عنکبوتي بر روي عطارد

[VAHID]

در تصاوير ارسالي فضاپيماي مسنجر، عارضه‌اي عنکبوتي شکل بر روي سياره‌ي عطارد ديده شده است که تا پيش از اين در هيچ جاي منظومه‌ي منظومه‌ي شمسي مشابه آن ديده نشده بود.
پس از ۳۳ سال اکنون نگاه تازه‌ی ما به سیاره‌ی شگفتی چون عطارد، سوالات و پدیده‌های عجیبی برای ما به ارمغان آورده است.

۲۴دی ماه امسال، کاوشگر «مسنجر» ناسا اولین پرواز خود را بر فراز عطارد(تیر) تجربه کرد. دستارود این پرواز بیش از ۱۲۰۰ عکس با کیفیت بالا از سیاره بود که حدود ۴۵ درصد از بخش‌هایی را که تاکنون ندیده بودیم، آشکار کرده است.
در تصاویر به دست آمده، سطح آبله گون و پر از دهانه‌های برخوردی عطارد دیده می‌شود که تا حدی آن را شبیه تنها قمر زمین، ماه، می‌کند. بررسی این تصاویر آغاز شده و در یکی از نخستین بررسی‌ها عارضه‌ای «عنکبوتی شکل» روی عطارد دیده شده است. این عارضه در پهنه‌ای از سیاره به نام «کالوریس» (Caloris) دیده شده است که دهانه‌های برخوردی زیادی در آن دیده می‌شود. ولی آنچه جلب توجه می‌کند خطوطی است که روی سطح سیاره از مرکز یک دهانه‌ی برخوردی به صورت شعاعی از آن خارج شده‌اند.
دهانه‌های برخوردی و حتی دهانه‌های آتشفشانی زیادی در منظومه شمسی وجود دارد ولی هیچ کدام مانند این یکی نیستند. احتمالا این گسل‌ها بر اثر فشار پوسته‌ی سیاره در هنگام رانش به اطراف به وجود آمده‌اند که مسبب آن می‌تواند برخورد یک جرم خارجی یا فعالیت‌های آتشفشانی بوده باشد. مشابه این‌گونه گسل‌ها را می‌توان روی ماه هم دید ولی برای این مورد قضیه بسیار متفاوت است. عارضه‌ای به این شکل در هیچ کجای عطارد و حتی منظومه شمسی هرگز دیده نشده است. تعداد گسل‌هاي اين عارضه بسیار زیاد است.

کار روی اطلاعات به دست آمده از پرواز اخیر فضاپیمای «مسنجر» ناسا بر فراز عطارد همچنان ادامه دارد و احتمالا خبرهای جالب دیگری از عطارد در راه خواهد بود.
مسنجر دو بار دیگر از فراز سیاره گذر خواهد کرد. پس از آن جاذبه‌ی سیاره که در هر بار گذر سرعت فضاپیما را کم کرده است، مسنجر را در دام خود می‌اندازد. طبق برنامه ریزی‌ها، مسنجر دست کم یک سال به دور سیاره خواهد چرخید و به ارسال اطلاعات مشغول خواهد بود. مدتی پیش کاوشگر «افق‌های نو» دید ما را از مشتری، غول منظومه‌ی سمشی متحول کرد و اینک دانشمندان منظومه شناس مشغول بررسی اطلاعات دریافتی از مسنجر هستند. دید ما از منظومه‌ی خود در حال تحول است و شناختمان روز به روز بیشتر می‌شود. شناختی که می‌تواند به درک صحیح ساز و کارهای سیارات و خانه‌ی خودمان، زمین، هم بیانجامد تا در حفظ آن کوشا باشیم.