آرامگاه کورش بزرگ

[دانه کولانه]

آرامگاه کورش بزرگ

اتاق مستطیل شکل 5/6 در 3/5متر به بلندی 5متر، فقط یک ورودی کوچک
به ابعاد 4/1 × 8/0 متر دارد که بازماندههای چند پله در پایین جلو آن قرار دارد . گنجایش داخلی اتاق بسیار کم است زیرادیواره های آن 5/1 متر ضخامت دارند.
چنین ضخامتی از همان دیوارۀ دالان ورودیمشهود است، دالانی که در
جلو و عقب آن پاشنه های درهای سنگی مشاهده می شود .
اتاق آرامگاه بر یک هرم شش پلکانی قرار گرفته که بر بلندی آنها تدریجا از
بالا تا پایین اضافه می شود که این خود بر استحکام ساختمان می افزاید .
بررسیآرامگاه بهتر است از جلو آن آغاز شود که رو به شمال غربی دارد .
بنای ساده است ازسنگ سبید به صورت اتاق چهار گوش مستطیل بدون
پنجره با سقف سنگی گوشه دار که بر یکهرم چند پله ای استوار است وتنها
یک در ورودی دارد. بلندی آن 11متر و پایۀ آن 12×13متر است . به خوبی
آشکار است که تمام بنا از قطعات سنگ سبید رنگ آهکی تشکیلشده است
که با دقت، اما بدون ملات به یکدیگر وصل شده اند . برای استحکام بیشتر
درچند جا گیره های آهنی سنگها را به یکدیگر قفل کرده که اینک روی
آنها پوشیده شده است .
با گردش چپ در جادۀ اصلی و پیمودن دو سه کیلومتر و عبور از یکی دو
دهکده،یگانه ورودی امروزی «پاساگارد» پدیدار می شود .
اندکی دورتر در سمت چپ، ساختمانسفید رنگی است در خلوتی شاهانه
که بیننده فورا آنرا آرامگاه«کورش بزرگ»شناسایی میکند.
تاریخ نویسان می گویند هنگامی که اسکندر در سال 330 پ.م. برای ادای
احترامو بزرگداشت به اینجا آمد،کتیبه ای وجود داشت به این مضمون :

(ای مرد، من کورش هستم که شاهنشاهی پارس را بنیان گذاشتم و
پادشاهآسیا بودم. این یادبود را از من دریغ مدار.)

بدون تردید جسد «کورشکبیر» روزگاری در همین اتاق به خاک سپرده
شده است . هنگام پاک کردن سنگ سقف اتاق درسال 1330 خورشیدی،
فضایی به ابعاد تقریبی 5×85×85 پیدا شد . این سؤال پیش آمد کهآیا شاه
( یا ملکه اش) در این فضا دفن شده اند؟ یا اینکه سنگ اندکی خالی شده بود
تااز سنگینی آن کاسته شود . از دیدگاه معماری، آرامگاه «کورش کبیر»
همتا ندارد ودرهیچ جای ایران، چه پیش وچه پس از «هخامنشی»ها، مانند
آن هنوز کشف نشده است . سقفگوشه دار آن شاید ریشه در قوم
«اورارتو» داشه باشد وسبک پایۀ هرمی پلکانی آن بهزمان
«سومری»ها و«عیلامی»ها برگردد .
مدتهاست که میان مردم محلی، آرامگاه «کورش» به «گورمادرسلیمان»
شهرت یافته است . در دوران حکومت اتابک سعدابن زنگ - دوست
ومعاصرسعدی شیراز - در قرن هفتم هجری، نزدیکی این آرامگاه مسجدی
برپا شده بود . باقیماندۀ برخی از ستونهای دیگر کاخهای «پاساگارد»
که در دورانی ناشناخته به اینجاآورده شده بودند، چند سال پیش به جای
اصلی خود برگردانده شده اند .
هر آینهکتیبه یا زیورهای ساختمانی دیگری اینجا وجود داشت، اکنون چیزی
از آنها به جا نماندهاست . جلال و ابهت امروزی آن، این آرامگاه را از چنین
آثاری بی نیاز می سازد بزرگیکه در خور روحیه وشخصیت صاحب آن است