ایستگاه فضایی بین المللی

[رزیتا]

ایستگاه فضایی بین المللی

ایستگاه فضایی بین المللی یك ماهواره بزرگ قابل سكونت است كه بیش از 15 كشور درساختن آن سهیمند. اولین بخش ایستگاه در سال 1998 راه اندازی شد و اولین كاركنان تمام وقت آن -یك فضانورد آمریكایی و دو فضانورد روسی- در سال 2000 درایستگاه ساكن شدند.
ایستگاه فضایی بین المللی در دامنه حدود 250 مایلی یا 400 كیلومتری به دور زمین می گردد. مدار آن از 52 درجه عرض شمالی تا 52 درجه عرض جنوبی گسترده شده.
ایستگاه از حدود هشت بخش بزرگ استوانه ای به نام مدل تشكیل شده. هر مدل به طور جداگانه روی زمین درست شده و به كار انداخته شده است و فضانوردان این بخش ها را در فضا به هم متصل كرده و می كنند.
هشت صفحه خورشیدی بیش از 100 كیلووات انرژی الكتریكی را برای ایستگاه تأمین می كند. صفحات خورشیدی روی یك چهارچوب فلزی 360 پایی (109متری) بالا رفته اند.
ایستگاه فضایی بین المللی به عنوان یک آزمایشگاه, رصدخانه و محل کار عمل می کند. فضانوردان در مدل های آن کار و زندگی می کنند و صفحات خورشیدی انرژی برق آن را تأمین می کند. 15 کشور در ساختن این ایستگاه سهیم بوده اند. این عکس زمانی گرفته شده که ساخت ایستگاه تمام شده است. (عکس از ناسا) ایالات متحده آمریكا و روسیه بیشتر مدل ها و دیگر تجهیزات را فراهم كرده اند. كانادا یك بازوی روبوتی متحرك ساخته كه در سال 2001 راه اندازی شد.
بقیه شریك ها ژاپن و كشورهای عضو آژانس هوایی اروپا (ESA) هستند. برزیل یك موافقت نامه جداگانه با آمریكا امضا كرده تا تجهیزاتی را برای ایستگاه فراهم كند و در مقابل به امكانات آمریكا دسترسی خواهد داشت و می تواند یك فضانورد برزیلی را هم به ایستگاه بفرستد.
بیش از 80 پرواز از جانب شاتل های فضایی آمریكایی و موشك های روسی لازم است تا ایستگاه فضایی بین المللی كامل شود. (ESA) و ژاپن نیز در نظر دارند تأمین ماشین آلات را توسعه دهند. قرار بوده ایستگاه در سال 2006 كامل شود ولی هزینه های پیش بینی نشده باعث تأخیرهای زیادی در كار شده است.

مأموریت ها


كاركنان و دانشمندان بر روی زمین- با استفاده از علائم رادیویی- تجهیزات آزمایشگاهی روی ایستگاه را اداره می كنند. بعضی از این تجهیزات تأثیرات شرایط فضا را اندازه گیری می كنند. مثل تأثیر شرایط بی وزنی بر نمونه های زیستی كه شامل خود كاركنان نیز می شود. تجهیزات دیگر مواد مختلفی را تولید می كنند كه شامل بلورهای پروتئین برای تحقیقات پزشكی می شود. بلورهای رشد یافته در فضا نسبت به آنهایی كه در زمین رشد پیدا می كنند، عیب و نقص های كمتری دارند و بنابراین آسان تر می توان آنها را تجزیه و تحلیل كرد. محققان علوم پزشكی از نتایج تجزیه و تحلیل پروتئین ها استفاده می كنند تا تصمیم بگیرند كه كدام بلورها را بر روی زمین تولید كنند.
فایده اصلی وجود یك ایستگاه فضایی این است كه لازم است تجهیزات فقط برای یك بار به فضا برده شوند. نه این كه دایم به زمین آورده شوند و دوباره به فضا برده شوند. همچنین ایستگاه می تواند به طور دایمی به وسیله فضانوردان مورد استفاده قرار بگیرد. دانشمندان در روی زمین می توانند نتایج تجربی را تجزیه و تحلیل كنند و تحقیقات بعدی را خیلی سریع تر از قبل تغییر دهند. ایستگاه برای استفاده در 15 سال طراحی شده. ولی اگر بخش های صدمه دیده تعمیر و یا جایگزین شود برای دهه ها می تواند دوام بیاورد.


