[bigbang]

ابزارهای اندازه گیری (پرگار )

پرگارهای اندازه گیری:

بنابر تعریف پرگار ابزاری است که برای اندازه گیری ابعاد اجسام، به ویژه قطرهای بیرونی و درونی قطعات استوانه ای به کار می رود. این ابزار متشکل از دو شاخه منحنی شکل فولادی است که در انتها با اتصال محکمی به هم لولا شده اند. فاصله میان دو نوک پرگار نمایانگر اندازه است. از پرگار بیشتر در اندازه گیریهایی استفاده می شود که نیازی به دقت ریزسنج نباشد. انواع گوناگونی از پرگارها برای اندازه گیریهای مختلف در کارگاهها به کار می رود. پرگارها را می توان در انواع زیر دسته بندی کرد:
۱٫‏ سخت مفصل
۲٫ فنری
۳٫ انتقال اندازه یا لولا قفلی
۴٫ مرکزیاب
برای اندازه گیری نباید پرگار را روی اجسام در حال گردش در ماشین تراش یا هر ماشین دیگر به کار برد زیرا در صورت قرار دادن یک لبه پرگار بر روی قطعه کار لبه دیگر آن نیز بر اثر اصطکاک میان سطوح متحرک بر روی قطعه کار کشیده می شود و با وارد آمدن اندک فشار بر پرگار پایه های آن به بیرون برمی جهد. به علاوه اندازه ای که از روی قطعه در حال حرکت برداشته شود دقت چندان ندارد.
تعبیرهای ((درونی)) و ((بیرونی)) به این معنا هستند که این پرگارها به ترتیب برای اندازه گیری ابعاد درونی و بیرونی به کار می روند.

الف : پرگار بیرونی برای اندازه گیری ابعاد بیرونی.

ب : پرگار درونی برای اندازه گیری ابعاد درونی.

کاربردهای پرگار سخت مفصل

پرگارهای سخت مفصل_ پایه های این نوع پرگار با مفصل اصطکاکی به هم متصل هستند حال آنکه در پرگارهای فنری فنر حلقوی ناقصی دو پایه را به هم متصل می کند و فاصله میان دو پایه پرگار با پیچ و مهره تنظیم می شود.

الف : پرگار بیرونی

ب : پرگار درونی

پرگار سخت مفصل

الف :پرگار بیرونی

ب : پرگار درونی

پرگارهای فنری

برای تنظیم پرگارهای بیرونی و درونی باید آنها را با اندازه تقریبی نزدیک به قطر دلخواه تنظیم کرد و سپس یکی از پایه ها را با ضربه های آرام به جسمی مناسب زد و دهانه پرگار را تا اندازه دقیق دلخواه باز یا بسته کرد.این روش نیاز به تمرین و ممارست دارد. معمولاً در آغاز چون افراد مبتدی ضربه های محکم می زنند دهانه پرگار بیش از اندازه لازم باز یا بسته می شود.

الف : روش درست

ب : روش نادرست

روش درست و نادرست ضربه زدن با پایه پرگار سخت مفصل برای تنظیم آن.

پرگارهای فنری برخلاف پرگارهای سخت مفصل در اندازه های بزرگ ساخته نمی شوند. برای تنظیم این نوع پرگار با اندازه دلخواه معمولاً از خط کش فولادی استفاده می شود. پرگار فنری بیرونی بدین گونه تنظیم می شود که یکی از انگشتان دست چپ انتهای خط کش و یکی از پایه های پرگار را در حالت مماس بر هم نگه می دارد و مهره تنظیم پرگار با انگشت شست و انگشت اشاره دست راست تنظیم می شود.