[behnam5555]

هــويـت، تـاريـخ و تـوريـسم

سوران سليماني

قرن بیستم هر روز خود را به شناخت دنیای کهن شرق مدیون است، چنانچه همه چیز قرن شانزدهم مرهون دنیای باستانی یونان و روم است. (شوپنهاور)

در دنياي مدرن امروزي توریسم نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشورها و شهر ها دارد. امروزه جهانگردي و توريسم به عنوان يك صنعت پر درآمد و اشتغال‌زا در صحنه جهاني و بين الملي اهميت زيادي پيدا كرده است و اين نيز در آينده دو چندان خواهد شد. توريسم بر طبق آمارهاي جهاني بيش از 10 درصد سهم توليد ناخالص دنيا را از آن خود كرده است و بزرگترين صنعت جهان بر حسب اشتغال و تجارت است. اين سهم نيز بطور فزاينده‌اي در حال افزايش است. به بياني ديگر گسترش صنعت گردشگري، گسترش اقتصاد وگسترش تعامل انساني است. با توجه به افزایش رفاه اجتماعی، مردم سعی در خرج درآمدهای اضافی خود از طریق سیر و سفر به شهرها و دیگرکشورها را دارند .

ایران یکی از 10 کشور بزرگ دنیا از لحاظ آثار باستانی و تاريخي و جاذبه های طبیعی بوده ولی از نظر جذب توریسم جزء آخرین کشورها است. ايران و به تبع آن كردستان با داشتن جاذبه‌هاي فراوان توريستي و تاريخي چند هزار ساله، داراي امكانات بسياري است كه مي‌توانند در اين زمينه قابل پيشرفت باشند. جاذبه‌هايي كه مي‌تواند آن را به اولين مراكز گردشگري آسيا و چه بسا دنيا تبديل كند . منابع توریسم به میراث مشترک بشر متعلق است، جوامعی که این منابع در قلمروشان قرار گرفته است قوانین و وظایف خاصی در قبال آن ها دارند. ميراث فرهنگي و تاريخي امروزه فقط به عنوان ميراث ملي قلمداد نمي‌شوند، بلكه داراي ارزشهاي اقتصادي و فرهنگي قابل توجهي بوده كه موجب افزايش درآمد ملي و منطقه‌اي مي‌شوند .

براي اهميت آثار تاريخي در جذب توريست كافيست بدانيم كه بر اساس آمار، ۱۷/۴ از توريستهاي دنيا، به منظور آشنايي و ديدار از قابليتهاي تاريخي، فرهنگي، آداب و رسوم و شيوه‌هاي زندگي مردم ديگر مناطق سفر مي‌كنند. مك كانل به عنوان جامعه‌شناسي كه در اين زمينه صاحب‌نظر شناخته مي شود توريست را به مثابه فراري از زمان و مكان يا فرار به تاريخ مي داند و تاكيد مي كند كه چشم توريست به دنبال قدمت و تاريخ است بنا براين سنت ها و تاريخ نقش مهمي براي توريست و توريستي شدن دارند و توريست ها بيشتر به دنبال يك محل كوچك يا يك اثر كوچك هستند زيرا آنچه براي آنها اهميت دارد تاريخ و گذشته آنجاست. توريست جايي مي رود كه معناي واقعيت داشته باشد پس اگر بخواهيم مكاني توريستي ايجاد كنيم بايد آن را تبديل به منطقه‌اي تاريخي كنيم(در اينجا مجال براي توضيح بيشتر اين مطلب نيست) .

با توجه به ارزش و اهميت توريسم، هميشه بايد فرهنگ بومي را چنان مديريت كنيم تا نيازهاي توريست ها برآورده شوند و سفر آنها در آينده هم ادامه داشته باشد. گردشگردي برخلاف نظر کارشناسان و صاحب‌نظران اگر با برنامه‌ريزي همرا نباشد بدون ترديد باعث تخريب و نابودي آثار تاريخي مي شود. ورود گردشگر انبوه، بدون برنامه ريزي، قطعا باعث تخريب و استهلاک آثار تاريخي مي‌شود. اين موضوعي است که در همه جا و در همه شرايط صدق مي‌کند. اگر مراقب نباشيم، به مواظبت از آثارمان نيانديشيم و ورود گردشگران به سايت‌ها و مكان هاي تاريخي را کنترل نکنيم قطعا آنها را از دست خواهيم داد. البته اين به اين معني نيست که توسعه گردشگري باعث نابودي آثار تاريخي مي‌شود. نگاهي به کشورهاي توريست‌پذير درجه يک نشان مي‌دهد که آنها داراي آثار و سايت‌هاي تاريخي بسياري هستند و هر روز نيز بازديدکنندگان متعددي را پذيرايي مي‌کنند و نه تنها آثارشان تخريب نمي شود، بلکه با درآمد حاصل از همين گردشگري از پيشرفته‌ترين تکنولوژي‌ها استفاده كرده و به بهترين شکل به حفاظت از آثارشان مي‌پردازند .