سابقه ایجاد ایستگاه فضایی

ایستگاه فضایی بین المللی نهمین ایستگاه فضایی قابل سكونت است كه دور زمین می گردد. اولین ایستگاه از این دست، شامل ایستگاه سالیوت (Salyut) اتحاد شوروی با شش مدل و اسكای لب (Skylab) ایالات متحده بود كه در دهه 1970 راه اندازی شدند.
در سال 1986 اتحاد شوروی استفاده از ایستگاه فضایی میرMir به عنوان اولین ایستگاه فضایی قابل استفاده در طراحی پیش ساخته ای modular یا تكه تكه ای را شروع كردند. شوروی ها بر اساس طراحی فضاپیمای سایوز ( (Sayusیك سیستم نقل و انتقال اقتصادی و قابل اعتماد را برای ایستگاه به وجود آوردند. این سیستم به آنها این توانایی را داد كه تجهیزات و امكانات و نیز كاركنان را به ایستگاه میر منتقل كنند. اما به دنبال فروپاشی اتحاد شوروی در سال 1991, روسیه اداره و بهره برداری از ایستگاه میر را متوقف كرد. در سال 2001 روسیه میر را از مدار خارج كرد و و آن را به زمین انداخت.
در دهه 1990 روسیه تمایل داشت تا یك ایستگاه دیگر به نام میر2 را بسازد. ایالات متحده هم نقشه كشیده بود كه یك ایستگاه به نام فریدامFreedom را با مشاركت آژانس فضایی اروپا ، كانادا و ژاپن بسازد. در نتیجه با وجود مشكلاتی ایالات متحده و روسیه در سال 1993 توافق كردند كه یك ایستگاه تركیبی یعنی ایستگاه فضایی بین المللی را بسازند.
برای راه اندازی پروژه، فضاپیماها از سال 1995 تا 1998 به سوی میر پرواز كردند. فضانوردان ایالات متحده به عنوان محقق برای شش ماه در ایستگاه روسی خدمت كردند.
تأخیرهای اصلی در ساخت ایستگاه به خاطر تأخیر حكومت روسیه رخ داد. بالأخره یك موشك پروتون روسیه اولین مدل را در سال 1998 به ایستگاه برد. این مدل توسط روسیه و با سرمایه گذاری ایالات متحده ساخته شد و زاریا Zarya كه در روسی طلوع خورشید معنی می دهد نامیده شد.
دومین مدل یعنی یونیتیUnity به وسیله ایالات متحده ساخته شد. شاتل فضایی اندیوورEndeavour در سال 1998 یونیتی را به مدار برد و آن را به زاریا ملحق كرد. یونیتی شش دریچه دارد. یكی به زاریا متصل شد و دیگران آماده اند كه به عنوان متصل كننده برای دیگر مدل ها به کار روند.
در سال 2000 موشك پروتون, یك مدل دیگر ساخت روسیه به نام زوزدا Zvezda یا مدل سرویس Service را به ایستگاه برد.
زوزدا محل كار و زندگی برای فضانوردان است. در سال 2000 شاتل دیسكاوری قطعات بیشتری را به ایستگاه برد كه شامل پایه برای صفحات خورشیدی و دستگاه اتصال دهنده بود كه یك توقفگاه برای شاتل ها محسوب می شود.
اولین خدمه تمام وقت در سال 2000 با یك فضاپیمای سایوز به ایستگاه وارد شدند. فرمانده یك آمریكایی و دو نفر كارمند دیگر روسی بودند. ماه بعد فضاپیمای اندیور اولین صفحه خورشیدی ساخت آمریكا را به فضا برد تا صفحات كوچك روی مدل های روسی تكمیل شوند.
شاتل آتلانتیس Atlantis مدل آزمایشگاه دستینی Destiny را در سال 2001 به ایستگاه برد. چند ماه بعد دستینی فعال شد و آزمایش علمی شروع شد. همچنین در این سال دو مدل اضافی, یكی روسی و دیگری آمریكایی و نیز یك توقفگاه اضافه شدند.

یکی از مدل های ایستگاه که درپشت آن صفحات خورشیدی نصب شده اند. در آوریل 2001 اولین جهانگرد فضایی به عنوان مسافر با یك سایوز به ایستگاه مسافرت كرد. "دنیس تیتو" از كالیفرنیا این سفر را به قیمتی كه فاش نشده انجام داد. او قبل از پرواز شش ماه برای آماده شدن به روسیه
رفت و شش روز هم در ایستگاه بود. یك تاجر اهل آفریقای جنوبی دومین جهانگرد فضا بود كه در سال 2002 با سایوز به ایستگاه رفت.
گام های بعدی برای ایستگاه آن بود كه توان ایستگاه افزایش یابد و سیستم های تأمین كننده زندگی برای شش, هفت نفر کارمند به وجود بیاید. برای بازگشت اضطراری تعداد زیاد كاركنان، ناسا در نظر داشت تا یك "هواپیمای فرار" هفت نفره درست كند.
اما در سال 2001 مشخص شد كه ناسا هزینه های توسعه و اداره ایستگاه را كم تخمین زده بوده است. هزینه ناسا برای ایستگاه پنج میلیارد بیش از بودجه تعیین شده بود. در نتیجه ناسا طرح افزایش كاركنان و ساخت هواپیمای فرار را به تعویق انداخت. شركای اروپایی و ژاپنی قویاً با این تصمیم مخالفت كردند.
در سال 2002 ایستگاه با همان سه نفر كارمند به فعالیتش ادامه داد. شاتل های فضایی هر چهار یا پنج ماه كاركنان را جایگزین می كنند. فضانوردان روسی هم هر شش ماه با یك فضاپیمای سایوز جدید به سوی ایستگاه پرواز می كنند. سایوز به عنوان یك كپسول اضطراری در مواردی كه تهدیدی برای زندگی كاركنان به وجود می آید، عمل می كند. گسترش سیستم نیرو ادامه یافت اما خیلی آهسته تر از نقشه ای كه در ابتدا برای آن طرح شده بود.
در سال 2003 شاتل فضایی كلمبیا هنگام ورود دوباره به جو زمین خرد شد و همه هفت سرنشین آن كشته شدند. ناسا تا زمانی كه بتواند از سلامتی پروازهای آینده مطمئن شود پروازهای شاتل را متوقف كرد. سپس سایوزهای روسی حمل و نقل كاركنان را از زمین به ایستگاه و برعكس به عهده گرفتند. كارمندان ایستگاه به دو نفر كاهش پیدا كرد تا زمانی كه پرواز شاتل ها روند عادیش را پیدا كند. اخیراً شاتل ها پروازشان را از سر گرفته اند.
منبع: سایت 020