فرسایش خاک
انواع فرسايش
الف - تقسيم بندي انواع فرسايش بر اساس انواع عوامل فرسايشي
در طبيعت دونيرو ، يا دو عامل وجود دارد كه باعث جابجائي خاك يا به عبارت ديگر فرسايش
خاك مي شود ؛ آب و باد . بنابراين عامل فرسايش يا آب است يا باد . ولي امكان دارد كه به
علل مختلف از جمله فقر يا عدم پوشش گياهي ، شيب تند ، ريزدانه يا يكنواخت بودن
خاكدانه ها و غيره ، خاك به وسيله باد يا آب بشدت فرسايش يابد و اشكال مختلف فرسايش
مانند سطحي ، شياري ، خندقي و غيره را بوجود بياورد .
ب - تقسيم بندي انواع فرسايش بر اساس تأثير طبيعت و دخالت انسان
قبلا بطور اختصار توضيح داديم كه فرسايش از آغاز پيدايش كره زمين و قبل از پيدايش بشر
اتفاق مي افتاده است ، ولي از وقتي كه انسان زمينها را مورد كشت و زرع و بهره برداري
قرار داده است ، با اعمال بي رويه خود ، موجب برهم زدن تعادل طبيعت ( از آن جمله ،
تشكيل خاك به مقدار كم ولي فرسايش خاك به مقدار زياد ) و در نتيجه باعث فرسايش شديد
خاك شده ، به حدي كه در بسياري از نقاط ، آن را به ويراني كشانيده است . بنابراين
فرسايش را از اين نظر كه به طور طبيعي صورت گرفته يا انسان در آن دخالتي داشته است
نيز مي توان بر دو نوع تقسيم كرد ؛ فرسايش طبيعي يا بطني و فرسايش سريع يا مخرب
فرسايش طبيعي يا بطني كه فرسايش عادي هم ناميده مي شود پيوسته در طبيعت به
وسيله آب و باد صورت گرفته و مي گيرد و نتيجه تاثير قوه ثقل ، سرازيري دامنه ها ، جريان آب
سطحي در روي زمين ، وجود نهرها و رودها و يخچالها و غيره است . عمل اين نوع فرسايش
كند و هماهنگ با توليد خاك است .
فرسايش سريع يا مخرب همانطور كه ذكر شد نتيجه تاثير اعمال بشر است . فرسايش
ناشي از اعمال انسان باعث كاهش حاصلخيزي خاك و حتي نابودي آن شده است . انسان
آنچنان باعث فرسايش سريع و شديد و در نتيجه كاهش حاصلخيزي و نابودي خاك شده است
كه امروزه وقتي صحبت از فرسايش و راههاي مبارزه با آن مي شود بيشتر منظور همين
فرسايش سريع يا فرسايش ناشي از دخالت انسان است .
__________________
زمستان نیز رفت اما بهارانی نمی بینم
بر این تکرارِ در تکرار پایانی نمی بینم
به دنبال خودم چون گردبادی خسته می گردم
ولی از خویش جز گَردی به دامانی نمی بینم
چه بر ما رفته است ای عمر؟ ای یاقوت بی قیمت!
که غیر از مرگ، گردن بند ارزانی نمی بینم
زمین از دلبران خالی است یا من چشم ودل سیرم؟
که می گردم ولی زلف پریشانی نمی بینم
خدایا عشق درمانی به غیر از مرگ می خواهد
که من می میرم از این درد و درمانی نمی بینم
استاد فاضل نظری
|