شهرهای اینترنتی در قرن 21

[SonBol]

امروزه بحث توسعه شهرها به شبکه جهانی (اینترنت) نیز سرایت پیدا کرده است. شهرها و شهرک های جدیدی در فضای مجازی ظاهر می شوند که مصالح آنها از خشت و ملات دیجیتالی تشکیل شده اند. این شهر های الکترونیکی در زبان عامه با اصطلاح شهرهای مجازی (Virtual Cities) شناخته می شوند.
در هر لحظه هزاران نفر از مردم سراسر دنیا مشغول استفاده از این شهرهای مجازی برای انجام کارهای روزمره مثل خرید، استراحت و یا ملاقات دوستان هستند.شهرها به طور کلی مراکز جغرافیایی تجمع انسان ها و فعالیت ها و خدماتی است که توسط آنها انجام می شود. به همین دلیل است که نحوه آرایش عناصر شهری و شکل امروزی شهرنشینی برای مردم بسیار آشنا است. در نتیجه شهرهای مجازی می توانند مدل استعاری تمام اطلاعات و خدماتی باشند که در شهرهای حقیقی وجود دارند. این شهرها کانون های الکترونیکی هستند که حتی انسان های ساکن محلات و ساختمان ها را نیز بر روی صفحه نمایش کامپیوتر شما به تصویر می کشند.برای بررسی شهرهای مجازی لازم است ابتدا به طبیعت آنها بپردازیم و سپس به سراغ نحوه ساخت و انواع سه بعدی آنها برویم. در نهایت نیز رویکردی به آینده این شهرها خواهیم داشت؛ زمانی که «شهرهای مجازی- حقیقی» با ظاهری کاملاً مشابه شهرها و ساختمان ها، ظرفیت ذخیره اطلاعات و از همه مهم تر احساس حقیقی شهرنشینی متولد خواهند شد.عبارت شهر مجازی برای توصیف اشکال گوناگون ذخیره و نمایش اطلاعات به کار می رود. با این حال تفاوت های عمده ای میان انواع شهرهای مجازی در اینترنت وجود دارد و می توان آنها را به چهار گروه بزرگ تقسیم کرد.
▪ دسته اول صفحات اینترنتی هستند که خود را «شهر مجازی» معرفی می کنند، اما ماهیت آنان صرفاً در راهنماها و مجموعه های فهرست بندی شده ای از اطلاعات خلاصه می شود. این صفحات فقط برای دستیابی به مقاصد تبلیغاتی و ترویج صنعت توریسم ساخته می شوند و به هیچ وجه ارائه کننده وجه ساختمانی و ظاهری شهرهای مجازی نیستند. برای مثال می توان از سایت اینترنتی http://www.brighton.co.uk نام برد.
▪ دسته دوم شهرهای مجازی مسطح هستند که از نقشه های شهری یا ساختمانی برای نمایش اطلاعات استفاده می کنند. مثال خوب این صفحات اینترنتی «بولونیای مجازی» (Virtual Bologna) است که از نقشه جزئیات و مشخصه های مهم زمینی و ساختمانی شهر به صورت گرافیکی تشکیل شده است.
▪ دسته سوم شهرهای مجازی سه بعدی هستند که با استفاده از فناوری «حقیقت مجازی» به مدل سازی ترکیب شهرها با درجات مختلف صحت و نزدیکی به واقعیت می پردازند. بعداً به چند مثال جالب اشاره خواهیم کرد.
▪ دسته چهارم را می توان «شهرهای مجازی واقعی» نامید. یعنی معادل های بسیار واقع گرایانه شهرها، که احساس اصیل و حقیقی راه رفتن در یک منطقه شهری را به مردم القا می کنند.
برای واقعیت بخشیدن به این احساس، شهر مجازی باید دارای ظاهری به اندازه کافی واقعی، تنوع خدمات، کارکردها و اطلاعات باشد و از همه مهمتر، بستر مناسبی برای تعاملات اجتماعی میان مردم فراهم کند.
البته درباره امکانات وجودی چنین شهرهایی در اینترنت، بیشتر بحث خواهیم کرد. در ابتدا بد نیست به مطالعه عمیق تر مدل های سه بعدی بپردازیم.
روش های بسیار متنوعی برای ساخت مدل های سه بعدی شهر مجازی در اینترنت مورد استفاده قرار می گیرد که انسان ها را به حرکت و قدم زدن در آنها قادر می سازد. رویکرد مشهور و متداول سازندگان این مدل ها، استفاده از زبان مدل سازی واقعیت مجازی (Virtual Reality Modeling Language) است؛ زبان اینترنتی که قادر است اشیای سه بعدی را در ابعاد مختلف، از مولکول گرفته تا ساختمان ها و شهرها، طراحی کند.این نرم افزار، وسیله ای است بسیار منعطف، کارآمد و قدرتمند که برای ساخت شهرهای مجازی، از جمله شهر مجازی توکیو از آن استفاده شده است. شهر مجازی توکیو به وسیله شرکت (Planet ۹Studio) طراحی شده است. علاوه بر این زبان، فناوری های اختصاصی دیگری توسط شرکت هایی که در این زمینه به نوآوری پرداخته اند، ارائه می شود. یکی از جالب ترین این روش ها متعلق به شرکت «Superscape» است که در حال حاضر برای تسهیل خرید محصولات به صورت آن لاین، مشغول ساخت شهرهای مجازی اینترنتی است.
مدل های سه بعدی، قابل پیاده شدن (Download) از اینترنت هستند. به طوری که شما بدون نیاز به وصل بودن رایانه تان به اینترنت، می توانید به جست وجوی آزادانه در خیابان ها و مشاهده جزئیات از همه زوایا بپردازید. البته این مثال ها، با «شهر های مجازی واقعی» بسیار فاصله دارند. چرا که اطلاعات موجود در آنها دارای عمق نبوده و در ورای ظاهر حقیقی آنها هیچ تعامل اجتماعی صورت نمی گیرد.

