تاریخچه سازمان فضایی ایران

[deltang]

تاریخچه سازمان فضایی ایران


با توجه به فعاليت‌هاي گوناگوني كه در زمينه فناوري فضايي و مسايل مربوط به فضا در سراسر دنيا در حال انجام است، ضرورت ايجاد سازماني واحد در كشورمان امري اجتناب‌ناپذير و نيازي غيرقابل انكار جلوه مي‌كرد. فناوري فضايي، خوشبختانه از سال‌هاي پيش مورد توجه مسئولان، كارشناسان و متخصصان قرار گرفته و تا به امروز دستاوردهاي مثبت و بي‌شماري به همراه داشته است، امّا نبود متولي خاصي كه بتواند اين فعاليت‌ها را به طور متمركز هدايت كرده و در مسير اصلي و درست قرار دهد، باعث شده تا استفاده بهينه و صحيح از اين منابع صورت نگيرد.

جمهوري اسلامي ايران، به عنوان يكي ار معدود كشورهاي منطقه خاورميانه، از سابقه طولاني در زمينه ارتباطات ماهواره‌اي برخوردار است و از سال 1348 با عضويت در برخي از مجامع بين‌المللي مرتبط با فضا خود را به عنوان كشوري پيشرو در امر هوافضا به دنيا معرفي كرده است.

همانگونه كه گفته شد، تشكيل يك نهاد مستقل و متمركز در امر فضا در كشورمان امري اجتناب‌ناپذير بود و خلا چنين سازماني در مجامع داخلي و خارجي به شدت احساس مي‌شد. در همين راستا براساس ماده 8 و 9 مصوبه 68159 مورخ 22/9/1382 مجلس محترم شوراي اسلامي، شوراي عالي فضايي با رياست رئيس‌جمهور و عضويت نهادهاي ذيربط تشكيل گرديد و براساس همين مصوبه سازمان فضايي ايران تأسيس گرديد. بر همين اساس، رئيس سازمان فضايي ايران، معاون وزير ارتباطات و فناوري و همچنين دبير شوري عالي فضايي مي‌باشد.

از جمله وظايف شوراي عالي فضايي، سياستگذاري و تعيين خطوط كلي نظام در امر فضا مي‌باشد و سازمان فضايي ايران نيز وظيفه اجراي اين مصوبات را عهده‌دار خواهد بود. از آنجايي كه تصميمات متخذه از سوي شوراي عالي فضايي فراگير بوده و داراي ابعاد داخلي و بين‌المللي مي‌باشد به تبع آن وظايف سازمان فضايي ايران نيز بسيار خطير و فراگير خواهد بود. بي‌شك، آشنا ساختن هر چه بيشتر آحاد جامعه و مسئولان و برنامه‌ريزان كشور از دستاوردهاي بشر در زمينه فناوري فضايي و كاربردهاي آن در ابتدايي‌ترين و بديهي‌ترين نيازهاي روزمره تا پيشرفته‌ترين آن‌ها از مهمترين وظايف اين سازمان مي‌باشد.

ذكر اين نكته ضروري است كه كشور ما در تداوم راهي كه در گذشته داشته است همواره در تلاش است تا از دستاوردهاي علمي بشر در مقاصد صلح‌آميز و بهبود وضع زندگي عموم مردم بهره‌برداري نمايد و در اين راه با كشورهاي مختلف و مجامع بين‌المللي در تعامل بوده و خواهد بود. عضويت داشتن در مجامع بين‌المللي مرتبط با اين هدف از جمله عهده‌دار بودن معاونت كميته دوم استفاده صلح‌آميز از فضاي ماوراي جو سازمان ملل متحد (COPUOS) و ... مويد اين ادعا مي‌باشد.

[deltang]

اساسنامه سازمان فضایی ایران


هیئت وزیران در جلسه مورخ22/3/1384بنا به پیشنهاد شماره14310/100مورخ 19/5/1383وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات و به استناد ماده(9) قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات - مصوب 1382- اساسنامه سازمان فضایی ایران را به شرح زیر تصویب نمود:


اساسنامه سازمان فضایی ایران

ماده1- به منظور انجام مصوبات شورای عالی فضایی کشور وامور مطالعاتی،پژوهشی،طراحی، مهندسی و اجرا در زمینه فناوری های خدمات فضایی و سنجش از راه دور و تقویت شبکه های ارتباطی و فناوری فضایی در داخل و خارج از کشور و تجمیع فعالیت های حاکمیتی مرکز سنجش از راه دور ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان فضایی ایران که در این اساسنامه سازمان نامیده می شود ، با استفاده از امکانات و نیروی انسانی اداره کل طرح و مهندسی و نصب ارتباطات ماهواره ای و اداره کل نگهداری ارتباطات ماهواره ای شرکت مخابرات ایران تشکیل می گردد.

ماده 2- سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و به صورت موسسه دولتی وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اداره می شود.