به گفته صاحبنظران گردشگردي و جامعه‌شناسان بهترين روش براي صدور فرهنگ به خارج از مرزهاي کشور پيشرفت در صنعت گردشگري و توريست است. افزايش گردشگر بهترين روش براي صدور فرهنگ در هرکشوري است، چرا که گردشگري که براي بازديد از يک اثر فرهنگي وارد کشوري مي‌شود با خود عکس، نوشته، فيلم و گفتني‌هاي بسياري را مي‌برد که هم براي ارتقا فرهنگي خود و کشورش مفيد است و هم بهترين راه معرفي فرهنگ و داشته‌هاي کشور مقصد است. در واقع آنچه در اين ميان بسيار مهم است و مي‌تواند باعث تخريب در گردشگري و يا بهترين سود را از گردشگري داشته باشد، بـرنـامـه‌ريـزي است .

آثار تاريخي نيازمند تخصص و تکنولوژي و از همه مهمتر بودجه‌اي براي حفاظت هستند و توسعه گردشگري با نگاه فرهنگي مي‌تواند اين بودجه را در اختيار سازمان ميراث فرهنگي و متخصصان امر قرار دهد. بنابراين با برنامه‌ريزي درست و مناسب مي‌توان از توسعه گردشگري به عنوان بهترين راهکار حفاظت از آثار تاريخي بهره گرفت. دست اندرکاران توسعه‌ی توریسم و همین طور توریست ها باید عرف ها و سنت های اجتماعی و فرهنگی همه مردم از جمله اقلیت ها و مردم بومی را مراعات و ارزش های آن ها را به رسمیت بشناسند. به نظر می آید خدمت محسوس ایران به توریسم جهانی همان عدم سرمایه‌گذاری در توریسم و ناشناخته ماندن و در نتیجه کمک به رشد گردشگری کشورهای همسایه است .

وجود پارکها، مراکز تفریح ورزشي، استفاده از مناظر طبیعی با سرمایه‌گزاری مناسب موجب رشد و توسعه توریسم شهری خواهد شد. حتي در مناطقی که هیچ‌گونه جاذبه تاریخی و طبیعی ندارد با توسعه توریسم یا گردشگری شهری مي توان به جذب گردشگر اقدام نمود كه نمونه بارز آن دبی است که تا چهار دهه پیش بیابان برهوتی بیش نبوده و در سال گذشته توانست بیش از 15 میلیون گردشگر را جذب کند يا فرانسه كه به علت توسعه توریسم شهری سال گذشته بیشترین توریسم ( 80 میلیون نفر) را در دنیا داشت ولي ما با داشتن آثار تاریخی مهم و چشم اندازهای طبیعی زیبا و بکر به علت عدم تبلیغ و معرفی و عدم توجه به توریسم تاريخي و شهری فقط 750 هزار !!! گردشگر داشته ايم .

استان كردستان به علت عدم توسعه مناسب توریسم تاريخي و توریسم شهری نسبت به سایر استانها حرف زیادی برای گفتن ندارد، هر چند كارهايي انجام شده و در خور تقدير است ولی کافی نیستند و بعضا از امکانات ابتدایی و رفاهی مناسب برخودار نبوده که توجه ویژه به استاندارد نمودن آنها بسیار ضروری و مهم می باشد. استان كردستان، از نظر فرهنگ و تمدن داراي سابقه‌اي بسيار درخشان است كه نظير آن در ساير نقاط كشور بندرت ديده مي‌شود. مكانهاي تاريخي استان مثل غاركرفتو، قلعه زيويه، محوطه‌هاي باستاني تاريخي جنوب استان، نگين طبيعي مريوان يعني درياچه زريبار و... و يا نشانه هاي فرهنگي مثل زبان، هنر (شعر، موسيقي و ...)، رقص و آداب و رسوم به جاي مانده، دلالت بر ديرينگي و قدمت فرهنگي خاص اين منطقه دارند كه اين ها از قابليتهاي با ارزش تاريخي و فرهنگي منطقه محسوب مي‌شوند .
گردشگرانی که به استان كردستان سفر كرده اند و در شهر مريوان توقف نموده اند با نبود مكاني مناسب براي استرحت يا پاركي براي بازي و حتي وجود دستشويي مناسب در پارك شهر يا درياچه زريبار خاطره جالبي از اين شهر ندارند. مورد دیگر در مورد پارکهای استان عدم توجه و نظارت بر عرضه مواد خوراکی، دستفروش دوره گرد (بعضي وقتها تعداد اين دستفروشان از افراد داخل پارکها بشتر است)، عرضه قلیان و دخانیات، کمبود امکانات بهداشتی، عدم وجود تجهیزات تفریحی برای کودکان و غیر استاندارد بودن آنها و... موجب رنجش مسافر و گردشگران خواهد شد، لذا پیشنهاد می شود مسئولین و متولیان استان در اين زمينه اهتمام بيشتري داشته باشند .