آيا مي‌توان زلزله را پيش‌بيني كرد؟
پيش‌بيني زلزله به معناي تعيين زمان، مكان و شدت آن مي‌باشد. در اين ميان توجه عمومي به زمان وقوع مي‌باشد كه اتفاقاً تنها موردي است كه نمي توان آن را تعيين كرد اما تعيين مكان و شدت زلزله امكان‌پذير است.
اثرات كوتاه مدت و بلندمدت بسيار متفاوتي قبل از وقوع زلزله مشاهده شده است كه شامل تغييرات غيرمنتظره در شيب سطح، تغيير فشار مايعات، تغيير در ميدان الكتريكي و مغناطيسي و... است كه از آن مي‌توان به عنوان نشانه‌هاي قبل ازوقوع زلزله ياد كرد.
تلفات زلزله: به طور كلي تلفات زلزله ناشي از موارد ذيل است.
1- در زير آوار ماندن به خاطر تخريب ساختمان‌ها
2- سوختگي يا خفگي در نتيجه حريق ايجاد شده به دنبال زلزله
گاهي اوقات بشر خود نيز در ايجاد زلزله مؤثر است. مثلاً بستن سدهاي بزرگ روي رودخانه‌ها به علت ايجاد نيروهاي عظيمي كه زمين منطقه وارد مي‌كند، با بر هم زدن تعادل ساختمان زمين ممكن است زلزله‌هاي كوچك ايجاد كند يا وقوع زلزله مورد انتظار منطقه را تسريع نمايد.
مقياس‌هاي اندازه‌گيري شدت و بزرگي زلزله:
براي اندازه‌گيري بزرگي زلزله از مقياس «ريشتر» استفاده مي‌شود. با اندازه‌گيري بزرگي زلزله به آساني مي‌توان مقدار انرژي آزاد شده در جريان يك زلزله را محاسبه كرد.
رابطه زير بين انرژي آزاد شده ارگ (erg) و بزرگي آن بر حسب ريشتر برقرار است:
E: انرژي آزاد شده (ارگ)
M: بزرگي زلزله (ريشتر)
برخي تصور مي‌كنند كه قدرت زلزله 8 ريشتري فقط 2 برابر يك زلزله 4 ريشتري است. در صورتي كه با استفاده از فرمول فوق به راحتي مي‌توان دريافت كه قدرت يك زلزله 5 ريشتري 31 برابر يك زلزله 4 ريشتري است و انرژي آزاد شده يك زلزله 8 ريشتري تقريباً يك ميليون برابر انرژي رها شده يك زلزله 4 ريشتري است.
زلزله‌اي با بزرگي 2 ريشتر كوچك‌ترين زلزله‌اي است كه توسط انسان احساس مي‌شود.
زلزله‌هايي با بزرگي 5 ريشتر يا بزرگ‌تر تكان‌هاي شديد ايجاد مي‌كند كه به ساختمان‌ها صدمه مي‌زند.
زلزله‌هايي كه بزرگي آن از 5 ريشتر كمتر باشد معمولاً هيچگونه خسارتي به ساختمان‌ها به ويژه در مناطق شهري وارد نمي‌كند. اما گاهي ديده شده متأسفانه در ايران زلزله بين 4 تا 5 ريشتر نيز گاهي خساراتي داشته است.
جالب است بدانيد كه انرژي زلزله به بزرگي 5/8 ريشتر معادل انرژي 30 ميليون تن T.N.T است.
امواج زلزله:
امواج زلزله به دو دسته حجمي و سطحي تقسيم‌بندي مي‌شود.
امواج حجمي شامل دو دسته:
الف) دسته موج‌هاي اوليه
ب) موج‌هاي ثانويه (موج‌هاي برشي)
ما انسان‌ها نيز امواج اوليه و ثانويه را احساس مي‌كنيم همان حركت رفت و برگشت زمين است كه به فاصله چند ثانيه احساس مي‌شود. از آنجا كه در ارتباط با طراحي سازه‌هاي مقاوم در برابر زلزله به امواج سطحي نياز نيست و فقط به امواج حجمي نياز وجود دارد.
منبع ویکی پدیا
ویرایش توسط deltang : 08-30-2010 در ساعت 03:29 PM
|