هایی از وسایل کمکی می پردازیم .
استوانه کنترل : استوانه سنگین از جنس فولاد ابزار و سطوح پیشانی و جانبی آن کاملا صاف و 
صیقلی است . این دو سطح نسبت به هم عمود بوده و از آنها درکنترل تعامد گونیاها ، قطعات کار و
.... استفاده می شود . این استوانه ها در اندازه ها و دقتهای متفاوت ساخته می شوند .
برای کنترل تعامد گونیا ، استوانه کنترل را روی صفحه صافی قرار می دهیم ، سپس گونیا را یک
بار از سمت راست وبار دیگر از سمت چپ به استوانه مماس می کنیم . اگر در هر دوحالت بین
تمام طول ضلع گونیا و استوانه کنترل فاصله ای وجود نداشت ، نشان می دهد که تعامد گونیا
صحیح است .
منشورهای موازی : از این منشورها به عنوان وسایل کمکی در کارهای کارگاهی و آزمایشگاهی 
استفاده می شود . سطوح مختلف این منشورها کاملا پرداخت شده و دقیق و موازی هستند .
جنس آنها ممکن است فلزی ( فولاد ابزار سازی ) یا غیر فلزی ( گرانیتی ) باشد.
منشورهای موازی : از این منشورها به عنوان وسایل کمکی در کارهای کارگاهی و آزمایشگاهی 
استفاده می شود . سطوح مختلف این منشورها کاملا پرداخت شده و دقیق و موازی هستند. جنس
آنها ممکن است فلزی (فولاد ابزار سازی) یا غیر فلزی (گرانیتی) باشد.
منشورهای زاویه دار و پله دار : از این منشورها به عنوان زیر سری، پایه و تکیه گاه در عملیات 
کارگاهی و آزمایشگاهی استفاده می شود. جنس این منشورها نیز از فولاد ابزار یا گرانیت انتخاب
شکل ، شیب دار و پله دار را نام برد . v می شود. از انواع آنها می توان منشورهای
صفحات گونیایی : این صفحات نیز در طرحها و فرمهای گوناگون ساخته می شوند. نمونه هایی از
این صفحات را مشاهده می کنید که در کارگاه یا آزمایشگاه برای کنترل تختی سطوح بزرگ با
روش دوده مالی مورد استفاده قرار می گیرند.
فایل : pdf حجم : 9.29 MB برای دانلود کلیک کنید . لطف