[Omid7]

ظهور و گسترش شنا، ریشه در احتیاجات عصر انقلاب صنعتی و شهرنشینی اواخر قرن نوزدهم دارد. این توسعه ابتدا از انگلستان آغاز شد و از آنجا به قاره اروپا و آمریکا و سرانجام به همه دنیا گسترش یافت.

ظهور و گسترش شنا، ریشه در احتیاجات عصر انقلاب صنعتی و شهرنشینی اواخر قرن نوزدهم دارد. این توسعه ابتدا از انگلستان آغاز شد و از آنجا به قاره اروپا و آمریکا و سرانجام به همه دنیا گسترش یافت.

اولین استخرهای سرپوشیده به ترتیب در شهرهای لیورپول ۱۸۳۸، وین ۱۸۴۲ و برلین ۱۸۵۵ ساخته شد و بعد از آن اولین تشکیلات شنا شکل گرفت.

در سال ۱۸۶۹ برخی از باشگاههای لندن به انجمن شنای «متروپولتین» پیوستند که در سال ۱۸۷۴ به انجمن شنای بریتانیا تبدیل شد. در سال ۱۸۸۴ اتحادیه شنای آماتور شکل گرفت و دو سال بعد با انجمن شنای بریتانیا تلفیق شده، «انجمن شنای آماتور بریتانیا- ASA» را پدید آوردند.

سرانجام با عبور کاپیتان متیو وب از کانال مانش در سال ۱۸۷۵ و پدید آمدن باشگاهها و فدراسیونها در کشورهای مختلف اروپا، آمریکا و استرالیا، شنا محبوبیت یافت وارتباطات و مسابقات بین‌المللی شروع شد.

در آن زمان رشته‌های شنا تا بدین حد متنوع نبودند. تا مدتها شنای قورباغه و شناهایی که از شنای قورباغه نشات گرفته بود مثل شنای زیربغل و شنای پشت حکمفرما بودند. بعدها شنای انگلیسی پهلو دست بالا به وجود آمد که هنگام استراحت، دست بالا قرار می‌گرفت.

تروجن با مشاهده بومیان آمریکایی، استراحت دست را به تناوب، خارج از آب قرار داد و این شنا را با یک ضربه پای قورباغه ترکیب کرد.

پیشرفت بعدی اجرای دو ضربه پا در یک دور شنا بود یعنی یک ضربه در هر حرکت دست که موجب کوتاهتر و سریع شدن حرکات دست شد. بعدها ضربه عمودی پا جایگزین ضربه پای شنای قورباغه شد و شنای کرال سینه متولد شد. ریچارد کاویل استرالیایی این حرکت را در اوایل قرن بیستم با نام ضربه کرال استرالیایی با چهار ضربه پا معرفی کرد و در سال ۱۹۵۶ هموطن او سسیل هیلی این حرکات را به اروپا برد. در همین زمان کرال در آمریکا پیشرفت کرد و بالاخره شیوه آمریکایی شش ضربه پا جهان را فتح کرد.

شنای پشت هم همین الگو را دنبال می‌کرد تا سال ۱۹۰۸ شیوه سُنتی شنای پشت حاکم بود ولی از المپیک ۱۹۱۲ قهرمانان تنها کرال پشت را اجرا کردند.

تا قبل از ساخت سکوی شیرجه، شناگران در آب «استارت» می‌زدند یعنی قبل از شروع مسابقه در آب می‌ایستادند یا دراز می‌کشیدند.

در سال ۱۹۳۳ یک آمریکایی به نام «هنری میوز» نوع جدیدی از شنای قورباغه را در مسابقات به نمایش گذاشت او زمان استراحت (Recovery)، دست‌ها را مانند کرال سینه خارج از آب قرار می‌داد و شنای پروانه را توسعه داد. نزدیک به دو دهه فرق زیادی بین این روش و قورباغه قایل نبودند، کاربرد هر دو شیوه در شنای قورباغه بود و حتی شناگر می‌توانست هنگام مسابقه یکی را به دیگری تبدیل کند. اما این شیوه درگیری‌های زیادی ایجاد کرد.

تا آنجا که مجله سویمینگ تایمز این‌گونه از المپیک ۱۹۴۸ لندن گزارش داد:

«توفان جدیدی وزیدن گرفته است که می‌تواند به شکاف درفینا منجر شود.»

هشدار سویمینگ تایمز از آنجا بود که هفت نفر اول شنای ۲۰۰ متر قورباغه در فینالی که در ویمبلی برگزار شد از شنای پروانه استفاده کرده بودند و به این ترتیب بگومگوهای شدیدی در کنگره فینا بوجود آمد.

سرانجام از بین ۷۳ رای دهنده در فینا ۴۲ نفر رای بر جدایی شنای پروانه از شنای قورباغه دادند و اعلام کردند تدوین قوانین و مقررات مسابقات شنا باید به «سازمان اداری فینا» ارجاع شود.

سازمان اداری فینا در هشتم اگوست ۱۹۴۸ پیشنهاد کنگره را پذیرفت. اما IOC از افزایش برنامه شنای المپیک خودداری کرد. ریتر دبیر افتخاری فینا در ۱۱ آگوست ۱۹۴۸ در نامه‌ای به همه اعضای سازمان اداری از آنان خواست تصمیم جدی اتخاذ کنند.

