[رزیتا]

داریوش مهرجویی : زیاد نگاه کردن تلویزیون آدم را احمق می کند

شفاف : محمد تاجیک : حدود چند سال قبل که گفت وگوی کوتاهی با آقای مهرجویی داشتم او نظر جالبی را درباره تلویزیون ابراز کرده بود . یادم است آن موقع در این گفت وگوکه همان موقع در یکی از خیر گزاری های رسمی منتشر شد مهر جویی عنوان کرده بود که اصلا تلویزیون زیاد نگاه نمی کند وگفته بود :من چندان رابطه خوبي با تلويزيون ندارم چراكه معتقدم زياد نگاه كردن به اين جعبه، آدم را احمق مي‌كند، بنابراين پرهيز مي‌كنم!. من تنها براي برنامه‌هاي ضروري و خبر، يا بعضي از برنامه‌هاي سينمايي به تلويزيون نگاه ميكنم.
البته داریوش مهرجویی این نظر را تنها درباره تلویزیون ایران نداشت و می گفت : تلويزيون‌ها در همه جاي دنيا اينگونه‌اند و تنها مختص ايران نيست. در كشورهايي مثل آمريكا و فرانسه هم اينطوري است. تفاوت تلويزيون‌ها با يكديگر، همانند تفاوت يك روزنامه عامه پسند و سطحي با روزنامه‌هايي است كه مخاطباني نخبه و متفاوت دارند.

/داستان همیشگی سریالهای عامه پسندوواکنش نخبگان/

اینکه آقای مهرجویی اینچنین تحلیل جالبی درباره تلویزیون ارائه می دهد نشان دهنده جایگاه تلویزیون در بین اکثر نخبگان وروشنفکران جامعه است .البته این تحلیل داریوش مهرجویی حداقل متعلق به پنج سال قبل است نه متعلق به الان که بسیاری به خاطر مسائل اخیر انتقاد فراوانی را به صدا وسیما وارد می کنند و رابطه اصلا خوبی با آن ندارند .نمونه خیلی خوب آن اظهارات آقای مجیدی در حضور رهبر انقلاب است که در اعتراض به ممنوع التصویر شدن هنرمندان ،گفته بود که تلویزیون حق پخش کردن تصویری از او را ندارد.
امااز سویی دیگر در این سالها سریالهایی ساخته شده که اگر چه باانتقادات فراوانی از سوی نخبگان وکار شنان و منتقدان و.....مواجه شده ولی مردم از آن استقبال خوبی کرده اند .نمونه بارز آن سریال حضرت یوسف (ع) به کار گردانی فرج الله سلحشور است که استقبال بسیار خوبی از آن شدو حتی درکشورهای مسمان وهمسایه نیز به نظر می رسد استقبال خوبی از آن می شود . این درحالیست که بسیاری از منتقدان وکار شناسان بااشاره به ضعف های بسیار این مجموعه ،از آن به شدت انتقاد کرده بودند . حتی این انتقادات از سوی برخی علمای دینی نیز مطرح شد که نسبت به طرح برخی موضوعات دراین مجموعه انتقادداشتند .
البته بسیاری از منتقدان وکار شناسان راز اصلی استقبال از سریال حضرت یوسف (ع) را در داستان فوق العاده جذاب آن می دانستند ،داستانی که احسن القصص خوانده شده و انتظار استقبال بی نظیر از آن فوق العاده بود .
تهیه کنندگان مطرح سینما وتلویزیون جمله طلایی درباره راز استقبال از سریالها و فیلمهای پر مخاطب دارند وآن جمله این است که حرف اول را در موفقیت یک سریال یا فیلم را داستان و فیلمنامه آن می زند .آنها می گویند اگر یک فیلنامه متفاوت وفوق العاده جذاب را به بدترین کار گردان دنیاهم بدهی ،میزان موفقیت آن فیلم یا سریال بازهم وجوددارد .
به همین خاطر است که بسیاری از بازیگران یا کار گردانان مطرح وموفق همیشه می گویند که به دنبال یک فیلمنامه یا داستان خوب هستیم یا فلان فیلم را به دلیل اینکه فیلمنامه خوب یا داستان جذابی داشت را قبول کردیم .طبیعی است که ریشه اصلی موفقیت سریالی چون سریال حضرت یوسف (ع) در داستان آن است که احسن القصص نامیده شده .البته گویا آقای سلحشور دچار این توهم شده که علت استقبال از این سریال به کار گردانی او برمی گردد.
البته همانطور که گفته شد همین سریال آقای سلحشور واکنشهای شدیدی را دربین صاحب نظران برانگیخت .
/انتقادات سیف الله داد و بیضایی از سریال سلحشور/

