کيهان کلهر

[VAHID]

كيهان كلهر ، در سال ۱۳۴۲ شمسی در كرمانشاه به‌دنيا آمد. او كه از خانواده‌ای كـُـرد و اهل موسيقی است از پنج‌سالگی موسيقی را به صورت آماتور آغاز كرد. از هفت‌سالگی به صورت كلاسيک و جدی آن را پی‌گيری كرد. با توجه به پشتكار و علاقه‌ی فراوانی كه به موسيقی از خود نشان داد، توانست با وجود سن كم از دوازده‌سالگی آن را به صورت حرفه‌ای آغاز كند و در سيزده‌سالگی با اركستر راديو و تلويزيون كرمانشاه همكاری كند.

كلهر به‌جز نوازندگی كمانچه، در نواختن سازهای ديگری از جمله سه‌تار تبحر و توانايی دارد. در هفده‌سالگی به كشور ايتاليا رفته و سپس برای ادامه‌ی تحصيل در رشته‌ی موسيقی به كانادا مهاجرت می‌كند. در رشته‌ی آهنگسازی از دانشگاه كارلتن اتاوا فارغ‌التحصيل می‌شود و با ظرايف و فنون موسيقی غربی هم آشنايی پيدا می‌كند. اين آشنايی سبب می‌شود تا بعدها بتواند آثار ماندگاری از جمله آلبوم های « غزل ۱ و ۲ و ۳ و ۴ »، « تا بيكران دوردست » و « شب‌های فيروزه‌ای نيشابور » و... را با هنرمندان معتبر موسيقی جهان خلق كند.
كلهر مدت كوتاهی با گروه شيدا در مركز هنری « چاووش » همكاری می‌كند. همچنين به عنوان نوازنده‌ی كمانچه و سه‌تار با گروه دستان همكاری كرده و آثار باارزشی هم با آنها خلق می‌كند.
كلهر از معدود هنرمندان موسيقی است كه برای معرفی و شناساندن موسيقی متعالی ايرانی با نوازندگان و آهنگسازان به‌نام خارجی همكاری كرده است.
از جمله می‌توان به نوازنده‌ی مطرح سيتار، « شجاعت حسين‌خان » اشاره كرد كه حاصل اين همكاری‌ها آلبوم‌های « غزل ۱ و ۲ و ۳ و ۴(باران) » می‌باشد. همكاری با هنرمند ترک « اردال ارزنجان »، نوازنده‌ی مطرح باقلاما، كه ثمره‌ی اين همكاری كنسرت‌هايی در مناطق مختلف جهان و آلبومی به نام « تا بيكران دوردست » است. او همچنين با يويوما، كوارتت كرونوس و اركستر فيلارمونيک نيويورک همكاری نزديک داشته است.
كيهان كلهر در ايران با آلبوم « شب سكوت كوير » با صدای استاد محمدرضا شجريان برای اهالی موسيقی و مردم، به‌عنوان آهنگساز و نوازنده‌ای چيره‌دست معرفی شد و در ادامه همكاری خود را با ايشان، استاد حسين عليزاده و همايون شجريان آغاز كرد. نتيجه‌ی اين همكاری‌ها، كنسرت‌های متعدد در آمريكا، اروپا و ديگر نقاط مختلف جهان بود. همچنين كلهر بعد از سال‌ها انتظار مردم ايران، به‌همراه استاد شجريان و گروهش برای ياری‌رساندن به مردم زلزله‌زده‌ی بم، در دی‌ماه ۱۳۸۲ « همنوا با بم » را به روی صحنه آوردند. ماحصل اين تلاش‌ها آلبوم‌های جاودانه‌ی « زمستان است »، « بی‌تو به‌سر نمی‌شود » و « فرياد » است كه جملگی در موسيقی اصيل ايرانی می‌درخشند.
در ميان آثار منتشرشده از سوی كلهر، دو اثر متفاوت نيز جلب توجه می‌كنند ؛ از اين جهت كه او در آلبوم های « سفر به ديگر سو » و « شب سكوت كوير » به‌عنوان نوازنده‌ی سه‌تار هم هنرنمايی كرده است و اين از توانايی‌های اوست.
كيهان كلهر معتقد است: « كسانی شاخص و مطرح‌اند كه يک فكر يا ذهنيتی پشت كارشان است. هميشه دوست داشته‌ام كه خودم را نسبت به زمينه‌های ديگر هنری هم تا اندازه‌ای مطلع نگه‌دارم و معتقدم يكی از اشكالاتی كه هنرمندان ما دارند، اين است كه در زمينه‌ی هنر خودشان خيلی محبوس هستند. نوازنده، موسيقيدان يا موسيقی‌شناس كسی است كه بايد به رياضيات، تاريخ و ادبيات آشنا باشد. اين بخشی از كار من است كه علاقه دارم با موسيقيدانانی كه از فرهنگ‌های ديگری هستند همكاری كنم. اين كار اولاً باعث می‌شود موسيقی ايرانی به كسانی كه موسيقی ايرانی را نمی‌شناسند و به كنسرت موسيقی ايرانی نمی‌آيند، معرفی شود. ثانياً بايد توجه داشت كه در دنيايی كه ما امروز زندگی می‌كنيم، موسيقی يک علم شخصی نيست و به مملكت خاصی بستگی ندارد. » او معتقد است: « امروزه مردم دوست دارند بيشتر از فرهنگ هم بدانند و با هم بيشتر ارتباط داشته باشند. »

