ضرب المثل های فقط کرمانشاهی

46.نه کــــُـــنه نزیک وه آوان
نه وه وی (عروس) نزیک وه باوان


باید از یه بزرگتر پرسید که دقیقا چه مواقعی کاربرد داره اما معنیش رو بذارید اینطور استنباط کنیم که " کنه " که منظور مشک آب هست اگر در از آب باشه چی میشه ؟ هر بلایی سرش بیاد قراره همون بلا سر عروسی که از خانواده ی پدریش دور باشه بیاد

یه توضیح اضافه که در کنار کنه کلمه ی دیگری به اسم هه-وانه (هوانه) داریم که فارسیش میشه انبان یا انبانه

که هوانه رشه یا انبانه بورینه کنایه از چیزیه که هر چیزی توش پیدا میشه مثل کیف دستی خانوم ها !!!!! که از شیر شتر تا جون ادمیزاد توش پیدا میشه و ماموستا هژار شاعر ادیب محقق مترجم و لغتنامه نویس بزرگ کرد نام فرهنگ کردی خودش رو "هه نبانه بورینه" گذاشته یعنی کتابی که هر چیزی توشه

توضیحی در مورد لغت باوان :

باوان به معنی خانه ی پدری یه عروس هست که بعد از مدتی بر میگرده به خونه پدریش پیش پدر مادر و خانواده ش

اصطلاحی که به کار میره اینه :

فلانی برو باوان بوه-سو ( فلانی به-ره-و باوان بوه-سو ) یعنی فلانی رفته خونه پدرش مادرش (نه از قهر . بلکه برای سر زدن)

در فرهنگ کردی و مردم منطقه اولین دفعه ای که یک خانم به نزد خانواده خود برگرده یک اتفاق خاص و مهم تلقی میشه .

47.وه مشتیگ آو کفیده مــَــله
:d

57 ) ضرب المثل مشابه : وه رمه-ی مشکه کفیده هلپرکه .

با یک مشت آب هم شروع به شنا کردن میکند .

ضرب المثل با قرابت معنایی : شناگر ماهریه اما آب گیرش نیفتاده .

فکر میکنم این ضرب المثل کاربرد متعددی میتونه داشته باشه و چند موضوع رو میتونه پوشش بده :

یه معنا میتونه این باشه که طرف نخورده مسته و نزده میرقصه

اهل شناست تنها کافیه کمی آب گیرش بیفته . اب اینجا منظور موقعیته .

با تاکید بر بودن یه قابلیت و پتانسیل در شخص و بارور شدن اون در صورت تحقق شرایط .

معنی دوم این هست که طرف یه ادم سو استفاده گر و فرصت طلبه کافیه تنها یه خرده شرایطی پیش بیاد تا هر چه سریعتر از اب گل الود واسه خودش کوسه ماهی صید کنه !

معنای سوم هم این هست که طرف الکی خوشه بی خودی دل خوشی داره تا اتفاقی میفته سریع برای خودش هزار برنامه ریزی و هوس میکنه .

البته در تمامی معانی فوق یه سری چیزای مشترک وجود داره که اصل معنی همون قسمت مشترکشه .

در ضرب المثل فارسی طرف شناگر ماهریه اگر آب گیرش بیفته تاکید بر خباثت ذاتی نهفته ی یک شخصه که هنوز شرایط بروز پیدا نکرده و در مورد کسایی به کار برده میشه که در ظاهر اروم و موجه هستند و ممکنه کسانی که اشنایی با هاش ندارند فکر کنند چقدر موقر و اروم و موجه است اما کسی که میشناسش چه جانوریه ! میگه نه بابا فلانی شناگر ماهریه فقط آب گیرش نیفتاده یعنی وایسین شرایطش پیش بیاد خواهید فهمید که چه مارمولکیه ! .

48.پاییزه برا ! پاره که دوس و امسال آشنا !

همونطور که رزیتا خانم گفت این همون پارسال دوست امسال اشنا ی هست که معناش واضحه اما اینقسمت پاییزه برا دقیقا نمیدونم چی باید باشه ولی فکر میکنم بی ارتباط نیست با اینکه تابستون فصل برداشت محصولات و زراعت هست و افراد پول بیشتری در دست دارند و در پاییز که فصل کاشت هست باید پولها رو خرج تخم و بذر کنند و اساسا ابتدای فصل کشاورزی و کارهای سخت و طاقت فرساش پایئزه

پس میتونیم اینطور نتیجه بگیریم که تا وقتی که فصل پول بود دوستم بودی الان که فصل کار و سختیه و باید کمکم کنی دیگه دوستم نیستی و یه پله از من دور شدی (تبدیل دوست به آشنا )

49. ورسیِ خدا وه که س سیر نیوود !

شاید منظور اینه که کسی که گدا صفت باشه هیچ وقت دست از گداصفتیش بر نمیداره و تا اخر عمرش گدا خواهد بود .

