كارنامە
زه‌ینه‌ب بابایی
وێڕای بابم بۆ وەرگرتنی كارنامەكەم وەڕێكەوتین، دەفتەری قوتابخانە پڕ بوو لە قوتابی و دایك وباوكیان. زۆرم هەوڵ دابوو. دووهەمی ناوەندی بووم بەڕاستی سەخت بوو، بەڵام دڵنیا بووم جگە لەوەیكە وڵامی تێكۆشانەكانم دەبینمەوە، دایك و باوكیشم دڵشاد دەكەم...
بەرپرسی مەدرەسە بە بزەوە كوتی: باڕەقەڵڵا، بژی..چاوێكی لە باوكم كرد و كارنامەكەی دایە دەستی و كوتی: جێی رێزە، تكایە ئێرەش ئیمزا بكەن...
بابم كارنامەكەی وەرگرتوو، لەناكاو گووشێكەی وەدەنگ هات ..ئەلۆ.. لە كوێی پیاوی باش. ئەو گووشێیەت بۆ كوژاندۆتەوە، چەن رۆژە بەردەوام ژومارەكەت دەگرم..
هەروا كە بە تووڕەیی قسەی دەكرد كارنامەكەی بە دەستێكی گرتبوو، گووشێكەشی بە لاشانییەوە راگرتبوو و خەریك بوو لەگەڵ كابرای قسەی دەكرد و بە دەستەكەی تریشی، دەفتەرەكەی ئیمزا كرد.
دواتر هەر بە ئاماژەی سەری ماڵئاوایی لە بەرپرسەكە خواست و بەرپرسیش لە بەری هەڵستا و بەڕێی كردین. بابیشم كە گووشێكەی بە لاشانییەوە بە گوێیەوە نابوو دەستی دەگەڵ داوە و خێرا هاتە دەرێ، كارنامەكەی كە ئێستا چاوی لێنەكردبوو، دای بە دەستم... بە تووڕەیی كابرای دەدواند. ـ دەیجا بۆ ئەمن گرفتم نییە؟ كارەم بەوە نییە. سپەی لە بانكێ چەكەكەت ورد نەبێتەوە هەر لە وێ بەرگەشتی لێ‌دەدەم.
گێژ ببووم، كارنامەكەم زۆر باشە! ئەی بۆ بابم چاوی لێ ناكا..
گووشی بە دەست ماشێنی هەڵكرد و بەرەو ماڵ وەرێكەوت. بە دەنگی بەرزەوە دەیگوت : ئەگەر دنیاش خرا بێ. رۆژێكی ترت لە سەر راناوەستم، بۆ خۆم بۆ قڕانێكی سەوزەڵەی دەڵەم .. سەر و بابانم لە قەرزێ دایە..
بیرم لەوە كردەوە، بابم دوێنێ شەوێ بە دایكمی دەكوت. لەو یەك دوو رۆژەی‌دا سەمەندەكەی دەگۆڕمەوە بە پڕادۆ.. ئەدی ئەگەر بۆ قڕانێكی مەحتەڵە چۆن ماشێنەكەی دەگۆڕێتەوە.. بابە چاوت لێیە هەموو نومرەكانم باشن.. دمی لێ خێچ و خوار كردم و بە رووخساری گرژەوە كوتی: سەبركە جارێ ..
بێ‌دەنگ بووم.. ئیدی هەر تووڕە دواندنەكەی بابم دەبیست. هۆشم چوو لای دایكم: داخوا دایكم چەندی پێ خۆش دەبێ. دڵنیام خەڵاتیشم دەداتێ. بابم لە ماشێنەكەی هاتە خوارێ، بەردەوام لەگەڵ گووشێكەشی قسەی دەكرد. بە دەستەكەی تری كلیلەكانی دەرهێنا و دەركەی بۆ كردمەوە.. لە ئایفۆنەكەوە دەنگی دایكم بیست: كەماڵ، راوەستە، مەڕۆ، كارم پێتە. بابم دیسان رووخساری گرژ كردەوە و بە ئایفۆنەكەدا كوتی: خانم هەزار كارم هەیە، دواتر دێمەوە.. بە چەن چركەیەك دایكم گەیشتە بن دەركەی. قوتوویەكی سووری لە دەستدا بوو و كوتی: ئەو گەردەنبەندەم نگینێكی كەوتووە، عەیبە! ئەوشۆ چۆن ئاوا بۆ داوەتێ تێیكەم؟
بابم پڕ بە گووشێكەی دەنگی بەرز كرد و كوتی: كارم بەو قسانە نییە سپەی دەتكەمە پووڵ؛ تەق گووشێكەی داخست و كوتی: ئەرێ دەڵەی چی خانم؟ نازانی قەرارم هەیە و ئێستا لە سەر زەمینەكە ئەندازیار چاوەڕوانمە.. دایكم كوتی ئەی من چ بكەم چۆن ئەو نیگینەی لێدەمەوە؟ ئاوا بچمە داوەتێ؟
بابم سەرێكی لێ راوەشاند و چاوێكی لە كاتژمێرەكەی كرد ... زوو ساز بە تاكوو زێڕینگەرێكت دەبەم بەڵام نایەمەوە لە دوات. ناگەمێ... دایكم هەڵاتە ژوورێ كە خۆی ساز كا. بە دوای‌دا هەڵاتم كارنامەكەم هەڵێنا پێش دم‌وچاوی و كوتم چاو لەو نومرە چاكانە كە.. شاگردی یەكەم هاتوومەوە. دەتكوت تازە شتێكی وەبیر هاتۆتەوە، بەپەلە، بێ ئەوەی كە كارنامەكەم چاو لێبكا، ماچێكی كردم و كوتی: بارەقەڵڵا ئەگە هاتمەوە چاوی لێدەكەم. بڕۆ بۆ لای پریا، لە سەرێیە. بە پەلە رۆیی، شەقەی دەرگای دەرێم بیست كە داخرا..
