رصد خانه مراغه.اولین زصد خانه جهان
رصدخانه مراغه معتبرترين و بزرگترين رصدخانه و مركز پژوهشي نجوم در جهان پيش از اختراع تلسكوپ بوده است كه در سال 2974زرتشتي( 657ه.ق)به دستور هلاكو خان مغول و با نظارت خواجه نصيرالدين طوسي دانشمند ايراني تاسيس شد. اين رصدخانه در 2 كيلومتري غرب شهر مراغه قرار دارد و ساخت آن 15 سال طول كشيده است. كتابها و وسايل نجومي آن پس از فتح بغداد به دستور هلاكو خان به اينجا منتقل شد.
با شروع فعاليت رصدخانه مراغه ، دانشمندان سراسر جهان به تدريس ، تحقيق و پژوهش در اين مركز پرداختند. ابزار دقيق نجومي و كتابخانه معتبر آن با بيش از 400 هزار جلد كتاب در اختيار دانشمندان قرار گرفت. اين رصدخانه همچنين داراي اتاقهايي براي استادان و دانشجويان بوده است. پس آنجا در زمان گذشته دانشگاه معتبري بوده است. برج رصدخانه مراغه داراي قطري برابر 22 متر ، ارتفاعي در حدود 25 متر و ديواري به ضخامت80 سانتيمتر بوده است. زيج معروف ايلخاني از دستاوردهاي دانشمندان اين رصدخانه به شمار مي آيد. هنگامي كه شهرت رصدخانه مراغه در كشورهاي جهان انتشار يافت. ستاره شناسان و كارشناساني از كشورهاي چين و هند و شهرهاي مهمي مانند استانبول و سمرقند به مراغه آمدند تا پس از آموزش علم ستاره شناسي و الگو برداري از رصدخانه مراغه در وطن خود رصدخانه هايي را تاسيس كنند. رصدخانه مراغه تا سال 703 (ه.ق) يا 3020 (ديني زرتشتي) داير بوده كه پس از مرگ هلاكوخان و گذشت زمان و حوداثي مانند زلزله اين رصدخانه با شكوه تخريب شد و متروك ماند. كتيبه هاي سفالي طلايي رنگ كه توسط خواجه نصيرالدين طوسي فراهم شده بود از ميان رفت و مصالح موجود در آن به يغما رفت.
در سال 3710 زرتشتي(1351 ه.ش) با انجام عمليات حفاري باستان شناسي كه با نظارت دو پژوهشگر بنامهاي دكتر سرافراز و دكتر ورجاوند در بلنداي تپه اي و در منطقه اي كه مردم محل آنجا را «رصد داغي » يا كوه رصد مي ناميدند ، بقاياي اين مجموعه ارزشمند از دل خاك بيرون آمد. عمليات كاوش از سال 1356 تا 1374 متوقف شد و در اين سال ميراث فرهنگي استان آذربايجان شرقي با نصب يك چادر فايبر گلاس بسيار بزرگ براي تبديل اين مكان به مركز آموش نجوم و موزه اي با آثار بدست آمده از كاوش هاي تپه رصدخانه اقدام كرد.
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|