● شهرهای مجازی واقعی
امروزه گروه های مختلفی در سراسر دنیا مشغول تحقیق در زمینه طراحی پیش نمونه های این شهرها در فضای مجازی هستند. یکی از این گروه ها در مرکز تحقیقات مجازی پیشرفته (۱) دانشگاه لندن (۲) فعالیت می کند. این گروه تحقیقاتی می کوشد شهر مجازی لندن را با ویژگی های ریخت شناسی یک شهر واقعی برای تامین یک محتوای اطلاعاتی غنی و مرجع بسازد. این سیستم همچنین امکان تعامل چندطرفه میان ساکنان و بازدیدکنندگان سایت را فراهم خواهد کرد.
برای آنکه این سایت ها بتوانند حس واقعی زندگی در یک شهر را به مردم القا کنند، باید قابلیت برقراری تعاملات اجتماعی از طرق ملاقات های رو در رو، گفت وگو و یا گپ زدن (Chatting) را داشته باشند. این امر امکان پذیر نخواهد بود مگر به وسیله طراحی اشکال سه بعدی در محیط های چندکاربره، که به موجب آن هر تعداد از کاربران می توانند در یک محل واحد حضور پیدا کنند. هر کدام از این کاربران در این محیط مجازی به صورت یک شکل واره (Avatar) و با ویژگی های جسمی خاص شناسایی خواهند شد. شکل واره ها تحت کنترل مستقیم کاربران و با جهت دهی آنان حرکت می کنند و با آنکه نماینده کاربران در محیط مجازی هستند، اما لزوماً نباید به انسان شباهت داشته باشند. گفت وگوی میان شکل واره ها از طریق کادر مشخص شده برای گپ زدن در صفحه نمایش رایانه صورت خواهد گرفت. با وجود سخت بودن نوشتن و ارسال پیام ها برای انجام گفت و گو این روش همچنان بهترین و عمومی ترین روش ارتباط در اینترنت است.
محققین معتقدند یکی از عوامل دیگری که می تواند در ساخت یک شهر مجازی واقعی موثر باشد آن است که تمام ساختار این شهر باید از نظر جغرافیایی قابل ارجاع به واقعیت باشد. این شهرهای مجازی نسل آینده سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) را نیز شکل خواهند داد؛ زمانی که تمام اطلاعات جغرافیایی از طریق اشیا به نمایش درخواهند آمد.
زبان مد ل سازی حقیقت مجازی (VRML) امکان طراحی شهرهای مجازی کم حجمی را می دهد که پیاده کردن شان (Download) بسیار سریع انجام می شود. حجم صفحات اینترنتی که از طریق این نرم افزار ساخته می شوند، بسته به بافت سطوح موجود در صفحه متغیر است. هرچه تنوع بافت ها بیشتر باشد درجه نزدیکی این شهرها به واقعیت بالاتر خواهد رفت. به زودی نسخه VRML۲.۰ جایگزین نسخه پیشین خواهد شد و امکان نمایش رفتارهای انسانی در شهرها را تسهیل خواهد کرد.
آیا در قرن بیست و یکم شاهد به حقیقت پیوستن رویای شهرهای مجازی خواهیم بود؟