[دانه کولانه]

گفتگوی شهروند با اکبر گلپا

مقدمه:براي من كمتر پيش آمده كه با هنرمند برجسته و محبوبي چون اكبر گلپايگاني گفت وگو داشته باشم، اما اين فرصت را يافته ام كه نه يك بار بلكه دو بار با خواننده "حنجره طلايي" مصاحبه كنم. نخستين بار در سپتامبر سال 2004 بود، زماني كه "گلپا" يك بغل از گل آوازها، مهر و عشقش را با خود به كانادا آورده بود تا در اينجا براي همه آنها كه دوستش دارند و سالهاست كه با آوازها و بعد با خاطره اين آوازها و ترانه هاي شنيدني او زندگي كرده اند، بخواند. و اين دومين گفت و گوي من با اين هنرمند گرانقدر است.
گلپا در سال 1337 زماني كه تنها 25 سال داشت به دعوت روانشاد پيرنيا مسئول و گرداننده برنامه گلهاي راديو ايران براي خواندن دعوت شد. روز سوم فروردين سال 1338 ترانه "مست مستم" با صداي توانمند و در عين حال لطيف او از راديو پخش شد و يكباره ستاره اي در آسمان هنر آواز و موسيقي ايران زاده شد كه هنوز بعد از گذشت نزديك به نيم قرن مي درخشد.
"ماه هميشه زير ابر نمي ماند". "گلپا"ي محبوب مردم مجبور شد سالها سكوت كند، اما صدايش در خاطره تاريخي ملت ايران زنده و پر جوش و خروش هميشه طنين افكن بوده و خواهد بود.
گلپا با خواندن 298 قطعه آوازي با صدايي كه به گفته كارشناسان بين شش تا شش و نيم گام ( از هشت اکتاو) وسعت دارد در تقريبا بيشتر گوشه ها، رديف ها و دستگاههاي دشوار موسيقي سنتي ايران خوانده است، اما او كه هميشه دلش با مردم بوده و هست خيلي زود به خواندن ترانه آغاز كرد و 85 ترانه هم خوانده است. بسياري از اين آوازها و ترانه ها را سه، چهار نسل شنيده، دنبال كرده و دوست داشته اند.
آنچه كه گلپا را هنوز پابرجا و پرفروغ نگاه داشته صميميت او و عشقش به مردم و كار آوازخواني اش بوده است.
وي اكنون در تورنتوست و شنبه شب با علاقمندان به صدايش قرار دارد. تا هم آواز ها و هم آوازخوان با آنان كه بار ديگر فرصت يافته اند كه گلپا را بر صحنه ببينند شبي از عشق و مهر را با هم خاطره اي ديگر كنند.
پس از دو سال و اندي بسيار شادمانم كه بار ديگر با گلپا گفت و گويي داشته ام كه در اينجا مي خوانيد*.

بيش از دو سال از کنسرت قبلي شما در تورنتو مي گذرد. اين بار براي ايرانيان از وطن دور افتاده چه هديه و ارمغاني آورده ايد‌؟
گلپا: من با قلبم به آنجا مي آيم. احساسم را در اختيار تمام هموطنان ايرانيم قرار ميدهم.

در چه شهرها و كشورهايي كنسرت خواهيد داشت. آيا علاقمندان شما در اين كنسرت ها در كنار آوازها و ترانه هاي زيبا و خاطره انگيزتان كار و يا كارهاي تازه اي هم از شما خواهند شنيد؟
گلپا:در اکثر شهرهاي بزرگ کنسرت گذاشته و خواهم گذاشت. در کانادا در شهرهاي تورنتو و ونکوور برنامه دارم و به ديدار ايرانيان تورنتو و ونکوور خواهيم آمد. ضمن اجراي کارهاي قديمي که مردم از آنها خاطره دارند کارهاي جديد هم ارائه خواهد شد، چون مثل هميشه داريم با زمان پيش مي رويم.


شما با خواندن "مستم مستم" به شهرت رسيديد و پس از پخش اين ترانه زيبا از راديو به يكي از محبوب ترين خوانندگان ايران تبديل شديد. حاصل نزديك به نيم قرن ، خواندن براي خود شما چه تجربه اي بوده و درباره اين همه حضور شادمانه در ميان مردم و براي آنها چه احساسي داريد؟
گلپا: خوانندگان زيادي با من همزمان بوده اند ولي رمز ماندگاري من اصالت و نداشتن عقده و قلب رحيم و صافي بوده که براي بدخواهان خودم هم آرزوي موفقيت مي کردم.

در كارنامه تان 85 ترانه داريد كه گمان مي كنم علاقمندان به صداي شما شمار زيادي از آنها را روي نوار كاست و صفحه گرامافون دارند. آيا 298 آوازي كه در رديف ها و دستگاههاي گوناگون موسيقي سنتي و برنامه هاي راديويي مثل برنامه "گلها"، "گلهاي جاويدان"، "گلهاي رنگارنگ" و "برگ سبز" خوانده ايد حفظ و نگهداري شده و در آرشيو راديوي ايران موجود هستند؟‌
گلپا: من نمي دانم که آثارم در راديو و تلويزيون موجود هست يا نه. ولي در آرشيو خانوادگي ام همگي موجود هستند.

