اخبار کوتاه بخش نجوم

[SonBol]

مادر سالخورده نجوم ایران در بستر فراموشی !

خانه سالمندان توحید میزبان نخستین بانوی استاد فیزیک ایران است، بانوی سالخورده بنیانگذار نخستین رصد خانه تاریخ نجوم کشور اکنون در میان صدها ستاره ای که مانند او دیگر از سو سو افتاده اند روزگار می گذراند.
آلینوش طریان در سن ۸۷ سالگی در خانه سالمندان روزگار کهنسالی را می گذراند و گاه گاهی خبری از حضور او در آن خانه در فضای خبری کشور پراکنده می شود اما هیچ یک از خبرها به این نکته اشاره ای ندارد که هیچ نهاد علمی و فرهنگی در کشور برای حمایت اجرایی و نه معنوی (که وظیفه دولت به عنوان نهاد حمایتی) از این بانوی اول فیزیک ایران گامی به پیش ننهاده است.
پیگیری خبرنگار مهر برای مصاحبه با این بانو به نتیجه نرسید و این گمان را تقویت می کند که احتمالاً بستگان وی به این نتیجه رسیده اند که این حجم مصاحبه و گفتگو برای فردی که روزگار پیری را می گذراند و این فعالیت برای جسم نحیف او آزاردهنده است و از سوی دیگر زمانی که هیچ اقدام عملی و اجرایی برای وی از سوی نهادهای مسئول فرهنگی و دانشگاهی انجام نمی گیرد، چه نیازی به مصاحبه های بیشتر است.
بستگان بانو "طریان" در کمال ادب و متانت درخواست خبرنگار مهر را رد کردند و این مسئله بیشتر ما را به گمانه زنی فوق نزدیک می کند.
دکتر آلینوش طریان از ارامنه ایرانی است که در فرانسه در دوره دکتری فیزیک ستارگان دانشگاه سوربن تحصل کرده است و نخستین رصدخانه و تلسکوپ خورشیدی تاریخ نجوم کشور را بنیان نهاد.
دکتر محمود احمدی نژاد ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران در مراسمی که به همت مرکز امور زنان و خانواده به مناسبت سالروز ولادت حضرت زهرا (س) و بزرگداشت مقام زن درتاریخ ۲۶ تیر ماه سال ۱۳۸۵ از زنان نمونه تقدیر کرد که یکی از این افراد اولین بانوی استاد فیزیک ایران خانم دکتر آلینوش طریان بود.
دکتر آلینوش طریان نخستین استاد دانشکده علوم (فیزیک) دانشگاه تهران بود و علاوه بر بنیانگذاری نخستین رصد خانه و اولین تلسکوپ خورشیدی تاریخ نجوم کشور وابسته به مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران را نیز در سال ۱۳۳۸ تأسیس کرد.
او همچنین از سوی برنامه فرزانگان صدا و سیما به عنوان چهره ماندگار در عرصه علمی معرفی می شود.
در سال ۸۲ از زندگی وی فیلمی با عنوان "سوی خورشید" ساخته می شود و در آن زندگی این نخستین بانوی استاد کرسی فیزیک ستاره در دانشگاه تهران به تصویر کشیده می شود.
این فیلم مستند یکی از مجموعه برنامه های "فرزانگان ایران" بود که به سفارش شکبه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران تهیه شده و به زندگی و فعالیت های علمی دکتر آلینوش طریان می پردازد.
در بخشی از این فیلم در توضیح زندگی نامه دکتر آلینوش طریان آمده است: "دکتر طریان در سال ۱۲۹۹ در خانواده ای ارمنی به دنیا آمده و برای تکمیل تحصیلات خود به فرانسه رفته است. او بعد از فارغ التحصیلی در رشته دکترای فیزیک از دانشگاه سوربن پاریس ، به ایران بازگشته ، به عنوان اولین استاد زن، در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران مشغول به کار شده و نخستین کسی است که در رصدخانه دانشگاه تهران به تدریس فیزیک ستاره پرداخته است. علاقه ی او به علم و دانش سبب شده وصیت نامه ای تنظیم کند و منزل مسکونی خود را بعد از مرگ به ارامنه جلفا و دانشجویانی که محل اسکان مناسبی ندارند ببخشد. او تا سالهای اولیه انقلاب مشغول فعالیت بوده و هم اکنون سالهای بازنشستگی خود را طی می کند."
اینکه خانم دکتر طریان منزل مسکونی خود را برای دانشجویان وقف کرده است تا پس از مرگش در آنجا ساکن شوند نشان از علاقه او به علم و دانش دارد و این نکته را هم یادآوری می کند که با وجود اینکه تکریم عالمان و دانشمندان نکته ای است که همیشه و در همه حال مورد تأکید بزرگان دین و کشور بوده است اما این استاد به دلیل نداشتن فرزند و بستگان نزدیک در خانه سالمندان بسر برد.
شاید کسانی باشند که معتقدند که خانه سالمندان مکان بهتری برای نگهداری از یک بانوی سالخورده که گویا دچار آلزایمر شده است باشد اما در این میان توجه لازم از سوی نهادهای مسئول که یکی از آنها دانشگاه تهران است چه خواهد شد.
استفاده از تجربیات گرانقدر گذشتگان و افرادی همچون آلینوش طریان که به نوعی پایه گذار نجوم نوین و حرفه ای در ایران بوده است و تا مدتها پس از انقلاب اسلامی نیز به فعالیت موثر علمی می پرداخته است، جایگاهی فراموش شده در عرصه علم آموزی ایران یافته است.
در حالی که مسئولین و روسای دانشگاهها همواره در مراسم های گوناگونی از لزوم توجه به اساتید بازنشسته و راهکارهای استفاده از تجربیات آنها سخن می گویند اما تاکنون هیچ مرجع علمی به طور عملی و جدی به این مهم نپرداخته است.
اساتید زیادی همچون آلینوش طریان در خانه های گمشده این شهر و دیار زندگی می گذرانند و او نه اولین و نه آخرین فردی است که در بستر فراموشی روزمرگی تند و هیجان زده امروز، روزگار می گذراند.
تقدیر و تشکر از یک استاد وظیفه دانشگاهی است که وی در آن عمر گرانبهای خود را صرف کرده است اما بالاتر از تقدیر توجه و به یادآوردن گچ نوشته های آنها بر دیوار کلاسهای درس است.
خانم دکتر آلینوش طریان این روزها در بستر خود در خانه سالمندان توحید خاطرات روزهای تحصیل و علم آموزی را به یاد می آورد و با این خاطرات روزگار می گذراند.
امید است مسئولان آموزش عالی کشور که توجه به علم و تکریم عالم را شاخصه ویژه آموزش عالی کشور می دانند، تکریم از استاد بزرگوار آلینوش طریان را فراموش نکرده و مانع غروب احساس مادر آسمان و ستاره های ایران شوند.
برای سلامتی این بانوی عالم کشور سلامت روز افزون را از درگاه خداوند مسئلت دارد.

