سنگسار به احتمال قریب به یقین ابتدایی ترین شیوه مجازات اعدام است که در میان انسان‌ها بوجود آمده است. مجازات سنگسار در دین یهود نیز برای جرم زنا آمده است، اما بس پیش از آن هم وجود داشته است. احتمالا مجازات سنگسار در ابتدا برای جرم‌های گوناگون استفاده می‌شده است، اما یک مورد استفاده آن برای جرم جنسی زنا است که در دین‌های گوناگون به شکل قانون در آمده و به ثبت رسیده است. این مجازات هنوز در میان ما برای جرم جنسی وجود دارد.
شیوه ساده
سنگسار قدیمی‌ترین مجازات مرگ است که به ابتدایی‌ترین شیوه انجام می‌گیرد. در این مجازات از پیش پا افتاده‌ترین وسیله‌ای که در دسترس بوده، یعنی از سنگی که پیش‌پا افتاده بوده برای انجام مجازات استفاده می‌شده است.
شیوه‌های دیگری از مجازات اعدام وجود دارد که با شرکت جمع صورت می‌گیرد، مانند تیرباران. برخی دیگر از شیوه‌های اعدام، از جمله حلق‌آویز کردن، به صلیب کشیدن، استفاده از گیوتین یا صندلی الکتریکی یا آمپول سمی، شاید در لحظه‌ی اجرا توسط یک نفر عملی شود، اما تهیه مقدمات و تمهیدات آن، از جمله تهیه ابزار اجرای حکم مرگ با همکاری و مشارکت جمعی صورت می‌گیرد.
سنگسار، بر عکس دیگر شیوه های اعدام، مجازاتی است که اجرای آن به تخصص ویژه برای اجرای مجازات نیاز ندارد. افزون برآن، ابزار و وسیله خاصی برای اجرای آن لازم نیست. بدین ترتیب، این مجازات مرگ به شیوه ساده که نیاز به تهیه مقدمات اجرا نداشته بلافاصله پس از صدور حکم قابل اجرا بوده است. قربانی را به بیرون از شهر برده و در بیابان او را سنگسار می‌کردند.
مشارکت همگانی
شیوه انجام این مجازات بقدری ساده است که حتی کودکان نیز می‌توانند در آن شرکت کنند. بنابراین، می‌توان گفت که سنگسار شیوه‌ای از مجازات اعدام است که امکان بیشترین مشارکت همگانی جمع را فراهم می‌آورد.
اگر دیگر شیوه‌های اعدام امکان تماشای همگانی را فراهم می‌آورد، مجازات سنگسار امکان مشارکت فعالانه همگان را در اجرای مجازات فراهم می‌آورد.
نمایش طرد و نفرت
پرتاب سنگ به سوی قربانی توسط همگان نمایشی از طرد و نفرت همگانی علیه متهم است. هنوز هم در موارد گوناگون پرتاب سنگ به سوی فرد نشانه ابراز نفرت و انزجار است. پرتاب سنگ نه تنها شیوه اعمال مجازات، بلکه بیان سمبلیک خط مرز کشیدن میان فردپرتاب کننده و قربانی است. فردی که سنگ پرتاب می‌کند، با این عمل خویش نشان می‌دهد که از مجرم و جرم او بیزار است و خود را نه در کنار او، بلکه در مقابل او و دشمن او تعریف می‌کند. مراسم سنتی پرتاب سنگ به شیطان به خوبی بیانگر این نمایش نفرت از بدی است.
تحکیم پیوند با قانون و سنت
افراد جامعه دست به دست همدیگر داده و در قتل و کشتن قربانی شرکت می‌کنند و با این عمل شدت نفرت خود را از متهم بیان می‌دارند. اما در واقع نفرت از مجرم، به خاطر نفرت از جرمی است که مرتکب شده است. افراد با مشارکت در سنگسار، نفرت جمعی خود از جرم را بیان می‌دارند و به این‌ترتیب، بار دیگر پیوند جمعی خود را با ارزش‌های مقدس اخلاقی و اجتماعی که آن جرم را نفی می‌کند، تحکیم می‌کنند.
شکنجه جسمی و روانی تا حد مرگ
به همان اندازه که شیوه اجرای مجازات سنگسار برای شرکت کنندگان ساده است، برای قربانی سنگسار دشوار و شکنجه‌زا است. سنگسار در حقیقت شکنجه‌بارترین شیوه اجرای مجازات مرگ است. در این مجازات، اعمال شکنجه همراه با بیان نفرت و طرد مجرم از جامعه تا حد مرگ شدت می‌یابد.
شکنجه جسمی سنگسار که بالاترین حد شکنجه در مجازات مرگ است، تنها بخشی از مجموعه شکنجه‌ای است که بر مجرم وارد می‌شود. ضربه‌های ناشی از پرتاب سنگ چنان است که مرگ ناگهانی نیست، بلکه ذره ذره به وقوع بپیوندد. قربانی سنگسار به‌گونه‌ای شکنجه روانی نگرانی از مرگ و لحظه‌شماری برای مرگ خود را دارد. در کنار آن، قربانی به وضوح شاهد است که نفرت بیش‌ازحد افراد جامعه است که او را به دست مرگ می‌سپارد. با هر ضربه سنگ، حکم طرد و نفرت به شدیدترین وجهی برای او اجرا می‌گردد. همدستی جمع نه تنها در اجرای حکم مرگ او، بلکه در بیان نفرت و شکنجه کردن او باعث می‌گردد که قربانی در آخرین لحظات زندگی اوج تنهایی و ذلت را تجربه کند.
مجازات جنسی
چرا این ابتدایی‌ترین شیوه مجازات اعدام هنوز در میان ما وجود دارد؟
ساده‌ترین پاسخ این است که کنترل اجتماعی و سیاسی بر رابطه جنسی میان افراد جامعه هنوز به شدیدترین شکل ممکن وجود دارد و سنگسار تنها برای مجازات جرم جنسی زنا به کار گرفته می‌شود. یعنی رفتار جنسی زنان تحت شدیدترین کنترل حکومتی است و تخطی از فرمان حکومتی سنگین‌ترین مجازات ممکن را درپی دارد.
از آنجایی که قانون صیغه و چندهمسری و اختیار طلاق دست مردان را در زیاده‌خواهی جنسی کاملا باز گذارده است، این زنان هستند که برای رفتار جنسی خلاف قاعده مقرر شده به شدیدترین صورت ممکن مجازات می‌شوند.
حتی ارتکاب قتل‌های زنجیره‌ای پس از تجاوز به کودکان خردسال نیز مجازات سنگسار را بدنبال ندارد. "بیجه" قاتل معروف که تعداد زیادی کودکان خردسال را پس از تجاوز کشته بود، حلق‌آویز شد. اما زنی که شوهر دارد و با مرد دیگری رابطه جنسی برقرار می‌کند، به خاطر این زیاده‌خواهی جنسی سنگسار می‌گردد.
حال باید از خودمان بپرسیم: چرا کنترل رفتار جنسی زنان تا این حد و به این شکل غیرانسانی ضرورت دارد؟
|