بيماري‌هاي کار با رايانه

[SonBol]

استفاده از رايانه در زمان ما به يکي از رايج‌ترين کارها تبديل شده است. امروزه رايانه نه تنها در خانه‌ها بلکه در محيط‌هاي کاري نيز گسترش بي‌رويه‌اي پيدا کرده‌اند و کمتر اداره و سازماني را مشاهده مي‌کنيم که از رايانه در آن خبري نباشد. اين پديده جديد اگرچه فوايد بي‌شماري به ما انسان‌ها هديه کرده است اما مشکلاتي براي کاربران به همراه مي‌آورد.
کارشناسان بهداشت حرفه‌اي و ارگونومي معتقدند کار با رايانه عوارضي به همراه دارد. از جمله مهم‌ترين آنها، به مشکلات بينايي براي کاربر، عوارض مفصلي و عضلاني، مشکلات زايماني در دوران بارداري،‌ عوارض پوستي، استرس و تنفس گازهاي مضر متصاعد شده از رايانه اشاره مي‌کنيم.


مشکلات بينايي
مشکلات بينايي، از شايع‌ترين مشکلاتي است که در اثر کار زياد با رايانه بروز مي‌کند. درد، سرخي و سوزش چشم و آب‌ريزش آن، دوبيني، احساس تاري ديد که به کاهش قدرت بينايي، خستگي و درد چشم و سردرد منجر مي‌شود، از جمله اين عوارض است. چشم‌هاي انسان عادت دارند تا بسيار راحت روي اشياي دور و نزديک متمرکز شوند، به همين دليل احتمال خستگي ماهيچه چشمي که روي کاغذ و صفحه مانيتور متمرکز شده وجود دارد. همچنين ماهيچه‌هاي ديگر چشم، از تغييرات نور يا درخشندگي يا از تغيير مسير ديد بين صفحه نمايشگر و نوشته‌هاي در حال تايپ خسته مي‌شوند و به دليل جابه‌جايي زياد کلمات، چشم قدرت تطابق خود را به مرور از دست مي‌دهد. افرادي که داراي اختلالات انکساري اصلاح نشده هستند، بيشتر در معرض خطرند.


عوارض مفصلي و عضلاني
يکي ديگر از شايع‌ترين عوارض کار با رايانه، دردهاي عضلاني و درد مچ دست و بازوها است. درد گردن و کمر در طولاني مدت، خميدگي پشت از عوارض ديگر کار زياد و طولاني با رايانه است. به طور معمول،‌ کاربران رايانه، ساعدها، دست‌ها، بازوان، پشت و گردن خود را در يک حالت ثابت قرار مي‌دهند و اين عمل سبب وارد شدن فشار زياد، در زمان طولاني، روي ماهيچه‌ها و تاندون‌هاي فرد مي‌شود و در نهايت مي‌تواند به مشکلات عضلاني و مفصلي نيز منجر شود. در اين رابطه، عوامل ارگونوميکي مانند بار کاري، حرکات تکراري، طرز نشستن، زاويه ديد، وضعيت ميز و صندلي، ارتفاع صفحه کليد و مانيتور، وضعيت نوري، سرعت تايپ و نداشتن آرامش رواني مي‌تواند از مشکلات جدي به شمار رود.


مشکلات دوران بارداري و زايمان
برخي پژوهشگران بر اين باورند که زايمان‌ها و بارداري‌هاي غيرعادي و تولد نارس و ناقص به استفاده از صفحه نمايش رايانه و وجود تشعشات آن مربوط است. برخي تحقيقات نشان دهنده اين مطلب است که سقط جنين در زماني که در معرض ميدان‌هاي مغناطيسي حاصل از رايانه با قدرت بيش از 9/0 ميکروتسلا قرار دارند، شايع‌تر است. بنابراين هنگام خريد يا استفاده از رايانه بايد دقت کنيد که رايانه شدت ميدان مغناطيسي زيادي نداشته باشد.


مشکلات پوستي
ولتاژ زياد لامپ تصوير در انواع نمايشگرهاي قديمي موجب توليد ميدان الکترواستاتيک و بارهاي الکتريکي مثبت در سطح خارجي صفحه نمايش مي‌شود. در ميدان بين بارهاي مثبت و صورت کاربر، گرد و خاک و ذرات در تمامي جهات حرکت مي‌کنند. اگرچه ميزان گرد و خاک و ذرات بسته به نوع تهويه اتاق، کف‌پوش و عوامل ديگر تغيير مي‌کند، هميشه وجود دارند. جريان بارهاي مثبت حاصل در اين ميدان ممکن است در افرادي که حساسيت پوستي دارند، موجب خشک شدن پوست دست و صورت و ترک خوردن آن شود. همچنين بررسي‌ها نشان داده‌اند افرادي که از حساسيت‌هاي پوستي شکايت دارند و هنگام کار بيشتر تحت فشارهاي فکري و عصبي قرار مي‌گيرند، فشارها و استرس‌ها موجب تغييرات هورموني مانند تيروکسين و پرولاکتين و همچنين ضايعات پوستي در آنها مي‌شود. در يک مطالعه ديگر نيز ارتباط ميان ضايعات پوست صورت و کار با رايانه را به عوامل رواني اجتماعي و مسايل محيط کار نسبت داده‌اند. البته عوامل شخصي هم در بروز اين ضايعات دخالت دارند.


استرس و مشکلات عصبي، رواني
حجم کار زياد و دوري از همکاران در محيط کار مي‌تواند به بروز مشکلات رواني منجر شود. البته کار با رايانه افسردگي‌زا به شمار نمي‌رود بلکه حجم زياد کار است که در ايجاد استرس رواني نقش دارد.


تنفس گازهاي رايانه
بدنه رايانه‌ها و نمايشگرها بر اثر گرم شدن، بوي مخصوصي از خود متصاعد مي‌کنند. از جمله اين بوها، گاز ديوکسين است که به وسيله بدنه رايانه و صفحه نمايشگر توليد مي‌شود. اين مواد به‌عنوان مواد ضدحريق در بدنه نمايشگر و بردهاي رايانه به کار مي‌روند. همچنين گاز اوزن به هنگام کار چاپگر ليزري توليد مي‌شود که به بافت مخاطي بيني، چشم و گلو آسيب مي‌رساند. بنابراين رعايت استانداردهاي مربوط در اين خصوص از سوي واردکنندگان يا توليدکنندگان رايانه ضروري است.