فرسایش خاک
مقدمه
يكي از مشكلاتي كه بشر از آغاز زراعت بر روي زمين با آن مواجه بوده ، فرسايش
سريع خاكها مي باشد . فرسايش خاك هنوز هم در آمريكا و بسياري از مناطق حاره اي و
نيمه خشك دنيا از معضلات به شمار مي رود و در كشورهايي كه آب و هواي معتدل دارند _ از
جمله انگلستان ، بلژيك و آلمان _ به عنوان يكي از مسائل خطرناك تلقي مي شود .اين
مشكل در ايران كه بخش وسيع آن را كوير ها در بر گرفته اند و خاك از پوشش مناسبي
برخوردار نيست بسيار بارز و چشمگير است .
جلوگيري از فرسايش خاك كه در واقع معني آن كاهش ميزان تلفات است ، به حدي كه
سرعت فرسايش تقريبا برابر سرعت طبيعي تلفات خاك گردد ، بستگي به انتخاب
استراتژيهاي مناسب در حفاظت خاك دارد . اين امر مستلزم شناخت تمامي فرايند هاي
فرسايش است .
اثر فرسايش تنها به مناطقي كه خاك سطحي آن توسط باد و آب از بين رفته و سنگ مادر يا
خاك زير در معرض ديد قرار گرفته و سطح زمين توسط آب بريدگيها چاك چاك شده است
مربوط نمي شود ، بلكه مناطق پايين باد و كف دره ها را كه در آن سطح زمين پوشيده از
نهشته هاي شن و ماسه بوده و كانالها و نهر هايي كه از رسوب پر شده اند را نيز در بر مي
گيرد .شدت فرسايش در زمانها و مكان هاي مختلف متغير است . رسوباتي كه در اثر يك
واقعه آب و هوايي معين ايجاد مي شود به شرايط توپوگرافي ، نوع خاك و نحوه استفاده از
زمين بستگي دارد و اين امر موجب تغييرات موضعي فرسايش مي شود .از آنجايي كه آب و
هوا مركب از مجموعه وقايعي با شدت هاي مختلف است در نتيجه مهمترين عامل در
تغييرات زماني كوتاه مدت فرسايش را مي توان آب و هوا به شمار آورد .در هر حال خصوصيت
هاي اقليمي ، بخصوص مقدار بارندگي ، شدت بارندگي و سرعت باد در جاهاي مختلف متغير
است . از اين گذشته تغييرات زماني درازمدت نيز ممكن است در فرسايش اتفاق افتد .
بنابراين ، نقش متقابل تغييرات زماني و مكاني فرسايش تا حد زيادي پيچيده است . علي
رغم بهم پيوستگي اين دو بهتر است آنها را به طور مجزا مورد بررسي قرار دهيم .
__________________
زمستان نیز رفت اما بهارانی نمی بینم
بر این تکرارِ در تکرار پایانی نمی بینم
به دنبال خودم چون گردبادی خسته می گردم
ولی از خویش جز گَردی به دامانی نمی بینم
چه بر ما رفته است ای عمر؟ ای یاقوت بی قیمت!
که غیر از مرگ، گردن بند ارزانی نمی بینم
زمین از دلبران خالی است یا من چشم ودل سیرم؟
که می گردم ولی زلف پریشانی نمی بینم
خدایا عشق درمانی به غیر از مرگ می خواهد
که من می میرم از این درد و درمانی نمی بینم
استاد فاضل نظری
|