هلاورده قشنگ بود :24:

هلاورده که قطعا همه ی فرزندان ده ها بار از ماماناشون شنیده اند :d:24:

معنای لغویش اینه که هر چیزی که هل اورده شود یعنی بالا اوردن (استفراغ)

ما اصطلاح زوخاو هلرژاندن رو داریم . کسی که زوخاو هل ارژینیت یعنی داره با بغض و نفرت خاصی زحم ها و درد های دفن شده در دل و وجودش رو بازگو مرور میکنه و نفسهای ممتد و طولانی و سردی از حسرت میکشه بنابراین میشه گفت اون حرفها و نفس ها زوخاو تعبیر میشن که داری پسشون میدی . هلاورده هم احتمالا یه جورایی همینه .

قـُــزُ لمه (ghozolma) شنیدین؟ یا ghozolmikh

اره شنیدم اما دقیقا چی هست رو نمیدونم ولی کاربردش مثل گفتن :

کوفت زهر مار ساکت خفه شو هست .

درده باریکه !
سنان ! (از نوع سرد!)
لاو لو بریا


49. وه بیوچگ خطا، وه گوره عطا

رزیتا خانم فرمودند .

50.لش ساقی و پادشایه تی

در تحمید سلامتی سخن گفته که بالاترین نعمت سلامتیه کسی که سلامته انگار پادشاهه . ساق به معنای سلامت و درست هست .

51.وه زمسان شه ویگ، وه پیران ته ویگ

این ضرب المثل به ضعف و شکنندگی سالمندان و کهنسالان اشاره داره که بدن ضعیفی دارند و راحت میتوانند مورد مخاطره قرار بگیرند

یه جوان اگه تب هم بکنه لزوما اتفاقی براش نمیفته اما اگر یه شخص پیر باشه حتی میتوان نگرانش بود بنابراین با گفتن این ضرب المثل میشه گفت که به طرف مقابلت داری میگی که پیرها حساس و شکننده هستند زیاد مسائل رو ساده نگیرید و حسابی مراقبشون باش

اما مهرگان توضیح بده برامون که دقیقا ارتباط زمستان و شب چیه اینجا

ایا منظور اینه که پیرها ممکنه با یه تب تموم بشه عمرشون و زمستون هم خاصیتش اینه که گاهی شب که میخوابی زمستونه و سرد ولی صب که پا میشی دیگه هوا گرم و روبه بهاری شدن داره میره ؟


52. وه هه ر هه وریگ، واران نیه واری

هر ابری بارون نداره . مشخصه یعنی چی . نه هر آنکه چهره بر افروخت دلبری داند ...

53. مال نخوه رم، ارا بخوه رم (آدم خسیس خودش نمیخوره، دیگران میان میخورنش !(؟))

توضیح ارائه شده ی مهرگان درسته با تاکید بیشتر بر اینکه مثلا پدری که یک عمر زحمت میکشه و اصلا به خودش نمیرسه و مدام پولها رو جمع میکنه تا اخر پسرش میاد میخورش و به اون میرسه که هیچ زحمتی هم نکشیده ...

54. فس فس پالوان، قسه گه و ری مال ویران

مهرگان بگوید (یا کلا همه ی دوستان)

55. دز وه تیه ریکه شو نیه ترسی

دزد از شب تاریک نمیرسد ! . دزد از شب روشن میترسه ! از مهتاب شبها میترسد و من و شما از شبهای مهتابی لذت میبریم در حالی که از شبهای تاریک میترسیم

کارکرد ما و اقا دزده خب فرق میکنه ! .

استفاده ش که دیگه حتما مشخصه براتون چیه .

این مهبا رو اینجوری نگاه نکنید منالیل ! اینقده ضرب المثل بلده که نگو !
یه دف یکی برای من گفت:
60. مال مور، وه شه و نمی ویرانه

ارادتمندم آناهیتا گیان :) مه خو به پای تو نمیرسم استاد :)
قوم ریش یعنی چه؟

مه اینه هم کوردیشه شنیدم هم فارسیش، نمیدانم بالاخره کوردیه یا فارسیه ! اما بیشتر کوردیشه شنیدم:

62. داشتم داشتم حساو نیه ! درم درم حساوه !

مرسي مهبا گيان كاملا درست بود

يه اصطلاحي هم كه تو او ضرب المثل 61 به نظرم زود به ذهن مياد اينه:
"دو چوكي كردن"

ريش هم همونطور كه مهبا گفت يعني فاميلهاي شوهر
البته اينجا براي اينكه سجعش درست بشه فك كنم اي كلمه گفتن

زمسان بی نانو تاوسان بی دوه

مهبا بشم نخندي ها :d

ولي اي آمد به ذهنم: كسي كه به طمع دارايي ها يا در اصطلاح ميگن به اميد دايي و عموش بشينه هم زمستانش بر آبه هم تابستانش؟