فرسایش خاک

[رزیتا]

مقدمه
يكي از مشكلاتي كه بشر از آغاز زراعت بر روي زمين با آن مواجه بوده ، فرسايش
سريع خاكها مي باشد . فرسايش خاك هنوز هم در آمريكا و بسياري از مناطق حاره اي و
نيمه خشك دنيا از معضلات به شمار مي رود و در كشورهايي كه آب و هواي معتدل دارند _ از
جمله انگلستان ، بلژيك و آلمان _ به عنوان يكي از مسائل خطرناك تلقي مي شود .اين
مشكل در ايران كه بخش وسيع آن را كوير ها در بر گرفته اند و خاك از پوشش مناسبي
برخوردار نيست بسيار بارز و چشمگير است .

جلوگيري از فرسايش خاك كه در واقع معني آن كاهش ميزان تلفات است ، به حدي كه
سرعت فرسايش تقريبا برابر سرعت طبيعي تلفات خاك گردد ، بستگي به انتخاب
استراتژيهاي مناسب در حفاظت خاك دارد . اين امر مستلزم شناخت تمامي فرايند هاي
فرسايش است .
اثر فرسايش تنها به مناطقي كه خاك سطحي آن توسط باد و آب از بين رفته و سنگ مادر يا
خاك زير در معرض ديد قرار گرفته و سطح زمين توسط آب بريدگيها چاك چاك شده است
مربوط نمي شود ، بلكه مناطق پايين باد و كف دره ها را كه در آن سطح زمين پوشيده از
نهشته هاي شن و ماسه بوده و كانالها و نهر هايي كه از رسوب پر شده اند را نيز در بر مي
گيرد .شدت فرسايش در زمانها و مكان هاي مختلف متغير است . رسوباتي كه در اثر يك
واقعه آب و هوايي معين ايجاد مي شود به شرايط توپوگرافي ، نوع خاك و نحوه استفاده از
زمين بستگي دارد و اين امر موجب تغييرات موضعي فرسايش مي شود .از آنجايي كه آب و
هوا مركب از مجموعه وقايعي با شدت هاي مختلف است در نتيجه مهمترين عامل در
تغييرات زماني كوتاه مدت فرسايش را مي توان آب و هوا به شمار آورد .در هر حال خصوصيت
هاي اقليمي ، بخصوص مقدار بارندگي ، شدت بارندگي و سرعت باد در جاهاي مختلف متغير
است . از اين گذشته تغييرات زماني درازمدت نيز ممكن است در فرسايش اتفاق افتد .
بنابراين ، نقش متقابل تغييرات زماني و مكاني فرسايش تا حد زيادي پيچيده است . علي
رغم بهم پيوستگي اين دو بهتر است آنها را به طور مجزا مورد بررسي قرار دهيم .