شما پس از انقلاب به اصطلاح ممنوع الصدا شديد و از خواندن باز مانديد. اين اجبار به سكوت را چگونه تحمل كرديد؟‌
گلپا: در موسيقي يک نتي است به نام" سکوت" که من آن "سکوت " را اختيار کردم ولي در کنار اين سکوت در استوديو خانگي خودم مشغول ارائه کارهاي جديد بوده ام که بعداً ارائه خواهند شد.
شما از خواندن باز مانديد ولي موسيقي و آواز روح حيات انساني است و شماري كه بيشترشان جوانان بودند در سالهاي سكوت اجباري شما در زمينه آواز و موسيقي كار كرده اند. موسيقي سنتي ما و بويژه آوازخواني از پس از انقلاب اسلامي 1357 تاكنون به نظر شما چه فراز و فرودهايي داشته و آيا اين هنر والا با روح زمانه پيش آمده است؟‌
گلپا: اميدوارم همه کساني که در راه موسيقي زحمت مي کشند موفق باشند. حتي کساني که در اين مدت اشتباهاً به کوچه هاي بن بست رفته اند برگردند به بزرگراههاي روشن و موفق و نوراني.




به شما لقب شايسته "حنجره طلايي" داده اند. درباره صداي خود و توانمندي هايتان در خواندن آوازهاي ايراني در رديف ها، دستگاه و گوشه هاي آوازي موسيقي سنتي توضيح بدهيد و اينكه مي گويند اين خواننده و يا آن خواننده سه دانگ يا چهار دانگ صدا دارد درباره قدرت آوازخواني شما از چه قرار است؟
گلپا: اين کلمه دانگ که در مورد آواز به کار مي رود غلط است و بايد با گام اندازه گيري کرد.

از دقت نظر شما متشکرم ... اين واژه اي است که عامه مردم ... عوام به کار مي برند . منظورم "گام" و "اکتاو" بود.

گلپا:از تمام القابي که ايرانيان به من داده اند از صميم قلب تشکر مي کنم . اخيراً در مجارستان به من دکتراي موسيقي و شير طلائي اهدا کردند و حتي در ايران هم طبق مصوبه وزارت آموزش و پرورش دکتراي موسيقي داده اند، براي اينها هم متشکرم. کارنامه هنري من در گلهاي جاويدان، رنگارنگ، شاخه گل و برگ سبز خلاصه شده که موجود است و رمز ماندگاري من در اجراي آنچه بود که مردم مي خواستند.

كار خوانندگاني چون زنده يادان قمرالملوك وزيري،‌ استاد بنان، قوامي، عبداله دوامي، فاخته اي، عبدالعلي وزيري و خوانندگان معاصر همانند محمدرضا شجريان، شهرام ناظري و زنده ياد ايرج بسطامي را چگونه ارزيابي مي كنيد؟‌
گلپا: خوانندگان متقدم تا آقاي شجريان، هنرمندان و ستارگاني بودند که در زمان خود بي نظير بوده اند. درباره خوانندگاني هم که در حال حاضر برنامه اجرا ميکنند مانند آقايان شجريان، ناظري، عليرضا افتخاري و زنده ياد ايرج بسطامي مردم و منتقدان اظهارنظر خواهند کرد.

چه كساني در آموزش آوازخواني مددكار شما بوده اند و چه كساني مشوقان شما براي خواندن؟
گلپا: نورعليخان برومند، حاج آقا محمد ايراني، اديب خوانساري، سيد حسين طاهرزاده، حسن مشحون و ابوالحسن صبا.

چه توصيه اي براي جواناني كه علاقمند به آواز و آوازخواني هستند، داريد؟‌
گلپا: فقط ورزش و دور نگاه داشتن خود از آلودگي ها.

آيا تلاش كرده ايد كه مجموعه كارهايتان را كه مجموعه گرانبهايي است به صورت كلكسيوني به شكل سي دي به مردم عرضه كنيد؟
گلپا: به طور کلي با زحمات بسيار اقدام به پخش اين کارها شده و تاکنون هشت برنامه از گلهاي جاويدان و رنگارنگ در اختيار هنر دوستان قرار گرفته و اميدوارم که بقيه کارهايم به تدريج و به زودي در اختيار هنردوستان قرار گيرد.

از ميان آوازها و ترانه هايي كه خوانده ايد‌ كدامها را خودتان بيشتر دوست داريد؟‌
گلپا:مست مستم ساقيا دستم بگير (در مثنوي شور)، پيش ما سوختگان مسجد و ميخانه يکي است، ما رند و خراباتي و ديوانه و مستيم، کاروان (در سه گاه)، درد عشقي کشيده ام که مپرس (راست پنجگاه)، عيبي نباشد از تو که بر ما جفا رود (نوا).

منبع:شهروند