آشنائی با پوئم سمفونیک

[SHeRvin]

پوئم سمفونیک (Poeme Symphonique) آهنگی است که برای ارکستر سمفونیک و معمولاً در یک موومان ساخته می شود و در آن آهنگساز از ایده ای ماورای موسیقی و معمولاً شاعرانه الهام می گیرد.
پوئم سمفونیک نوعی از «موسیقی های برنامه ای*» است که در نیمه دوم قرن نوزدهم به تکامل رسید. این موسیقی موضوعی را بیان می کند که قصد روایت آن را دارد و در حالیکه فرم موسیقایی ویژه ای را در نظر ندارد، برای رسیدن به انسجام دراماتیک قوی تر، می تواند در مسیر طرح هایی مانند سونات، تم واریاسیون یا لایت موتیف قرار گیرد و به این ترتیب با استفاده از بسط و گسترش ارکستر و امکانات دیگر آن، ارزش سمفونیک پیدا کند.
پوئم سمفونیک در اواسط قرن نوزدهم به وسیله "فرانتس لیست" به شکل واقعی خود درآمد ولی در بعضی از سمفونی های "هایدن" مانند صبح، ظهر، عصر که در حدود سال 1761 و سمفونی "پاستورال بتهوون" که در حدود سال 1808 و اورتور هبریدها اثر "مندلسون" که در حدود 1830 تصنیف شده اند قطعاتی از این نوع می توان یافت. هکتور برلیوز یکی از آهنگسازان برجسته است که با «سمفونی های برنامه ای» خود "سمفونی فانتاستیک" ( 1830 ) "هارولد در ایتالیا" ( 1836 ) و رومئو ژولیت ( 1839 ) قدم بزرگی در این راه برداشته است این سمفونی های برلیوز سازبندی مخصوص به خود با حالت دراماتیک دارد. "فرانتس لیست" ( 1886-1811 ) نخستین آهنگسازی است که عنوان «پوئم سمفونیک» را به کار برد و اصول و قواعد، این نوع موسیقی را پایه ریزی کرد و تعداد سیزده اثر با این فورم از خود به یادگار گذاشت که دوازده تای آن را بین سال های 1849 تا 1858 و سیزدهمی را در سال 1882 تصنیف کرد . از این سیزده قطعه "پرلودها" از همه معروف تر و برجسته تر می باشند بعد از او "ریشارد واگنر" ( 1949 – 1864 ) در این راه به فعالیت پرداخت و آن را به اوج خود رسانید.
آهنگسازان فرانسوی در نیمه قرن نوزدهم تا اوائل قرن بیستم در این زمینه آثاری تصنیف کرده اند که از آن جمله "رقص اموات" ( 1874 ) اثر "سن سان" ، "شکارچی نفرین شده" ( 1882 ) اثر "سزار فرانک" ، "شاگرد جادوگر" ( 1897 ) اثر "پل دوکا" ، "دریا" اثر "کلود دبوسی"(1905) از همین نوع به شمار می روند . از میان آهنگسازان روسی "شبی برفراز کوه سنگی" ( 1867 ) اثر "موسورگسکی"، "در بیابان های آسیای مرکزی" ( 1880) اثر "بورودین"، "شهرزاد" ( 1888) اثر "کرساکف" ، "مانفرد" ( 1885) اثر چایکوفسکی ، منظومه جذبه ( 1907) و "پرومته" ( 1910) اثر "اسکریابین" و همچنین "میهن من" ( 79-1874) اثر اسمتانا موسیقی دان چک و فنلاندیا (1900) و تاپیولا (1926) اثر سیبلیوس آهنگساز فنلاندی و در میان آثار قرن بیستم "شب دگرگون" (1899) و "پلئاس و ملیزاند" (1903) اثر «آرنولد شونبرگ» آهنگساز اتریشی نیز از این نوع موسیقی هستند. * سمفونی های برنامه ای یا program music به موسیقی هایی اطلاق می شود که بر اساس داستان، شعر و یا قصه ای ساخته و همراه با شعر و داستان اجرا شود. این سمفونی های برنامه ای می توانند در قالب های مختلفی چون اپرا و باله اجرا شوند.

منبع: خانه موسیقی