جالب است بدانید مرحوم سیف الله داد کار گردان مطرح سینما در زمان نمایش این سریال در تلویزیون گفت وگویی با بهروز افخمی در نشریه تازه(نشریه متعلق به افخمی ) انجام داده ومرحوم داد دراین گفت وگو با اشاره به سریال حضرت یوسف گفته بود :واقعا افتخار می خواهد که ما یکی از قصص قرآن را تبدیل کنیم به یک داستان توراتی.در حالی که داستان توراتی داستانی تاریخی است وبا داستانی که در قرآن است متفاوت است .
یا بهرام بیضایی چندی پیش در گفت وگویی مفصل با امتیاز به شکل غیر مستقیمی به سریال حضرت یوسف (ع) اشاره کرده وگفته بود : سريالهايي را مي بينم که به اصطلاح تلويزيون ساخته و اتفاقا درباره انبياو بندگان خاص خدا وند و قرار است اين سريالها بر فرهنگ ما تاثير بگذارند.ولي زبان آنها که پيامبر خدا هستند آنچنان بد و به اصطلاح اداري است که نمي توان آن را به پيامبر خدا نسبت داد.
یا متلکها و کنایه های مجید مجیدی به سریالهای ماه رمضان تلویزیون هنوزاز یاد نرفته است . مجیدی با انتقاد از سریالی چون روز حسرت گفته بود : روزي از ميدان توحيد مي‌آمدم و ديدم كسي من را با لحني عاميانه و خالصانه صدا مي‌زند و هر چقدر كه جستجو كردم، كسي را پيدا نكردم. فكر كردم كه نكند همان فرشته‌هايي هستند كه تلويزيون نشان مي‌دهد تحت فيلم‌هاي معنوي و معنوي‌گرا، در همين سريال «روز حسرت» هم ديدم كه جاي خدا تصميم گرفتند و آدم‌ها را به بهشت و جهنم فرستادند. معلوم نيست شايد بهشت و جهنم يكي از كانال‌هايش از تلويزيون باز می شود .

/ از دلنوازان و شمس العماره تا در چشم باد ومسافران/

در چندوقت اخیرچند سریال مهم وپر مخاطب از تلویزیون پخش شد که واکنشهای مختلف ومتفاوتی نسبت به آنها صورت گرفت . از سریال در چشم باد که مدیر شبکه اول سیما آن را فاخرترين اثر تلويزيوني 30 سال اخير دانسته بود تا سریال شبانه دلنوازان که از نظر بسیاری تنها سریالی سر گرم کننده وسطحی برای عامه مردم بود .البته در این میان سریالهایی چون مسافران ساخته رامبد جوان و شمس العماره ساخته سامان مقدم نیز پخش شد که اتفاقا هردوی این سریالها به خصوص شمس العماره با حواشی وجنجالهایی مواجه شدند .البته این دو سریال بااسقبال خوبی نیز از سوی مخاطبان مواجه شدند .خصوصا اینکه سریال شمس العماره را با سریال معروف دایی جان ناپلئون ناصر تقوایی مقایسه می کردند و حتی شخصیتهای سریال سمان مقدم را یاد آور شخصیتهای سریال ناصر تقوایی می دانستند . سریال دایی جان نا پلئون سریالی بود که در هنگام نمایش آن خیابانهای تهران خلوت می شد.
بد نیست بدانید طبق گفته تقوایی با اعتماد در گفت وگویی که اواخر سال گذشته داشت هر سال يک نسخه از مجموعه «دايي جان ناپلئون» در امريکا منتشر مي شود. قيمت آن هم صد دلار است.تقوایی گفته بود اين گران ترين سي دي است که در دنيا وجود دارد. .
از سویی دیگر شمس العماره با بیشترین انتقاد از سوی رسانه های اصولگرا مواجه شد از روز نامه رسالت وکیهان گرفته تا روز نامه جمهوری اسلامی و سایت جهان به سریال سامان مقدم حمله کردند .

