[deltang]

نگاهی به فیلم بی‌پولی، ساخته حمید نعمت‌الله

در فیلم‌هایی كه ملودرام اجتماعی حرف اصلی است، گاهی داستان‌ها حداقل به لحاظ مضمون به هم بسیار نزدیك می‌شوند. یكی از پراستفاده‌ترین این مضامین همانا رشك و حسد طبقه فرودست به طبقه بالادستی است. به دیگر سخن، حسرت رسیدن به زندگی پر از امكانات وسرشار از ثروت و مكنت از سوی یك شهروند متعلق به قشر فرودست به وجهی بسیار كلان در سینمای ایران بازتاب داشته است.

این البته به نوبه خود هرگز یك نقیضه نیست. همچنان كه بشر به امید زندگی می‌كند و پیشرفت برای هر كسی متصور است. از آن سو متمكن بودن هم اگرچه در جا یك امتیاز است، اما در ظاهر امتیازی خاص را برای یك شهروند ایجاد نمی‌كند. فیلم‌های «بوتیك» و «بی‌پولی» ساخته حمید نعمت‌الله به گونه ای شرح این آرزوی بظاهر زیبا از سوی قشر فرودست جامعه است. اگر فیلم اول او را بوتیك به یاد بیاورید تقریبا مضمونش با دومین ساخته او یعنی بی‌پولی برابری می‌كند؛ البته باید بوتیك را فیلمی دانست كه به لحاظ نوع روایت تصویری و كلامی اثری كمی سیاه بود یا تلخ كه جلوه‌گری‌های این‌گونه‌اش مدام به تماشاگر سیگنال‌های واكنش‌زا تزریق می‌كرد به گونه‌ای كه اگرچه بوتیك در اصل به یك آرزو و سپس به شرح یك حسرت واقعی می‌پرداخت؛ اما بیانش از همان ابتدا به گونه‌ای بود كه می‌گفت این حسرت وفاصله‌ها پر نمی‌شود و اگر هم بشود دمار از روزگار صاحب حسرت درخواهد آورد. در بی‌پولی اوضاع بكلی برعكس است؛ چرا كه بی‌پولی سرشار از طنز اگر نیست، اما زیرساختش به گونه‌ای است كه می‌توان ردپای طنز و فانتری را در آن سراغ گرفت و این‌گونه است كه فیلم لحنی شاد به طور نسبی به خود گرفته است.