فراتر از هوشمندي ماشين
چنان‌كه گفتيم، هوش مصنوعي دانش و مهندسي ساختن ماشين‌هاي هوشمند، به ويژه كامپيوترهاي هوشمند است. اما براستي هوشمندي چيست؟ در واقع هنوز دانشمندان نتوانسته‌اند تعريف واحدي از هوشمندي ارائه دهند كه مستقل از <هوش انساني> باشد. ما مي‌دانيم كه برخي از ماشين‌ها يا جانداران مي‌توانند هوشمند باشند، اما بشر هنوز نمي‌داند كه مايل است كدام دسته از فرآيندهاي محاسباتي يا پردازشي را هوشمندي بنامد. بنابراين براي پاسخ دادن به اين پرسش كه <آيا فلان ماشين هوشمند است؟> هنوز فرمول مشخصي وجود ندارد. در واقع هوشمندي، خود يك مفهوم فازي و نادقيق است. هوشمندي را مي‌توان يك فرآيند تلقي كرد كه دانشمندان هنوز در حال شبيه‌سازي، تحليل و حتي تعريف مشخصه‌هاي آن هستند.
موضوع مهم ديگري كه در ارتباط با هوش مصنوعي مطرح است، هدف دانشمندان از به‌كارگيري آن است. روشن است كه هدف اوليه بشر از ورود به اين موضوع، شبيه‌سازي هوش انسان در كالبد ماشين بوده‌است. ولي امروزه ديگر چنين نيست و اين تصور كه هدف علم هوش‌مصنوعي تنها شبيه‌سازي هوش انساني است، تصوري نادرست است. در حقيقت موضوع شبيه‌سازي هوش انساني عاملي پيش‌برنده در اين حوزه از علم است كه به دانشمندان انگيزه مي‌دهد تا آن را توسعه دهند، اما در خلال روند توسعه، بشر مي‌تواند به دستاوردهايي برسد كه در تمام زمينه‌ها كاربرد دارد. سيستم‌هاي خبره و مبتني بر دانش نمونه‌اي از اين دستاوردهاست. بسياري از نرم‌افزارهاي موسوم به سيستم‌هاي تصميم‌سازي (Decision Making Systems) در شاخه اقتصاد و يا سيستم‌هايي كه در تجزيه و تحليل داده‌هاي علم پزشكي به كار مي‌روند از اين دستاورد بهره مي‌گيرند. هوش منصوعي همچنين بستري براي توسعه علومي كه مانند تئوري بازي‌ها يا منطق فازي خود شاخه مستقلي هستند پديد مي‌آورد تا در سايه همان عوامل انگيزشي، بتوانند رشد و توسعه پيدا كنند.
در عين حال برخي از دستاوردهاي اين علم فراتر از بحث هوشمندي است. به عنوان مثال، افزايش قدرت محاسباتي و پردازشي كامپيوتر همواره به پيشرفت اين علم كمك كرده‌است. بنابراين ميزان موفقيت هوش مصنوعي در آينده نه فقط به خبرگي الگوريتم‌ها و متدولوژي‌ها، بلكه به سرعت پردازش‌ها و محاسبات كامپيوتري نيز بستگي دارد. اين دو لازم و ملزوم يكديگرند و به رشد هم كمك مي‌كنند. شايد پيروزي كامپيوتر Deep Blue بر كاسپاروف، قهرمان شطرنج، تأثير محسوسي بر زندگي روزانه ما نگذاشته باشد. اما همين مسابقه و تلاش‌هاي ديگري از اين دست، به صنعت كامپيوتر امكان مي‌دهند، توانايي خود را براي توليد سيستم‌هاي كارآمدتر و سودمندتري كه در زندگي روزانه بشر كاربرد دارند، افزايش دهد.
|