خرابات:
مقام وحدت و خرابی صفات بشریت را گویند.
کیست که بنمایدم راه خرابات را
تا بدهم مزد او حاصل طاعات را
(مولوی)
قدم منه به خرابات جز به شرط ادب
که ساکنان درش محرمان پادشهند
در خرابات مغان نور خدا می بینم
وین عجب بین که چه نوری ز کجا می بینم
(حافظ)
در خرابات شدم دوش مرا بار نبود
می زدم نعره و فریاد ز من کس نشنود
یا نبد هیچ کس از باده فروشان بیدار
یا خود از هیچ کسی هیچ کسم درنگشود
چون که یک نیم زشب یا کم یا بیش برفت
رندی از غرفه برون کرد سر و رخ بنمود
گفت:خیر است دراین وقت تو دیوانه شدی؟
نغز پرداختی آخر تو نگویی که چه بود؟
گفتمش :در بگشا،گفت: برو هرزه مگوی
تا دراین وقت ز بهر چو تویی در که گشود؟
این نه مسجد که به هر لحظه درش بگشایم
تا تو اندر دوی اندر صف پیش آیی زود
این خرابات مغان است و درو زنده دلان
شاهد و شمع و شراب و غزل و رود و سرود
زر و سر را نبود هیچ دراین بقعه محل
سودشان جمله زیان است و زیانشان همه سود
ای عراقی چه زنی حلقه برین در شب و روز
زین همه آتش خود هیچ نبینی جز دود
(عراقی)
خرابات و مصطبه عبارت و کنایت است از خرابی و تغییر رسوم طبیعت و ناموس و خویشتنت نمایی و خودبینی و ظاهر آرایی،تبدیل
اخلاق بشریت به اخلاق اهل مودت و محبت و خرابی حواس به طریق حبس و قید و منع او از عمل خویش.... (اورادالاحباب و فصوص الآداب ،یحیی باخرزی)
خراباتی شدن از خود رهایی است
خودی کفر است اگر خود پارسایی است
نشانی داده اندت از خرابات
که التوحید اسفاطالاضافات
خرابات از جهان بی مثالی است
مقام عاشقان لاابالی است
خرابات آشیان مرغ جان است
خرابات آستان لامکان است
خراباتی خراب اندر خراب است
که در صحرای او عالم سراب است
خراباتی است بی حد و نهایت
نه آغازش کسی دیده نه غایت
اگر صدل در وی می شناسی
نه کس را و نه خود را بازیابی
گروهی اندر او بی پا و بی سر
همه نه مؤمن و نه نیز کافر