گزارش: خبرگزارى مهر

[VAHID]

دانشمندان به تازگی دریافته‌اند كه منظومه شمسی ما با ضربه‌های میدان مغناطیسی بین ستاره‌یی از اعماق فضا دچار فرورفتگی و قرشدگی شده است.

این اطلاعات به وسیله فضاپیمای «وویجر» آژانس فضانوردی آمریكا (ناسا) در طول سفر ۳۰ ساله‌اش به لبه منظومه شمسی به دست آمده است.
ادوارد استون، دانشمند ماموریت «وویجر»(VOYAGER) در موسسه فن‌آوری كالیفرنیا در این زمینه گفت: محققان تا مدت زیادی تصور می‌كردند كه منظومه شمسی خمیده شده اما هرگز تاكنون به مدارك علمی مستقیم و صریح در این زمینه دست نیافته بودند.
به گفته این دانشمندان، فضاپیمای «وویجر - ۲» وارد تكان پایانی شد كه تقریبا یك میلیارد مایل در نیمكره جنوبی هلیوسفر منظومه شمسی از «وویجر - ۱» پیشتر رفته است.
تكانی پایانی یك منطقه متلاطم فراتر از مدار پلوتون است؛ جایی كه بادهای خورشیدی نشات گرفته از خورشید به میزان قابل توجهی به دلیل برخورد با گاز رقیق فضای بین ستاره‌یی آرام می‌شوند.

[VAHID]

اخترشناسان به کشف صدها سیاهچاله در اعماق کهکشان های پر گرد و غبار در فاصله میلیاردها سال نوری موفق شدند.

