گفتگو با عضو آژانس فضایی اروپا

[رزیتا]

گفتگو با عضو آژانس فضایی اروپا

رئیس سابق آژانس فضایی ایتالیا و عضو شورای آژانس فضایی اروپا در گفتگوی ویژه با خبرگزاری مهر درباره موضوعات روز حوزه فضا از جمله بازنشستگی شاتلها سخن گفت و در پایان نسبت به همکاری با دانشمندان ایرانی اعلام آمادگی کرد.

باراک اوباما سرانجام حدود یک ماه قبل اعلام کرد که ناسا دیگر به ماه باز نمی گردد. به نظر شما این چه مفهومی دارد؟
فکر بازگشت آمریکا به ماه بر پایه سخنان نسنجیده بوش استوار بود که بدون در نظر گرفتن مشکلات این اقدام و به خصوص بودجه بسیار زیاد آن که بالغ بر میلیاردها دلار است گفته شده بود. اکنون به نظر می رسد که اوباما قصد ندارد این تصمیمگیری اشتباه را به جامه عمل برساند.




به نظر شما علت اینکه اوباما این تصمیم را گرفته چیست؟ دلیل علمی دارد یا تنها وضعیت اقتصادی آمریکا چنین تصمیمی را به رئیس جمهور این کشور تحمیل کرده است.
از سویی مسئله بودجه این ماموریت و از طرف دیگر مسئله ایستگاه فضایی مطرح است. ساخت ایستگاه فضایی بین المللی تا پایان سال 2010 به اتمام می رسد در حالی که در عمل هیچ استفاده ای ندارد. ایستگاه فضایی محفظه وسیعی است که تنها برای آزمایش تجهیزات فضایی در مداری بسیار نزدیک به زمین ساخته شد اما واقعا بی فایده است و نمی تواند به فضانوردان در رسیدن به ماه و یا مریخ کمک کند چون در مسیر حرکت فضاپیمایی که بخواهد انسان را به ماه یا مریخ برساند قرار نگرفته است و باید بگویم که این ایستگاه قادر نیست بیشتر از 10 سال دیگر مورد استفاده قرار گیرد و بنابراین یک ابزار فضایی است که تنها به جامعه جهانی به خصوص آمریکا هزینه های زیادی وارد کرده است.

آینده ناسا با این تصمیم اوباما چگونه رقم خواهد خورد؟
به نظر من تصمیم اخیر رئیس جمهور اوباما می تواند تا حدودی به ناسا این فرصت را بدهد که در مورد مسائل مهمتری چون سرنوشت ایستگاه فضایی و ساخت فضاپیماهای که بتوانند انسان را در رسیدن به مریخ کمک کنند بیندیشد و برای تحقق این برنامه ها سرمایه گذاری کند.

ناسا حتی در مورد بازنشسته کردن شاتلها بدون برنامه ریزی عمل کرده است که به نظر من این هم یکی دیگر از اشتباهات جورج بوش بود.

به نظر شما چرا ناسا قصد دارد شاتل را بازنشسته کند؟
به نظر من این یکی از مشکلات بزرگی است که ناسا در حال حاضر نمی داند باید با آن چه کند. شاتل تا پایان سال 2010 بازنشسته می شود درحالی که هیچ وسیله دیگر آمریکایی در دسترس نیست که بتواند جایگزین این فضاپیما شود و یک فضانورد آمریکایی را به ایستگاه فضایی برساند. شاتل به زودی 30 ساله می شود و تاکنون یک فاجعه بزرگ انسانی یعنی انفجار شاتل کلمبیا را در پرونده خود دارد و در سالهای اخیر پیش از هر پرواز با چند نقص فنی مهم مواجه شده است. این نشان می دهد که شاتل پیر شده است و دیگر قادر نیست به کار خود ادامه دهد و این تصمیم آژانس فضایی آمریکا برای بازنشسته کردن آن کاملا درست است.

یعنی معتقدید ناسا کاملا با برنامه شاتلها را بازنشسته می کند؟ یعنی آمریکا برای آینده فضانوردان خود به ایستگاه فضایی برنامه ریزی کرده اند.
در اینجا یک مشکل مهم وجود دارد و آن هم این است که ناسا حتی در مورد بازنشسته کردن شاتلها بدون برنامه ریزی عمل کرده است که به نظر من این هم یکی دیگر از اشتباهات جورج بوش بود چرا که برای از سرویس خارج کردن یک مجموعه از فضاپیماهایی که در هر ماموریت چندین فضانورد را به ایستگاه فضایی بین المللی می رساندند حداقل به یک برنامه 10 ساله نیاز بود نه اینکه در یک تصمیمگیری عجولانه و بدون در نظر گرفتن شرایط آینده و اینکه وسیله جایگزینی ساخته شده باشد شاتلها را بازنشسته کرد. به این ترتیب از این پس اگر یک آمریکایی بخواهد به ایستگاه فضایی برود باید از فضاپیمای روسی سایوز استفاده کند.

