حفظ موسیقی غنی کردی و رقص و پایکوبی
رقص و پایکوبی نیز یکی دیگر از برجستگی ها مردم کردستان است .
رقصهای دسته جمعی و پخش موسیقی کردی که ریشه فرهنگی تاریخ ایران زمین محسوب می شود در کردستان به روشنی دیده می شود .
به جرات می توان گفت در تمام بازارها , پارکها , و مکانهای بزرگ کردستان نوای دلنشین موسیقی کردی شنیده می شود و هرزگاهی جوانان گرد هم می آیند و رقصهای زیبای کردی , که امروزه یکی از مهم ترین رقصهای ملت ایران نیز محسوب می شود , را اجرا میکنند . هل پرین (حمله كردن) یا رقص كوردی در گذشته صرفاً با هدف آماده سازی و تقویت نیروی جسمانی و روحی مردم مناطق كوردنشین انجام می‌شد چرا كه مردمان این مناطق در گذشته‌های نه چندان دور همواره شاهد تجاوزات ملتهای بیگانه و یا جنگهای قبیله‌ای بودند به همین جهت آمادگی همیشگی را طلب می‌كرد لذا مردمان این مناطق در وقفه‌های بین جنگها و به مناسبتهای مختلف دست در دست یكدیگر آمادگی رزمی‌و شور و همبستگی پولادین اصیل ایرانی خویش را به رخ دشمنان این سرزمین میکشیدند .
رقصهای کوردی را میتوان به صورت زیر بخش نمود :
۱- گه ریان
۲- پشت پا
۳- هه لگرتن
۴- فه تاح پاشا
۵ - لب لان
۶- چه پی
۷- زه زنگی
۸- شه لایی
۹- سی جار
۱۰- خان امیری
* احترام به طبیعت
که مهم ترین پند اشو زرتشت پیامبر ایران زمین بوده است در کردستان یکی از اصلی ترین فرهنگهای مردمان محسوب می شود .
کردهای ایران از کوچترین زمان برای جمع شدن کنار یکدیگر بهره می برند . این پیوندها بیشترها در کنار رودها , پارکها و کوههای سرسبز کردستان است . زیرا طبیعت کردستان یکی از بکر ترین و زیباترین مناطق ایران محسوب می شود که اوج این شکوه و عظمت خداوند که در طبیعت نهفته است را میتوان در فصل اردیبهشت ماه دید .
اردیبهشت ماه زیبایی خارق العاده ای است که همه کوهها سبز هستند .
رودها به جریان در می آیند و چشمه ها جوشان هستند .
مردم کردستان نیز از این نعمتی که خداوند در ایران نهفته است به درستی بهره می برند و شادمانی و پایکوبی می کنند . به همین روی شورای فرهنگ استان کردستان 25 اردیبهشت را روز ویژه گردشگری کردستان نامگذاری نموده است .
زرتشت گرانمایه ایرانیان را امر نمود که خاک , آب و باد را پاک نگهدارند . پاک کننده اصلی خورشید است . در مکانهایی که خورشید راه ندارد باید آتشی روشن کنند تا پاکی از وجود آتش به آن مکان راه یابد .
آب را هیچکس نبایستی آلوده کند زیرا از بزرگ ترین گناهان به حساب می آید . و اگر کثافتی در آب دیدند باید داخل آب شوند و آن را بیرون بکشند . ( زرتشت پیامبری که از نو باید شناخت 211 )
* میهمان نوازی
که ریشه در خون ملت ایران دارد در مناطق کردستان به زیبایی هرچه تمامتر دیده می شود .
با قدم نهادن به کردستان بسیاری از مردم به میهمانان خوش آمد می گویند . با اینکه هیچ شناختی از شخص مقابل ندارند ولی چون احساس میکنند که شخص میهمان است و به این منطقه نا آشنا به قصد یاری دادن و راهنمایی از هیچ کوششی دریغ نمیکنند .
شوربختانه طی این 3 - 4 دهه گذشته و توطئه اسعتمار انگلستان و آمریکا در کردستان موجب درگیریهای قومی و نشان دادن چهره غیر واقعی از ملت ایران شده بود . ساخت گروهکهای دست نشانده مختلف کورد و ایجاد اختلافات و درگیرهای مختلف میان کردها و ایجاد رعب و وحشت حاصل این برنامه ریزی های انگلستان در این منطقه بوده است .
گویی اینکه شوروی سابق هم با ایجاد حزب دموکرات کردستان وحزب دموکرات آذربایجان ید طولایی در این فتنه های پلید داشته است .
خوشبختانه همه این فتنه ها از میان رفت و چهره حقیقی ملت ایران و اقوام کرد که زبانزد جهانیان بوده است امروز به روشنی نمایان شد و امید بسیار داریم این هویت و فرهنگ نیک هرچه بیشتر گسترش یابد .
چنانکه پرفسور هانری ماسه می نویسد :
مهمان نوازی ایرانیان به حد کمال است و شهره جهانی دارد . گرچه چینی ها در مراعات ادب و احترام به مهمان معروفند ولی اگر جهانیان ایرانیان را آنچنان که باید می شناختند مسلما در صفت مهمان نوازی آنان را بر چینی ها برتری می دادند . زیرا ایرانیان به نسبت هر مهمان و بر حسب شخصیت و احترام شخص متقابل به وی ارج می نهند . ایرانیان بر این باورند که اگر بر مهمان بیش از ارزش وی ارج نهی گویی به او توهین کرده ای .