از میان ده عضو، نه عضو به درخواست ریتر پاسخ دادند که سه نفر شنای پروانه را شنایی کاملاً جدید و مجزا از قورباغه دانستند و شش عضو آن را هم‌ردیف شنای قورباغه می‌دانستند. به این ترتیب با وجود مخالفت رییس وقت فینا، باز هم دو شیوه شنا به شنای قورباغه رسمیت یافت.

در سال ۱۹۳۵ جک سیگ شناگر آمریکایی نوعی ضربه پا مانند دم ماهی را ابداع کرد او و مربی‌اش آرم بروستر شنای «دولفین قورباغه‌ای» را به وجود آوردند. این نوع شنا به دلیل شکل عمودی حرکتش تا سال ۱۹۵۲ به عنوان شنای پروانه و زیر مجموعه شنای قورباغه محسوب می‌شد. سرانجام در کنگره فینا که به مناسبت المپیک هلسینکی برگزار شد، شنای قورباغه و پروانه از هم جدا شدند و شنای دلفینی با نام شنای پروانه پذیرفته شد.

در مسابقات المپیک ۱۹۵۶ هنگامی که ما سارویورکاوا قهرمان المپیک و چند تن دیگر از شناگران بیشتر مسیر را در زیر آب شنا کردند مشکلاتی جدید شکل گرفت. کنگره فینا تصمیمی جدید اتخاذ کرد که به دنبال آن شنای زیرآبی حذف شد و شناگران موظف شدند هنگام هر شروع و برگشت سر خود را به شکلی قرار دهند که آب را بشکافد. فقط در شنای قورباغه فرو رفتن در آب مجاز بود ولی در هر دو (چرخه) سر باید یکبار آب را می‌شکافت. کنگره فینا در المپیک ۱۹۸۸ تصمیم گرفت شنای زیرآبی را به میزان حداکثر ۱۵ متر مجاز بشمارد چون در این دوره استفاده از ضربه دولفین در شنای کرال پشت افزایش یافت.

پرافتخارترین شناگر المپیک در همه دوره‌ها، مارک اسپتیز آمریکایی بود که در بازیهای مونیخ موفق به کسب هفت مدال طلا شد که چهار مدال انفرادی و سه مدال در رقابتهای امدادی و همراه با سایر هم تیمی‌هایش بود.

در بین زنان نیز کریستین اتو با کسب شش مدال طلا در المپیک ۱۹۸۸ سئول که شامل چهار طلای انفرادی و دو طلای امدادی بود پرافتخارترین زن در مسابقات شنای المپیک محسوب می‌شود.

برخی از مسابقاتی که در حال حاضر فینا برگزار می‌کند عبارتند از:

▪ مسابقات شنای قهرمانی جهان

▪ مسابقات جام جهانی شنا

▪ مسابقات نخبگان شنای جهان

▪ مسابقات جهانی شنا در استخرهای کوتاه مسیر (۲۰ مسیر)

● ورزش شنا در ایران

ورزش شنا البته به صورت مدرن آن، در ایران دارای قدمت زیادی نیست و در طی سالیان فعالیت این رشته ورزشی شناگران ایران به افتخار چندانی در عرصه مسابقات آسیایی و جهانی دست نیافته اند. در گذشته مکان هایی شبیه استخر سرپوشیده در حمام ها می ساختند به نام چاله حوض. طول این چاله حوض ها که حداکثر از ۱۰ متر تجاوز نمی کرد، برای شنا کردن و آب بازی بود. در اطراف چاله حوض ها، سکوهایی به ارتفاع ۲ تا ۳ متر وجود داشت که از بالای آن به درون آب می پریدند و عملیاتی مانند پشتک و وارو انجام می دادند.

روشنایی چاله حوض ها از سوراخ کوچکی که در سقف بود، تأمین می شد.در این گونه آبگیرهای غیربهداشتی، هیچ گونه مقرراتی وجود نداشت و هر کس می توانست قبل از استحمام یا پس از آن وارد چاله حوض شود و به آب بازی و شنا بپردازد. تا سال ۱۳۱۴ که در باغ فردوس شمیران و منظریه استخر احداث گردید جز در اردوگاه نظامی اقدسیه تهران، استخری وجود نداشت.از سال ۱۳۱۴ و در استخر منظریه تهران ورزش شنا به شکل اصولی تمرین داده می شد.

اولین استخر شنای ۵۰ متری تهران در سال ۱۳۱۹ در ورزشگاه امجدیه (شهید شیرودی) احداث گردید. فدراسیون شنا در سال ۱۳۳۵ تأسیس شد و نصرت اله شاهمیر به عنوان اولین رئیس فدراسیون منصوب گردید.

در طی سالیان حضور ایران در رقابت های مختلف تنها مقام های شاخص بدست آمده توسط ورزشکاران ایران در شنا، شیرجه و واترپلو، مدال برنز تقی عسگری در مسابقه های شیرجه بازی های آسیایی و مدال طلای تیم واترپلو ایران در بازی های آسیایی ۱۹۷۴ تهران است.


سایت پارس اسپورت