ماده 3- وظایف و اختیارات سازمان به شرح زیر است:
الف - پیگیری و انجام مصوبات شورای عالی فضایی کشور.
ب - تهیه و تنظیم برنامه های میان مدت و بلند مدت در بخش فضایی کشور با همکاری دستگاه های ذیربط جهت پیشنهاد به شورای عالی فضایی.
پ - انجام مطالعات به منظور تدوین ---------- های طراحی،ساخت،پرتاب و استفاده از ماهواره های تحقیقاتی و کاربردی و ارائه خدمات فضایی جهت پیشنهاد به شورای عالی فضایی.
ت - برنامه ریزی به منظور هدایت و گسترش استفاده صلح آمیز از فضای ماورای جو و فناوری فضایی ، تقویت شبکه های ارتباطی ملی ،منطقه ای و بین المللی توسط بخش های دولتی، تعاونی، خصوصی و نظارت بر اجرای آنها در چارچوب ---------- های مصوب شورای عالی فضایی.
ث - مطالعه،پژوهش و آموزش های کاربردی خاص در زمینه توسعه علوم و فناوری های فضایی.
ج-بررسی نیازها و اجرای پروژه های ماهواره ای و سایرفناوریهای فضایی در چارچوب مصوبات شورایعالی فضایی.
چ - مشارکت در اجرای پروژه های ماهواره ای منطقه ای و ملی در چارچوب سیاستهای کلی نظام وسایر قوانین و مقررات.
ح - اعطای مجوز برای فعالیت های فضایی به منظور بهره برداری منسجم و هماهنگ از فناوری و امکانات فضایی شامل ماهواره ها ،ایستگاه های اخذ مستقیم،ایستگاه های ارسال مستقیم و کنترل ماهواره ها در چارچوب ضوابط و مقررات.
خ - همکاری با مراجع ذیربط برای تعیین صلاحیت پیمانکاران و مشاوران غیر دولتی برای انجام امور اجرایی و تحقیقاتی فضایی در بخش های مختلف کشور.
د - نمایندگی، عضویت و حضور در مجامع و اتحادهای منطقه ای و بین المللی ذیربط به منظور حفظ منافع ملی در چارچوب ---------- های کلی نظام و سایر قوانین و مقررات.
ذ - اجرای برنامه های همکاری منطقه ای و بین المللی درامور فضایی درچارچوب سیاستهای کلی نظام.
ر - مدیریت و بهره برداری از موقعیت های مداری و ما هواره ای و هماهنگی با دستگاه های مسئول و پیگیری جهت ثبت بین المللی آنها به منظور استفاده بهینه از منابع فضایی.
ز - تهیه و تدوین مقررات و آیین نامه های مرتبط با شرح وظایف مندرج در ماده (9) قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات - مصوب 1382- جهت پیشنهاد به مراجع قانونی.
ژ - ایجاد بایگانی ملی و تمرکز در نگهداری و طبقه بندی و بهنگام سازی اطلاعات فضایی.
تبصره 1- سازمان موظف است برای انجام امور و وظایف محول شده از حداکثر توان بخشهای غیر دولتی در چارچوب ---------- های شورای عالی فضایی استفاده نماید.
تبصره 2- مسئولیت تعیین صلاحیت امنیتی در خصوص بند های "ح" و "خ" این ماده با مراجع ذیربط خواهد بود.

ماده 4 - اعتبارات مورد نیاز سازمان در وجوه و اعتبارات عمومی بودجه سالانه کشور پیش بینی و تامین خواهد شد.
تبصره 1- امکانات، سوابق، نیروی انسانی و اعتبارات پروژه های ماهواره ای ملی و تحقیقاتی جاری وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به این سازمان منتقل می گردد.
تبصره 2- سازمان می تواند با هماهنگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و در چارچوب بودجه های سنواتی از کمک ها و سایر منابع اعتباری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان ها و شرکت های تابع آن و سایر نهادها استفاده نماید.

ماده 5 - تشکیلات سازمان پس از تدوین توسط سازمان و تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور قابل اجرا خواهد بود.


ماده 6 - رییس سازمان که معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و دبیر شورای عالی فضایی می باشد، توسط وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات منصوب می شود و بالاترین مقام اجرایی دستگاه خواهد بود.


ماده 7 - رییس سازمان مسئول حسن اجرای امور و حفظ حقوق، منافع و اموال سازمان است و برای اداره امور سازمان و انجام مصوبات شورای عالی فضایی دارای همه گونه حقوق و اختیارات تام در حدود مقررات است و نمایندگی سازمان را در مقابل تمامی مقامات قضایی و اشخاص حقیقی و حقوقی با حق توکیل به غیر خواهد داشت و نیز می تواند قسمتی از اختیارات خود را به موجب ابلاغ کتبی به هر یک از معاونان، مدیران یا کارکنان سازمان به تشخیص و مسئولیت خود تفویض نماید.
این اساسنامه به موجب نامه شماره 12612/30/84 مورخ 8/4/1384 شورای نگهبان به تایید شورای یاد شده رسیده است.