فرسایش خاک
از ديگر مناطقي كه با فرسايش شديد روبرو مي شوند نواحي كوهستاني مانند آند ، هيمالايا
قره قوم ، بخشي از كوههاي راكي ، بريدگيهاي دره اي آفريقا و مناطق پوشيده از خاكهاي
آتشفشاني ، مانند جاوه ، جزيره جنوبي نيوزلند ، گينه جديد پايو و قسمتهايي از آمريكاي
مركزي را مي توان نام برد .
سومين مناطق دنيا كه با خطر فرسايش روبرو بوده ، مناطقي هستند كه در آنها شكل زمين
و خاك نتيجه اقليمهاي گذشته است . هر چند اين زمينها در حال حاضر ظاهرا پايدار به نظر
مي رسند ولي كوچكترين كار تخريبي اين پايداري را از بين مي برد . باتلر از روي اصول چينه
شناسي و كاربرد آن در لايه مياني خاك در دشتها و تپه ماهورهاي جنوب شرقي استراليا
شاهدهايي را پيدا كرد كه دلالت بر وجود دوره هاي ثبات ، كه در آن خاك روي زمين تشكيل
شده است ، و دوره هاي عدم ثبات ، كه در آن خاك فرسايش يافته و يا در آن محل رسوب
گذاري شده است ، دارد . از جايي كه فرسايش با شدت زياد صورت گرفته است و آثار آن
امروزه به صورت خندقهايي در حوالي كانبرا يا فرسايش بادي در گندمزارهاي سوان هيل در
ويكتوريا مشاهده مي شود ولي احتمالا اين فرسايش ، كه نتيجه تغيير شديد در آب و هوا
بوده است ، قبل از اسكان گرفتن انسان در اين نواحي به وقوع پيوسته است .
در تحليل داده هاي فرسايش بايد دقت كافي به عمل آيد . زيرا سرعت فرسايش بستگي به
وسعت منطقه مورد مطالعه نيز دارد . قسمتي از رسوبات جدا شده از تپه ها ، خاكريزها ، و
يا خاكبرداريها ، همراه با آب ، راهي رودخانه ها مي شوند . اما بخشي از آنها در طول مسير
در دامنه تپه ها و يا دشت ها بجا مانده و موقتا در آن جا ذخيره مي شوند . چون حوضه هاي
بزرگ ، نسبتا ، زمينهاي بيشتري را كه مناسب رسوب گذاري است دارند ، لذا ميزان
فرسايش در واحد سطح در حوضه هاي كوچك زياد تر بوده و با افزايش وسعت حوضه از مقدار
آن كاسته مي شود . نسبتي از مقدار خاك فرسايش شده كه بصورت رسوب وارد رودخانه
مي شود به نام نسبت انتقال رسوب ناميده ميشود . متاسفانه در اين مورد مطالعات زيادي
انجام نشده است ، زيرا غالبا فقط مقدار توليد رسوب مورد نظر بوده است حال آنكه نسبت
حمل رسوب بسته به وسعت حوضه بين 3 تا 90 درصد متغير است .
__________________
زمستان نیز رفت اما بهارانی نمی بینم
بر این تکرارِ در تکرار پایانی نمی بینم
به دنبال خودم چون گردبادی خسته می گردم
ولی از خویش جز گَردی به دامانی نمی بینم
چه بر ما رفته است ای عمر؟ ای یاقوت بی قیمت!
که غیر از مرگ، گردن بند ارزانی نمی بینم
زمین از دلبران خالی است یا من چشم ودل سیرم؟
که می گردم ولی زلف پریشانی نمی بینم
خدایا عشق درمانی به غیر از مرگ می خواهد
که من می میرم از این درد و درمانی نمی بینم
استاد فاضل نظری
|