فرزندی از دو پدر و بدون مادر

[رزیتا]

وقتی جنین شکل می‌گیرد، نیمی از ژن‌هایش را از پدرش به ارث برده و نیمی دیگر را از مادر. دست کم تا به حال که در پستانداران فرمول تولیدمثل این بود. اما ممکن است در آینده پستاندارانی روی زمین زندگی کنند که ژن‌هایشان را از دو پدر گرفته‌اند و ژنی از مادر در کار نباشد. در حقیقت همین حالا هم چند موش با این فرمول ژنتیکی وجود دارند، آن هم به لطف دانشمندان ژنتیک.

به گزارش وایرد، محققین دانشگاه تگزاس اعلام کرده‌اند که موفق شده‌اند موش‌هایی را به دنیا بیاورند که همه ژن‌هایشان را از دو پدر گرفته‌اند و هیچ ژنی از مادر ندارند. آن‌ها با مهندسی ژنتیک، کاری کردند که تخم‌های درون بدن موش ماده فقط حاوی ژن‌های پدر اول باشد و سپس ژن‌های پدر دوم را به آن افزودند. این اولین باری است که چنین دستکاری در تولیدمثل پستانداران اتفاق می‌افتد. در واقع این دستاورد، ادامه حقه‌های تولیدمثلی است که از قبل نمونه‌هایی چون سلول‌های بنیادی انسان با دی.ان.ای سه والد و میمون‌های دارای ژن‌های دو مادر را در پرونده خود دارد.

این تکنیک‌ها البته خیلی خیلی زیاد با استفاده در دنیای انسانی فاصله دارند. به نظر نمی‌رسد که به این زودی‌ها از نظر عملی و البته اخلاقی و قانونی، بتوان از این تکنیک‌ها در انسان استفاده کرد و شاید هرگز هم این اتفاق نیافتد. اما استفاده از چنین حقه‌هایی در تولیدمثل به چه دردی می خورد؟

به گفته محققین، مهم‌ترین فایده این تکنیک‌ها، جلوگیری از انتقال بیماری‌های ژنتیکی به نسل بعدی است. همچنین در تئوری، این روش می‌تواند مانع از انتقال بیماری‌های وابسته به میتوکندری بشود. همچنین استفاده از این تکنیک‌ها می‌تواند به نجات گونه‌های در معرض خطر انقراض و حفظ حیوانات فوق‌العاده کمیاب کمک کند.

محققین در این مطالعه، با دستکاری ژنتیکی، سلول‌هایی از موش نر اول، یا همان پدر اول را به حالت بنیادی مانند بردند. به گفته آن‌ها،‌ در یک درصد از این سلول‌ها، خطاهای طبیعی در مراحل تقسیم سلولی باعث می‌شود که کروموزوم Y حذف شود. (در حالت طبیعی سلول‌های نر دو کروموزوم Y و X دارند در حالی که سلول‌های ماده دو کروموزوم X دارند). سپس دی.ان.ای این سلول‌ها که فقط حاوی کروموزوم X هستند، برداشته شده و به جنین‌های نابالغی تزریق می‌شود که درون بدن یک مادر جانشین قرار داده شده‌اند.

در فرزندان ماده حاصل، تعدادی فقط کروموزوم‌های پدر اول را در بدن دارند. حاصل جفت‌گیری این ماده‌ها با موش نر دوم یا پدر دوم، بچه موش‌هایی هستند که کروموزوم‌هایشان را از دو نر،‌ یا دو پدر دارند. در نتیجه در بدن این بچه موش‌ها، هیچ ژنی از مادر وجود ندارد.