/راز استقبال مردم /

اما نکته مهم این است که چرا سریالی چون دلنوازان که از سوی بسیاری از منتقدان ضعیف ارزیابی شده اینقدر از سوی مردم مورد استقبال قرار می گیرد ولی سریالی چون در چشم باد که خالق آن یکی از کار گردانهای مطرح سینما وتلویزیون است آنچنان که باید وشاید مورد استقبال قرار نمی گیرد. سریالی که5/5 سال زمان صرف تولید آن شده است و بيش از ٣٤٠ لوكيشن داشته است .البته ریشه این موضوع تا حدودی به این برمی گرددکه تلویزیون روز‌به‌روز سطح سليقه‌ي مخاطب را پايين‌تر مي‌آورد.

/توهین به شعور مخاطب/

بد نیست بدانید همین چند وقت پیش بود که تهمینه میلانی در نشستی تخصصی در در یک همایش اجتماعی گفته بود : به نظر من اين روزها تلويزيون، مخاطبان را سطح پايين فرض مي‌كند و گاه به شعور مخاطب توهين مي‌كند. دو شب پيش برنامه نقدي ازتلويزيون پخش شد كه در آن منتقدان مدام با هم تعارف مي‌كردند و به نظر من ما ديگر نبايد محافظه‌كار باشيم .

/تمجید منتقدان وصاحب نظران از در چشم باد/

عموم منتقدان نظر مثبتی درباره سریال در چشم بادداشته اند جالب است بدانید که آنها معتقدند که «در چشم باد» سريال قابل قبولي است كه سطحش خيلي بالاتر از سريال‌هاي سيماست .به اعتقاد آنان بازي‌هاي بازيگران اين سريال، حرفه‌يي و صحنه‌پردازي آن در حد مطلوبي است؛منتقدان در واقع مدعی اند که «در چشم باد» يكي از مجموعه‌هاي ماندگار سيماست.یکی از این منتقدان شناخته شناخته جواد طوسی است که در مطلبی در فصلنامه سینما وادبیات بانگاهی به ساخت سریالهای مطرح تلویزیونی درباره سریال در چشم باد می نویسد :چند قسمت به نمایش در آمده از مجموعه تلویزیونی در چشم باد این امیدرا می دهد که یکی دیگر از روایتهای متفاوت و قابل تامل تاریخی رقم خورده است .

/به باور مردم احترام بگذاریم/

اما بد نیست به نکته جالب دیگری نیز اشاره کنیم .بهرام رادان بازیگر خوب سینمای ایران به تازگی گفت وگویی با ماهنامه فیلم کرده ودر بخشهایی از آن عبارات جالبی را برزبان آورده که ذکر آن چندان خالی از لطف نیست . رادان گفته : خانم خانه داری که شب نشسته ودارد یک سریال تلویزیونی به نظر من وشما ضعیف و بی خود را با عشق و علاقه تماشا می کند .دلیلی ندارد که نظرش را عوض کنیم . ماباید به باور مردم احترام بگذاریم.