در شرایطی که آمریکا تصمیم خود را مبنی بر لغو ماموریت بازگشت انسان به فضا اعلام کرد کشورهای دیگری چون چین و هند خبر از انجام اقدام مشابهی داده اند. آیا نظر شما در مورد این کشورها مشابه همان نظری است که در مورد آمریکا دارید یا نظرتان در این مورد متفاوت است؟



قطعا متفاوت است.
چه تفاوتی وجود دارد که شما آن را برای آمریکا مفید نمی دانید اما درباره چین و هند نظر دیگری دارید؟
در مورد کشوری مثل چین که برای برنامه ریزی در مورد چنین اقداماتی مستقیما نیاز به تصمیمگیری دولت دارد و دولت این کشور برای پروژه هایی از این قبیل بودجه های کلانی در نظر می گیرد وضعیت فرق می کند. اما به نظر من برای کشف و تحقیق بیشتر در مورد ماه می توان به جای نیروی انسانی از فناوریهای روباتیک استفاده کرد. برای مثال آژانس فضایی اروپا از یک کاوشگر روباتیک مدارگرد ماه برای تهیه نقشه های جغرافیایی از قمر زمین استفاده می کند. همچنین هند چند ماه قبل یک کاوشگر کوچک را برای بررسی وضعیت فیزیکی ماه فرستاد که هرچند نتوانست ماموریت خود را به طور کامل به انجام برساند اما به هر حال تجربه بسیار خوبی برای هند در بخش تحقیقات فضایی بود. ژاپن نیز در این عرصه فعالیتهای مفیدی انجام داده است. باید قبول کنیم که فرستادن یک روبات کوچک به ماه بسیار ساده تر از یک فضاپیمای بزرگ برای رساندن انسان به این قمر است.
ادامه دارد ...

[رزیتا]

گفتگو با عضو آژانس فضايي اروپا (2)

(رئيس سابق آژانس فضايي ايتاليا و عضو شوراي آژانس فضايي اروپا در گفتگوي ويژه با خبرگزاري مهر درباره موضوعات روز حوزه فضا از جمله بازنشستگي شاتلها سخن گفت و در پايان نسبت به همکاري با دانشمندان ايراني اعلام آمادگي کرد. در مطلب پيش قسمت اول اين مصاحبه را ملاحظه کرديد و اکنون قسمت دوم آن را مي توانيد مطالعه کنيد.)

با توريسم فضايي موافقيد؟
اين بستگي به اين دارد که چه تعريفي از توريسم فضايي داشته باشيم. براي مثال پروژه اي که شرکت هواپيمايي ويرجين مشغول انجام آن است با آن چيزي که در حال حاضر با صرف هزينه هاي زياد انجام مي شود متفاوت است. در پروژه شرکت ويرجين، فضاپيماي Spaceship


علاقه مندان توريسم فضايي را با يک هزينه نه چندان زياد تا مدار اطراف زمين مي برد و حدود 10 دقيقه در اين مدار مي چرخد و سپس به زمين باز مي گردد بدون اينکه در ايستگاه و يا محل خاصي توقف کند. درحالي که امروزه اگر کسي بخواهد به عنوان توريست به ايستگاه فضايي سفر کند بايد فرد ثروتمندي با توانايي پرداخت 20 ميليون دلار باشد تا بتواند براي يک تعطيلات حداکثر دو هفته اي به ايستگاه فضايي بين المللي برود. قطعا ايستگاه فضايي بين المللي با هدف توسعه توريسم فضايي ساخته نشده است و به نظر من براي چنين استفاده اي آمادگي ندارد.
چند سال قبل يک زن با اصليت ايراني هم به عنوان توريست به اين سفر فضايي رفت.
بنابراين بايد فرض کنيم که اين خانم جوان ماجراجو يک ايراني بسيار ثروتمند بوده است که توانسته 20 ميليون دلار پرداخت کند!

