الگوهای درمانی سرطان گردن رحم
الگوهای درمانی بيماری سرطان گردن رحم بستگی به نوع سرطان، وضعيت بيماری در شروع درمان، سن، وضعيت سلامت عمومی و چگونگی واکنش بيمار به نوع درمان دارد. با توجه به سن و وضعيت سلامت بيمار ممکن است يک يا ترکيبی از الگوهای درمانی زير بکار گرفته شود:
۱- جراحی – الگوی درمانی محل ضايعه است و با توجه به وضعيت و دامنه گسترش ضايعه اعمال می‌شود.
در شرايطی که سرطان هنوز محدود به ناحيه گردن رحم باشد و بيمار تمايل به تشکيل خانواده داشته باشد تنها ناحيه تراريخته گردن رحم با عمل جراحی برداشته می‌شود.
در جراحی "هيستروکتومی ساده" (خارج کردن رحم) محل ضايعه مورد درمان قرار می گيرد و طی آن، تمامی رحم برداشته می شود و يا با توجه به دامنه گسترش ياخته های سرطانی مهاجم، شيپور و تخمدانها نيز برداشته می شود. در برخی موارد رحم، شيپور و تخمدان و غدد لنفاوی اطراف رحم نيز برداشته می شود که به آن "هيستروکتومی ورتهام" (Wertheim) گفته می شود.
۲- پرتو درمانی يا راديوتراپی: اگر تومور، بافتهای مجاور را در بر گرفته باشد و يا انجام جراحی برای بيمار مناسب نباشد، الگوهای درمانی وسيع تری مانند راديوتراپی پی گيری می شود. هدف از راديوتراپی کنترل رشد سلولهای سرطانی است. تابش اشعه به محل تومور ممکن است به صورت خارجی يا داخلی باشد:
• راديوتراپی خارجی: در اين روش بيمار در معرض تشعشع قرار می گيرد. اشعه از چند زاويه مختلف از خارج از بدن به تومور هدايت می شود. اين روش کاملا بدون درد است و به مدت ۷ تا ۸ هفته ادامه دارد. ولی بيمار از عوارض جانبی مانند تحريک پذيری مقعد، اسهال و خستگی مفرط ناشی از تابش پرتو شکايت می کند. اثرات اشعه ممکن است واکنشهای پوستی به صورت التهاب، خارش، سوزش، ترشح يا پوسته پوسته شدن پوست را به دنبال داشته باشد. تهوع، استفراغ، بی اشتهايی و آسيب‌های عروقی و تنفسی می تواند از ديگر عوارض جانبی راديوتراپی باشد. همچنين راديوتراپی ممکن است باعث سرکوب سيستم خونساز بدن و کاهش گلبولهای سفيد و ضعف سيستم ايمنی بدن و نهايتا بروز عفونت شود.
• راديو تراپی داخلی يا براکی تراپی (Brachytherapy): براکی تراپی برای رساندن مستقيم مقدار زيادی اشعه به ضايعه بدخيم است. در اين روش، در اتاق عمل با استفاده از سرنج های نازک مواد يونيزه به بدن بيمار تزريق می شود. اين نوع راديو تراپی نيز بيشتر عوارض جانبی راديوتراپی خارجی را دارد.
راديوتراپی داخلی يا خارجی اغلب قبل از اقدام به عمل جراحی جهت کوچک کردن ضايعه اشعه تجويز می شود.
۳- شيمی درمانی: يک درمان عمومی است و جهت از بين بردن ياخته های سرطانی پراکنده مورد استفاده قرار می گيرد. شيمی درمانی جهت پيشگيری از عود بيماری و مواردی که سرطان در بدن پخش شده تجويز می شود. استفاده از داروهای شيميايی منجر به انهدام سلولهای سرطانی می شود. عوارض جانبی شيمی درمانی عبارتند از: حالت تهوع و استفراغ، ريزش موی سر و ابرو، کاهش گلبولهای سفيد خون، ضعف سيستم ايمنی و دفاعی بدن، عفونت، احساس درد، خشکی دهان و پوکی استخوان، کم‌خونی، و کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون که ممکن است سبب خستگی، سرگيجه و احساس سرما در بيمار شود. اسهال و يبوست، و سفتی و خشکی مفاصل از ديگر عوارض جانبی شيمی درمانی است.
روش‌های نوين در تشخيص و درمان سرطان گردن رحم
همانطور که پيشتر اشاره شد، سرطان گردن رحم ارتباط شناخته شده ای با آلودگی ويروس پاپيلومای انسانی (Human Papilloma Virus) دارد. اين ويروس ازطريق رابطه جنسی منتقل می شود و شرايط رفتاری ناسالم جنسی احتمال آلودگی به آن را افزايش می دهد و اغلب به عنوان يک پيامد عفونت ويروسی تلقی می شود.
ويروسهای پاپيلومای انسانی ويروسهای القا کننده سرطان هستند که قابليت تغيير دادن شکل سلولی را که آلوده می‌کنند، دارند و در نتيجه منجر به تکثير خارج از کنترل سلولهای مورد نظر می‌شوند. اين تکثير فزاينده موجب تومور يا سرطان می‌شود. ويروسهای پاپيلومای انسانی مجاری تناسلی به دو دسته "کم خطر" و "پر خطر" تقسيم می شوند و تنها گروه "پر خطر" ويروس پاپيلومای انسانی مجاری تناسلی توانايی ايجاد ديسپلازی و يا سرطان گردن رحم را دارند. از روش‌های نوين در تشخيص و درمان سرطان گردن رحم آزمايش "هيبريد" است که نوع ويروس را مشخص می کند و از آن برای تصميم گيری درباره نوع درمان سرطان گردن رحم استفاده می‌شود.
از ديگر پيشرفت‌های پيشگيری از سرطان گردن رحم توليد واکسن عليه ويروسهای "پرخطر" است که در حال حاضر مرحله دوم کارآزمايی بالينی را گذرانده و اميد است در چند سال آينده برای عرضه و استفاده گسترده آماده شود.
سرطان گردن رحم يکی از شايع‌ترين علل مرگ ناشی از سرطان در زنان است در حالی که در صورت تشخيص به موقع، قابل درمان است. معاينات منظم و دوره ای آزمايش پاپ اسمير يکی از موثرترين اقدامات پيشگيرانه سرطان رحم و يا تراريختگی پيش سرطانی ياخته‌های گردن رحم (ديسپلازی) است و الگويی موفق در کاهش ميزان بروز و تلفات ناشی از سرطان گردن رحم بشمار می رود.
|