[Omid7]

شاهنامه آموزنده ترین کتاب ادبی و فرهنگی جهان

فردوسی استاد بی همتای شعر و خرد ایران زمین و بزرگ ترین حماسه سرای جهان است. اهمیت فردوسی در آن است که با آفریدن اثر همیشه جاوید خود، نه تنها زبان بلكه تمام فرهنگ و تاریخ و در یک سخن تمام اسناد اصالت اقوام ایرانی را جاودانگی بخشید و خود نیز بر آنچه كه می كرد و بر عظمت آن آگاه بود و می دانست كه با زنده نگه داشتن زبان ویژه يك ملت، در واقع آن ملت را زندگی و جاودانگی بخشیده است. شاهنامه متعلق به همه اقوام ایرانی است و همه در این کتاب اقوام آریایی ایران نامیده شده اند.

یونسکو شاهنامه فردوسی را یکی از 3 اثر برجسته جهان معرفی نمود. به راستی هیچ ملتی به جز ایرانیان این موهبت بزرگ را نداشته اند که این کتاب جهانی و انسان ساز و فرهنگ پرور که کل تاریخ و فرهنگ نیاکانشان را گردآوری کرده باشد را داشته باشند.

هر ایرانی که شاهنامه را با عمق وجودش درک کند هرگز از راه درستی و انسانیت خارج نمی شود و به اوج پیشرفت و دانش و کمال خواهد رسید. یکی از مشکلات ما ایرانیان امروز این است که با هویت خود بیگانه هستیم. شاهنامه به هیچ وجه یک کتاب داستانی و جنگی نمی باشد بلکه باشکوه ترین نظم تاریخی جهان است که تمامی نوشتار آن آموزنده و درس زندگی است.

نادر شاه بزرگ نیز پس از نجات ایران زمین چنین گفت :

شاهنامه فردوسی خردمند، راهنمای من در طول زندگی بوده است

چنین است رسم سرای سپنج ............... نـمـانـی درو جــاودانـه مـرنــج

نـه دانـا گـذر یابد از چـنـگ مـرگ ............... نه جنگ آوران زیر خفتان و ترگ

اگر شاه باشی و گر زرتشت ............... نهالی ز خاکست و بالین ز خـشـت

چنان دان که گیتی ترا دشمن است ............... زمین بستر و گور پیراهن است

اگر چرخ گردان کشد زین تو............... سرانجام خشت است بالین تو

دلت را به تیمار چندین مبند ............... پس ایمن مشو از سپهر بلند

تو بیجان شوی او بماند دراز............... حدیثی دراز است چندین مناز

اوج ملی گرایی در سروده های فردوسی بزرگ به وضوح دیده می شود:

سیاوش منم نه از پریزادگان ............... از ایرانم از شهر آزادگان

که ایران بهشت است یا بوستان ............... همی بوی مشک آید از بوستان

سپندارمذ پاسبان تو ( ایران ) باد ............... ز خرداد روشن روان تو باد

ندانی که ایران نشست من است ............... جهان سر به زیر دست من است

هنر نزد ایرانیان است و بس............... ندادند شیر ژیان را به کس

همه یک دلانند و یزدان شناس............... به نیکی ندارند از بد هراس

دریغ است ایران که ویران شود............... کنام پلنگان و شیران شود

همه جای جنگی سواران بدی ............... نشستن گه شهریاران بدی

چو ایران نباشد تن من مباد............... بدین بوم و بر زنده یک تن مباد

همه روی یکسر به جنگ آوریم...............جهان بر بد اندیش تنگ آوریم

ز بهر بر و بوم و پیوند خویش............... زن و کودک وخرد و فرزند خویش

همه سر به تن کشتن دهیم ............... از آن به که کشور به دشمن دهیم

چهار عنصر اساسی برای فردوسی ارزشهای بنیادی و اصلی به شمار می آید و او شاهنامه خود را در مربعی قرار داده كه هر ضلع آن بیانگر یكی از این چهار عنصر است:

ملیت ایرانی ، خردمندی ، عدالت و دین ورزی

او هر موضوع و هر حكایتی را بر پایه این چهار عنصر تقسیم می كند. علاوه بر این شاهنامه، شناسنامه فرهنگی ما ایرانیان است كه می كوشد تا به تاخت و تازهای ستمگران پاسخ دهد، او ایرانی را معادل آزاده می داند و از ایرانیان با تعبیر آزادگان یاد می كند. بدان سبب كه پاسخی به ستمهای امویان و عباسیان نیز داده باشد چرا كه مدت زمان درازی ایرانیان موالی خوانده می شدند و با آنان همانند انسان های درجه دوم رفتار می شد. بنابراین شاهنامه از این منظر، بیش از آنكه بیان اندیشه ها و نیات یك فرد باشد، ارتقای نگرشی ملی و انسانی و یا تعالی بخشیدن نوعی جهان بینی است