بە بێ‌وازی لە سەر مۆبڵەكە دانیشتم، كارنامەكەم هەر وا بە دەستەوە بوو... پریا لە پیلكانەكانی سەرێ، دەهاتە خوارێ كە كوتی: چ بۆ ئەوە؟ بۆ وا مات و دڵگیری؟ بەلەمەكانت لە ناو ئاودا ماون یان خوای نەخواستە بەفر باریوە و نومرەكانت لە ژێر بەفردا بوونەتە سیفر..
ئەوەندە بێ‌تاقەت بووم تەنانەت نەمدەتوانی وڵامیشی بدەمەوە دام‌نووشتاندەوە و خستمە ناو گیرفانم..
لە ناخی خۆم‌دا كوتم: خۆزگە تۆزێ زیاتر لە لای بەرپرسی قوتابخانە ماباینەوە..
هەر لە سەر مۆبڵەكە راكشام و خەوم لێكەوت. بە دەنگی دایكم وەخەبەر هاتم هەستە پوویا نانەكەت بخۆ و وێڕای بابت بچنە سەلمانی و وەرەوە حەمامێكی بكە با بۆ شەوێ پاك و خاوێن بی...
كارنامەكەم هاتەوە بیر و كوتم هەر ئێستا لە كاتی نان خواردن‌دا پێیان نیشان دەدەم.. لە گیرفانم دەرهێنا و لە سەر میزەكەی، لە تەنیشت دەورێكەم دانا. بەڵكوو دایكیشم بێ و پێشانیان دەم. دایكم هات و دانیشت كە لە ناكاو وەبیری هاتەوە .. پوویا هەستە هەستە بڕۆ لیباسەكانت بگۆڕە و دەست و دم‌وچاوت بشۆ ئێنجا وەرە نانی بخۆ..
هەر كە ویستم هەستم، دەستم وەلیوانی نووشابەكە كەوت و هەوەڵ بە سەر كارنامەكەم داڕژا و دوایش بە سەر میزەكە..
بابم كوتی: هەك ماڵتە.. قەت بۆ شتێكی نەڕێژی.. دایكم بە بۆڵەبۆڵچوو پەڕۆیەكی بێنێ كە كوتی ماڵت نەشێوێ پوویا ئاە! ئەو پەڕە چییە؟ بۆ چركەیەك دڵم خۆش بووـ كوتم ئێستا كە چاو لە كارنامەكەم بكەن، نووشابە و چەك و ماشێن و گەردەنییان لە بیر دەچێتەوەـ كوتم: كارنامەكەمە!
دایكم كوتی: هەستە بیبە لە بەر تاوێ هەڵیخە با ویشك بێتەوە. ماڵت خەرا نەبێ، ئاقڵت نییە ئەوە كارنامەیە و پێویستە ئاگاداری لێبكەی. گریان وەك پۆلووی ئاوری لە ژاوكمدا دەبرژاوە، بە دەنگێكی بەرزەوە وتم: ئەمن دەزانم ئەوە كارنامەیە، بەڵام ..
هەڵستام و كارنامەكەم كە لە نووشابەیدا خووسا بوو دەدەستمدا گڕۆڵەم كرد و بۆ لای حەسارێ وەرێ‌كەوتم بێ وەكە بزانن دەركەی كۆڵانێم كردەوە فڕیم دایە كۆڵان ....
گووشی باوكم دیسان زەنگی خوارد