پس خيلي با توريسم فضايي موافق نيستيد!
به نظر من توريسم فضايي مي تواند هدف نسل آينده بشر باشد. همانطور که گفتم ايستگاه فضايي تا 10 سال ديگر از عملکرد خارج مي شود. پس براي انجام چنين سفرهاي تفريحي در درجه اول وسيله نقليه مناسب و در درجه دوم ايستگاهي با قابليت پذيرش مسافران بايد ساخته شود.
براي من درک اين مسئله بسيار مشکل است که انسان بتواند به مريخ سفر کند. اقامت در يک کپسول در تنهايي و به دور از خانواده براي يک مدت بسيار طولاني دور از ذهن به نظر مي رسد. اين بيشتر شبيه به يک داستان علمي تخيلي است. به نظر شما از جنبه هاي روانشناسي انسان قادر به انجام سفري تا اين حد طولاني است؟
انسان براي کشف کردن خلق شده است. اين اولين بار نيست که بشر در تلاش براي رسيدن به غيرممکن ها است. کريستوف کلمب را به ياد بياوريد. سوار بر يک کشتي نه چندان پيشرفته با چند مرد در خدمت در مسيري حرکت کرد که حتي نمي دانست کجاست و يا مارکوپلو سالها براي رسيدن به چين از راه زمين در سفر بود و در اين سفر از کشور شما هم عبور کرد. ماژلان تمام دنيا را از طريق اقيانوس آرام دور زد و مرداني براي رسيدن به قطب جنوب در سرماي زير 50 درجه سانتيگراد به حرکت در آمدند. اين ذات انسان است که به دنبال کشف تازه ها برود. در حال حاضر اين سفر شبيه به داستانهاي علمي تخيلي به نظر مي رسد چون هنوز وسيله اي که بتواند انسان را در اين سفر همراهي کند ساخته نشده است. اگر يک فضاپيماي به اندازه کافي بزرگ و راحت مثل هواپيماهاي "ايرباس" ساخته شود و سيستمي براي تامين انرژي لازم اين سفر به دست آيد، غيرممکن وجود ندارد. هر کشفي مي تواند خسارات و حتي قربانياني داشته باشد اما بي شک کل جامعه جهاني از نتايج آن بهره مند مي شوند.

مي خواهم از طريق شما به دانشمندان ايراني بگويم که براي ساخت دنياي بهتر و توسعه روابط علمي نزديکتر ميان دو کشور آماده هرگونه همکاري با آنها هستم.

کشور ما ايران هم وارد تحقيقات فضايي شده است. نظر شما در مورد آينده علمي چنين اقداماتي در کشورهايي مثل ايران چيست؟

اين اقدامات نه تنها از جنبه علمي حائز اهميت هستند بلکه به نظر من از ديدگاه انساني و اجتماعي نيز قابل تامل اند. من تاکنون ايران را نديده ام اما واقعا دوست دارم که کشور شما را از نزديک ببينم. آن چيزي که از روي نقشه جغرافيايي مي توان ديد اين است که ايران کشور بزرگ و بسيار وسيعي است که کوهستانهاي مرتفع و بيابانهاي وسيع دارد و در

ميان اين بيابانها و کوهستانها روستاهاي زيادي وجود دارند و بنابراين مي تواند جاده هايي داشته باشد که عبور از آنها دشوار است. پس بهترين راه برقراري ارتباط ميان آنها تلفن است و بنابراين يک ماهواره مخابراتي مي تواند فاصله ميان اين روستاها را کمتر و ارتباط مردم اين مناطق را با شهرهاي بزرگ برقرار کند. همچنين يک ماهواره مخابراتي مي تواند فاصله فرهنگي مناطق دور افتاده و شهرهاي پر جمعيت را کم کند و آنها را از ديدگاه اجتماعي و فرهنگي به هم نزديکتر کند. از سويي ديگر مي دانم که ايران کشور زلزله خيزي است بنابراين مي توانيد تصور کنيد که يک ماهواره پيشرفته که قادر است امواج زمين را تحت نظر داشته باشد تا چه حد مي تواند در پيش بيني يک زلزله بزرگ و کاهش خسارات انساني آن مفيد باشد. بنابراين مي توان گفت که کاربردهاي فناوريهاي فضايي در زندگي روزمره مردم کشور شما بي شمار هستند.

پروفسور از نظر علمي چه نظري داريد؟
در مرحله بعد ورود ايران به بخش فضايي مي تواند از ديدگاه علمي نيز قابل تامل باشد. اين نشان مي دهد که ذهنهاي جواني، در ايران هستند که مي توانند از فناوري براي دستيابي به يک زندگي بهتر استفاده کنند و در کشف تازه ها به جامعه جهاني کمک کنند.

و آخرين صحبت شما .
الان که من با خبرگزاري مهر مصاحبه مي کنم اين رسانه را نماينده ايران مي دانم و بنابراين شما مي توانيد واسطه من به عنوان يک استاد دانشگاه و دانشمندان ايراني باشيد و پيام دوستي مرا به آنها برسانيد. به خصوص دانشمنداني که در عرصه فيزيک و نجوم فعاليت مي کنند. مي خواهم از طريق شما به اين دانشمندان بگويم که براي ساخت دنياي بهتر و توسعه روابط علمي نزديکتر ميان دو کشور آماده هرگونه همکاري با آنها هستم. من استاد فيزيک نجوم دانشگاه پاويا هستم و دوست دارم در تربيت دانشجويان بسيار برجسته ايراني که علاقه مند به مطالعه و تحقيق درباره فضا هستند کمک کنم و آماده ام که دانشمندان فضايي ايران را بشناسم و در عرصه هاي علمي با آنها در تماس باشم.