اگر مروری بر آثار كلهر داشته باشيم متوجه می شويم كه وی كمتر از آواز در كارهايش استفاده می‌كند و تأكيد بيشتری بر ملودی دارد. خود او در اين رابطه می‌گويد: « بيشتر دوست داشتم كه كار سازی انجام دهم و فقط در مراحل خاصی در كارم با خواننده كار كرده‌ام كه ترجيح اول من نبوده است. » شايد اين كار وی به اين دليل است كه به موسيقی سازی در فرهنگ ما كمتر توجه شده است كه ريشه‌ی آن به عوامل فرهنگی می‌رسد.
كلهر نوازنده‌ای است كه بيشتر كارهايش تلفيقی است. تلفيقی از بداهه و موسيقی نوشته‌شده و اين توانايی او را می‌رساند. همچنين در بين نوازندگان كمانچه به نوازنده‌ای تكنيكی معروف است.
كلهر درباره‌ی سفر خود به غرب و فراگرفتن موسيقی علمی و سپس بازگشت به ايران می‌گويد: « البته يک قسمت آن شخصی است. من علاقه داشتم كه نوعی زندگی را تجربه كنم و چيزهايی را ياد بگيرم. اين تجربه در برهه‌ای از زندگی من صورت گرفت و گذشت. الآن از نظر من دليلی ندارد كه خارج از كشور زندگی كنم ؛ علی‌الخصوص اكنون كه نسل سوم موسيقيدان‌های ما بيشتر علاقه دارند چيزهای جديد را تجربه كنند و از عواملی كه در همه جای دنيا وجود دارد بهره بگيرند. برای همين من تصور كردم در اين مرحله‌ی خاص در صورتی كه در ايران زندگی كنم می‌توانم تأثيرگذار باشم و به نسل جوان موسيقی كمك كنم. »
كلهر نوازنده‌ای است كه نشان داده هم در تكنوازی و هم در كارهای گروهی توانايی بالايی دارد و كنسرت‌ها و آلبوم‌های او گواه اين مدعاست. او در كارهای گروهی نشان داده كه به راحتی خود را با ديگر افراد گروه تطبيق می‌دهد و آنها را به سمت خود می‌كشاند. اين قابليت وفق دادن در كارهای گروهی به تأييد خود او ارزشمندتر است تا تكروی. به قول خودش: « دوست دارم در تركيبی تعريف شوم كه در نهايت به صورت مجموعه‌ای از صداها به آن نگريسته می‌شود. »
آلبوم « باران » يا همان « غزل ۴ » كلهربه همراه سيتار « شجاعت حسين‌خان » در سال ۲۰۰۴ ميلادی نامزد جايزه‌ی معتبر « گرمی Grammy » شد. همچنين او از سوی « جان آدامز » برای نوازندگی در جشنواره‌ی « در گوش شما » در نيويورک برگزيده شده است.
كلهر در ۲۶ ژانويه ۲۰۰۷ ميلادی به‌همراه سنتور سيامک آقايی، نی سيامک جهانگيری و تنبک پدرام خاورزمينی، در چهارچوب سلسله كنسرت‌های جاده ابريشم در آمريكا به بداهه‌نوازی پرداخته است.
از كارهای مهم او می‌توان به « شب سكوت كوير »، « زمستان است »، « بی‌تو به‌سر نمی‌شود » و « فرياد » با صدای استاد محمدرضا شجريان، « نخستين ديدار بامدادی » با همراهی تنبک پژمان حدادی، « در آينه‌ی آسمان » با همراهی تنبور علی‌اكبر مرادی و تنبک پژمان حدادی، « غزل ۱ و ۲ و ۳ و ۴(باران) » همراه با شجاعت حسين‌خان، « شب‌های فيروزه‌ای نيشابور » به همراه يويوما، « تا بيكران دوردست » به همراه اردال ارزنجان، « سفر به ديگر سو » همراه با گروه دستان و شهرام ناظری و... اشاره كرد.

[VAHID]

نخستین دیدار بامدادی (با تنبک پژمان حدادی)
> شب سکوت کویر (با استاد محمدرضا شجریان)
> غزل ۱ [آهنگ‌های گمشده‌ی جاده‌ی ابریشم] (با شجاعت حسین‌خان)
> غزل ۲ [شب بر فراز جاده‌ی ابریشم] (با شجاعت حسین‌خان)
> غزل ۳ (با شجاعت حسین‌خان)
> در آینه‌ی آسمان (با تنبور علی‌اکبر مرادی و تنبک پژمان حدادی)
> سفر به دیگر سو (با گروه دستان و استاد شهرام ناظری)
> زمستان است (با استاد محمدرضا شجریان، حسین علیزاده و همایون شجریان)
> بی‌تو به‌سر نمی‌شود (با استاد محمدرضا شجریان، حسین علیزاده و همایون شجریان)
> فریاد (با استاد محمدرضا شجریان، حسین علیزاده و همایون شجریان)
> غزل ۴/ باران (با شجاعت حسین‌خان)
> شب‌های فیروزه‌ای نیشابور (به همراه یویوما)
> موسیقی فیلم جاده‌ی ابریشم (به همراه یویوما)
> تا بیکران دوردست [باد] (با اردال ارزنجان)