رابطه نوشابه‌هاي رژيمي و ديابت نوع 2
استفاده از نوشابه‌هاي رژيمي با اين ادعا كه حاوي انرژي كمتر و بدون قند مي باشند در افراد چاق و نيز بيماران مبتلا به ديابت افزايش يافته است اما اين سوال براي خيلي از افراد وجود دارد كه آيا مصرف روزانه اين نوع از نوشابه‌ها براي كنترل قند خون مضر نمي باشد؟
مطالعات جديد نشان داده است: افراد ميانسال و سالمندان كه هر روز نوشابه رژيمي مصرف مي‌كنند ريسك ابتلا به ديابت نوع 2 در آنها افزايش مي‌يابد. نتايج مطالعه‌اي كه اخيرا روي5000 بزرگسال آمريكايي انجام گرفته است، حاكي از آن است كه خطر ابتلا به ديابت نوع 2 در سال‌هاي آتي در افرادي كه به‌طور روزانه نوشابه رژيمي مي‌نوشند 67 درصد بيشتر از گروهي است كه نوشابه مصرف نمي‌كنند.
نكته جالب آن‌كه علاوه بر بالا رفتن قندخون طي سال‌هاي بعد، افزايش وزن متوسط در اين افراد نيز مشاهده شد. يافته‌هاي اين مطالعه كه در مجله علمي Diabetes Care به چاپ رسيده است، تاييد كننده نتايج مطالعات قبلي كه ارتباط مصرف نوشابه‌هاي رژيمي و سندرم متابوليك را نشان داده است، مي باشد. سندرم متابوليك مجموعه‌اي از ريسك فاكتورهاي ديابت و بيماري‌هاي قلبي است كه شامل چاقي شكمي، افزايش مقاومت به انسولين، افزايش قند خون، فشار خون و ازدياد چربي‌هاي خون مي‌باشد.
در اين مطالعه محققان از شركت‌كنندگان در مطالعه خواستند، عادات غذايي خود را گزارش دهند. بررسي نتايج اين گزارشات نشان داد كه پس از بررسي وزن افراد، تحصيلات و ديگر فاكتورهاي سلامتي، ارتباط ميان مصرف روزانه نوشابه‌هاي رژيمي و ريسك ديابت همچنان پابرجاست.
اما اين همچنان واضح نيست كه نوشابه‌هاي رژيمي به خودي خود يا عامل ديگر زمينه‌اي، باعث افزايش استعداد ابتلا به چاقي و ديابت مي‌باشند. يك تئوري كه در اين زمينه قابل طرح است آن است كه بسياري از افراد كه به‌طور روزانه نوشابه استفاده مي‌كنند حتي آنان كه از نوشابه‌هاي رژيمي مي‌نوشند، در ساير زمينه‌ها نيز زندگي ناسالمي را دنبال مي‌كنند و اين خود باعث افزايش وزن و نيز افزايش ريسك ديابت مي‌شود. به اين معنا كه مصرف روزانه نوشابه‌هاي گازدار معمولا همراه با مصرف انواع فست فودها با چربي و انرژي فراوان و يا استفاده از غذاهاي رستوراني مي باشد كه نتيجه نهايي اين شيوه تغذيه دريافت بيشتر انرژي و چربي است كه در پايان چاقي و ديابت را به همراه خواهد داشت.تئوري اساسي ديگر در اين زمينه اين است كه نوشيدني‌ها و غذاهاي حاوي افزودني‌هاي شيرين شده مي تواند در كل اشتهاي افراد را به خوردن شيريني در ساير اوقات بر انگيخته و باعث افزايش استعداد ابتلا به ديابت شود.
نكته عملي:
اگرچه نوشابه‌هاي رژيمي داراي قند و نيز انرژي كمتري مي‌باشند، ولي اين به معناي استفاده مجاز روازنه بويژه در افراد چاق و ديابتي نيست. در هر حال آب به‌عنوان سالم‌ترين نوشيدني همچنان در افرادي كه خواهان پيشگيري از چاقي و ديابت مي باشند توصيه مي‌شود.
دكتر حميدرضا فرشچي
متخصص تغذيه