برترین های تاریخ سینما

[افسون 13]

نقاش صحنه های ناب ؛ آكیرا كوروساوا

در زمانی كه هالیوود و سینمای اروپا به جهان فخر می فروختند و خود را پرچمدار سینمای جهان می دانستند ، نابغه ای در سینمای ژاپن قد علم كرد و نه تنها خود را ، بلكه سینمای ژاپن و آسیا را به جهان معرفی كرد . دست اندركاران هالیوود و كشورهای صاحب سینما هرگز فكر نمی كردند فیلمسازی از كشوری آسیایی ظهور كند كه بتواند سینمای جهان را تحت تأثیر قرار دهد .

آكیرا كوروساوا ، جوانی علاقه مند به نقاشی و مستعد در این هنر، به دنبال تكمیل هنر خود بود كه وارد دنیایی پُر زرق و برق و بزرگ یعنی سینما شد . وی خیلی زود مدارج را در هنر هفتم طی كرد و به مقام كارگردانی رسید . در دهه 40 میلادی چند فیلم ساخت ،‌ اما اثری كه نام او را بر سر زبانها انداخت «هفت سامورایی» بود ، فیلمی خوش ساخت و حرفه ای كه چشم علاقه مندان را گِرد و زبان سینما گران را به تحسین وا داشت . این فیلم آنچنان گیرا و تأثیرگذار بود كه هالیوود را وادار كرد تا «هفت دلاور» را به اقتباس از آن ساخته و روی پرده ببرد . هرچند در این فیلم بازیگران بزرگی چون یول براینر، استیو مک كوئین و ایلای والاک بازی می كردند ، اما هرگز نتوانست تأثیر «هفت سامورایی» را داشته باشد . كورو ساوای توانا و جوان حالا به كارگردانی سرشناس تبدیل و كارش به مراتب سخت تر شده بود ، اما او پا پس نگذاشت و با ساخت فیلمهای حرفه ای و زیبا ، بیش از پیش نام خود را بر سر زبانها انداخت . در میان ده ها فیلمی كه در كارنامه هنری كورو ساوا وجود دارد ، به زحمت می توان فیلمی متوسط یا ضعیف پیدا كرد . وی از نمایشنامه نویس بزرگ عرصه تئاتر ویلیام شكسپیر چند اثر از جمله «آشوب» و «سریر خون» به ترتیب بر اساس نمایشنامه های «شاه لیر» و «مكبث» اقتباس كرد و روی پرده فرستاد . هرچند این دو فیلم اقتباسی بودند ، اما آنها را باید فیلمهای كورو ساوا دانست ،‌ زیرا مُهر و امضای او پای آنها حک شده است . كورو ساوا نوعی از اقتباس را به نمایش می گذارد كه پیش از او كمتر مشاهده شده بود . او به همه آموخت كه اقتباس به معنی برداشت نعل به نعل از یک اثر دیگر نیست ، بلكه برداشت متفاوتی از آن است كه باید مُهر هنرمند پای آن باشد . كپی كردن از روی یک اثر قابل قبول و تحسین برانگیز نیست . «سریر خون» و «آشوب» متعلق به كورو ساوا هستند ، نه شكسپیر . كورو ساوا از آثار نویسندگان بزرگ و مطرح دیگری چون «ابله» داستایوفسكی و «در اعماق» ماكسیم گوركی نیز برداشت كرده است . یكی از شاخصه های آثار كورو ساوا آن است كه هر پلان مانند یک تابلو نقاشی است . این نشان دهنده آن است كه وی برای هر پلان طراحی خاص خودش را انجام داده است . آشنایی كورو ساوا با نقاشی در این تصویر سازی به خوبی قابل مشاهده است . وی با توانایی كه در نقاشی داشت ، تمام استوری بوردهای فیلم را خود می كشید و سپس آنها را به تصویر در می آورد . كورو ساوا روایتگری قهار است كه با زیبایی تمام مخاطب را تا پایان قصه با خود همراه می‌ كند . این حُسن تنها در برخی از كارگردانان بزرگ سینما دیده می‌شود . از محاسن دیگر فیلمهای كورو ساوا گرفتن بازیهای مناسب و عالی از بازیگران و حتی نا بازیگران است . گویی وی آنان را با سِحر خود افسون می‌ كند تا آنچه را كه خود می خواهد مقابل دوربین عرضه كنند . در آثار كمتر كارگردانی دیده شده كه بازیگران ریز و درشت این همه باور پذیر مقابل دوربین ظاهر شوند . از نمونه های بارز آن می توان به بازی بازیگران و نا بازیگران در «هفت سامورایی» و «ریش قرمز» اشاره كرد . فیلمهای «در سواوزالا» ،‌ «یوجیمبو» ، «شبح جنگجو» ، «دوداسكادن» ،‌ »ابله» ،‌ «در اعماق» و آثار دیگر كورو ساوا هر كدام ویژگیهای خاص خود را دارند كه درباره هر كدام می توان صفحات سفید زیادی را سیاه كرد . این نشان از قدرت فیلمسازی این كارگردان بزرگ سینمای ژاپن و جهان دارد .

آكیرا كورو ساوا نقاش صحنه های ناب در سینما بود . او آنچه را كه مخاطب می خواست به آنان ارائه می داد . بی شک تاریخ سینما چنین كارگردان بزرگی را هرگز از یاد نخواهد برد . هرچند كشور ژاپن كارگردانان بزرگ دیگری چون كوبایاشی و اوزو داشت ، اما آنان هرگز به شهرت و محبوبیت كورو ساوا نرسیدند . به جرأت می توان گفت : دیگر كارگردانی مانند او پا به عرصه سینما نخواهد گذاشت .