تلسکوپ

[رزیتا]

تلسکوپ کاتادیوپتریک

ساختمان و عملکرد

آینه تلسکوپ بازتابی باید به شکل یک سهمیوار باشد تا کجنمایی کروی از بین برود. در 1931 برنارد اشمیت سیستمی مرکب از عدسی و آینه اختراع کرد که در آن از آینه کروی که ساختن آن آسان است استفاده می‌شود. انحراف شکل کروی از سهمیوار توسط عدسی نازکی که تیغه تصحیح کننده نام دارد و در مرکز انحنای آینه جای می‌گیرد تصحیح می‌شود. اندازه تلسکوپ اشمیت را قطر تیغه تصحیح کننده مشخص می‌کند که معمولاً

گشودگی شیئ است. بنابر این قطر عدسی تصحیح کننده تلسکوپ اشمیت 122 سانتیمتری رصدخانه مونت پالومار، 122 سانتیمتر و قطر شیئ آن 183 سانتیمتر است. شعاع انحنای آینه 10/6 متر است.

فاصله کانونی ،

شعاع انحنا یعنی

و نسبت کانونی بسیار کوچک و برابر

است. گوشزد: تلسکوپهایی که نسبت کانونی آنها کمتر از 8 است، اختر نگار نامیده می‌شود. این تلسکوپها بیشتر برای عکسبرداری از نواحی وسیعی از آسمان (مثلاً 10*10 درجه ) که شامل چندین هزار ستاره است بکار می‌رود. صفحه عکاسی باید خم شود تا بر انحنای صفحه کانونی منطبق گردد و به این ترتیب تصویری بسیار خوب از تمامی میدان دید بدست می‌آید.

تلسکوپ ماکسوتف-باورز

در این تلسکوپ نیز مانند تلسکوپ اشمیت از آینه کروی استفاده می‌شود که ساختن آن آسان است. واگرایی لازم برای آنکه شعاعها به درستی کانونی شوند با استفاده از عدسی ضخیمی به نام عدسی هلالی که سطوح آن کروی است حاصل می‌شود. ساختن سطوح کروی بسیار ساده‌تر از ساختن سطح پیچیده تیغه تصحیح کننده تلسکوپ اشمیت است. در اینجا صفحه کانونی تخت است.

[رزیتا]

تلسکوپهای اولیه




کلمه تلسکوپ از واژه یونانی "تلسکوپین" گرفته شده است. "تله" به معنای دور و "اسکوپین" به معنای دیدن است. بنابراین ، تلسکوپ وسیله‌ای است که با آن می توان فواصل دور را به وضوح دید.
تاریخچه

نخستین بار ده هزار سال قبل ازمیلاد مسیح شیشه در غرب آسیا تولید شد و تمدنهای اولیه خیلی زود دریافتند که شیشه‌ای محدب خاصیت بزرگنمایی دارد. عینک در حدود سال 1300 میلادی در ایتالیا اختراع شد، اما تلسکوپ ، 300 سال بعد پدید آمد. مخترع آن یک عینک ساز آلمانی به نام هانس لیپرشی (1619-1570) محسوب می‌شود، چرا که او در سال 1608 برای ثبت اختراعش اقدام کرد، اما او اولین نفری نبود که خاصیت ترکیب عدسیها را کشف کرد. تا قرنها ستاره شناسان هیچ وسیله کمکی بینایی برای رصد آسمان نداشتند. سپس در اواخر قرن شانزدهم ، تلسکوپهای ساده در میدانهای جنگ اروپا نمایان شدند. در حوالی 1609، گالیله ستاره شناس ایتالیایی ، بعد از شنیدن توصیفی از خواص تلسکوپ انکساری ، یکی از این تلسکوپها را ساخت. از آن به بعد، تلسکوپ اساسی‌ترین ابزار ستاره شناسان بوده است.
تلسکوپهای انسکاری نظیر این
در قرن نوزدهم متداول بودند.
پایه استقرار تلسکوپ روی دو
محور حرکت می کند تا بتوان
براحتی ستارگان آسمان را یافت.

انواع تلسکوپ

تلسکوپها دو نوع هستند: تلسکوپهای چشمی و تلسکوپهای رادیویی. تلسکوپهای چشمی نیز به دو نوع تقسیبم می‌شوند: نوع انکساری و نوع انعکاسی. نخستین تلسکوپ دنیا بوسیله هانس لیپرشای هلندی در سال 1608 م. ساخته شد. در سال 1609 گالیله تلسکوپ جدیدی ساخت که می‌توانست اشیاء دو را 33 بار بزرگتر کند.

به دنبال اولین رصدهای گالیله ، تلسکوپها کاملتر شدند و کپلر (1571- 1630 م.) اخترشناس آلمانی تصویر سازی معکوس را ابداع کرد. در تلسکوپ گالیله ، سیستم نوری مانند دوربین تماشاخانه‌ها ، دوربینهای معمولی و تلسکوپهایی که امروزه برای رصد آسمان بکار می‌روند، تصویر را بطور مستقیم تشکیل می‌داد. با این حال ، در ستاره شناسی روش مشاهده تصویر یک جسم اهمیت چندانی ندارد. روش تصویر سازی معکوس که بوسیله کپلر ابداع شد، مزیتهای مشخص زیادی نسبت به روش گالیله داشت. امروزه تقریبا همه تلسکوپهای نجومی ، اشیاء را به صورت وارونه نشان می‌دهند.

در سال 1668 م. ایزاک نیوتن با استفاده از آینه به جای عدسی ، یک نوع تلسکوپ جدیدی به نام تلسکوپ بازتابی ساخت. با این حال ، در مورد بعضی از صدها تلسکوپ شکستی نسبت به نوع بازتابی بهتر عمل می‌کرد. در سال 1733 م. تلسکوپ شکستی با اختراع نوع جدیدی از عدسی شیئی به نام عدسی بی رنگ توسط یک انگلیسی به نام چستر مورهای (1703-1771م.) اصلاح گردید. ویلیام هرشل بعدها تلسکوپهای بزرگتر و بهتری ساخت و با یکی از آنها در 13مارس 1781 سیاره اورانوس را کشف کرد. چندی پس از آن هرشل بزرگترین تلسکوپ را ساخت و موفق به کشف دو قمر از اقمار اورانوس شد. در سال 1845 ، ارل آوراس تلسکوپ 184 سانتیمتری خود را در بیرکاسل ایرلند ساخت. تلسکوپ او به علت آنکه به صورت ثابت قرار داشت فقط بخش محدودی از آسمان را می‌توانست رصد کند.