اخترشناسان به کشف صدها سیاهچاله در اعماق کهکشان های پر گرد و غبار در فاصله میلیاردها سال نوری موفق شدند.
این انبوه سیاهچاله های رو به رشد توسط تلسکوپ های فضایی «اسپیتزر» و «چاندرا» آژانس فضانوردی امریکا (ناسا) رصد شده اند. این کشف نشان می دهد که صدها میلیون سیاهچاله دیگر در کهکشان جوان ما وجود دارد که تعداد آنها دو برابر کل رقمی است که تاکنون در این فاصله شناسایی شده است. به گفته این محققان سیاهچاله های فعال و بسیار بزرگ همه جا در کائنات اولیه وجود داشته اند. این یافته ها همچنین نخستین مدرک علمی صریح است که نشان می دهد اکثریت کهکشان ها در فواصل دور در کائنات دوران جوانی خود را صرف ساختن ابرسیاهچاله ها در هسته هایشان کرده اند. این کشف جدید به محققان و منجمان کمک می کند که به سوالات اساسی شان درباره چگونگی تکامل کهکشان ها پاسخ دهند. این مشاهدات به عنوان بخشی از «پژوهش عمقی منشأها در رصدخانه های بزرگ» صورت گرفته که هدف از انجام آن بررسی حساس و دقیق کائنات دوردست در طول موج های چندگانه است.

[shabhaye_mahtabi]

شگفتي هاي آسمان شب

«تصوير روز نجوم ، پنجره اي به آسمان شب و جلوه هاي فضا و اخترشناسي در جهان است». اين جمله اي است که در بالاي صفحه اصلي وبگاه «تصوير روز نجوم» مي خوانيد.
APOD ، نامي آشنا براي بسياري از علاقه مندان به نجوم است. اين وبگاه از سال 1995 تاکنون ، به همت دو اخترشناس حرفه اي ، هر روز تصويري جديد را از دنياي نجوم به نمايش مي گذارد. APOD در سالهاي اخير تاثير بسياري بر جامعه نجوم داشته ، به گونه اي که به يکي از پرمخاطب ترين مراجع اينترنتي نجوم در جهان تبديل شده است.
به دليل همين استقبال گسترده و نقش موثري که اين پايگاه در ترويج دانش نجوم داشته است ، بسياري از علاقه مندان در ساير کشورها نيز سعي به ارائه اين پايگاه به زبان خود کرده اند.مسوولان سايت ماهنامه نجوم ايران نيز در اقدامي تحسين برانگيز و پس از کسب مجوز رسمي از مسوولان رسمي اين سايت اقدام به راه اندازي نسخه فارسي اين وبگاه نمودند.
اينک وبگاه فارسي تصوير روز نجوم همزمان با وبگاه اصلي ، هر روزه راس ساعت 12 ظهر به روز مي شود و اطلاعات ارزشمندي را در اختيار علاقه مندان زيبايي هاي آسمان شب مي گذارد. به اين ترتيب نسخه فارسي اين وبگاه در فهرست اصلي اين وبگاه نيز فهرست شده است.
وبگاه مرجع AstronomyPicture Of the Day ، متعلق به بخش فعاليت هاي ترويجي مرکز فضايي گادرد ناسا ، در سال 1995تاسيس شد.
جري بونل (Jerry Bonnell) اخترشناس مرکز گادرد ناسا و روبرت نميروف (Robert Nemiroff) اخترشناس دانشگاه فناوري ميشيگان موسسان اين وبگاه بودند که از سال تاسيس آن تاکنون مسووليت نوشتن و ويرايش وبگاه را بر عهده دارند.
علاقه مندان مي توانند تصاوير و توضيحات اين پايگاه را به زبان فارسي هر روز ساعت 12 در نشاني www.apod.nojum.ir ملاحظه کنند.
با تشکر فریبا

[VAHID]

فضانوردان آمریكایی روز شنبه قصد دارند تا یكی از مشكل‌ترین راهپیمایی‌های فضایی را برای تعمیر یك قطعه جدا شده از ایستگاه فضایی انجام دهند.

فضانوردان آمریكایی روز شنبه قصد دارند تا یكی از مشكل‌ترین راهپیمایی‌های فضایی را برای تعمیر یك قطعه جدا شده از ایستگاه فضایی انجام دهند.
به نقل از آسوشیتدپرس از هوستون، مقامات ناسا و فضانوردان حاضر در مدار زمین روز و شب تلاش كرده‌اند تا تمام جزئیات این عملیات خطرناك و مهم را بررسی كنند. قبل از اینكه بتوان بازسازی ایستگاه فضایی را انجام داد تعمیر و اتصال دوباره بال خورشیدی جدا شده الزامی است.
طرح تهیه شده شامل ۴۵ دقیقه راهپیمایی "اسكات پاراژینسكی" در مسافتی به اندازه نیم زمین فوتبال است تا بتواند به محل حادثه كه در حدود ۳۰ متری محل اقامت و كار فضانوردان است برسد. مأموریت وی تعمیر یك ژنراتور تولید برق است.
وی تا زمانی كه نحوه آسیب این بال خورشیدی را نبیند نمی‌داند كه این مشكل در چه حدی است.این بال یك خطر ساختاری جدی برای ایستگاه فضایی تلقی می‌شود. ممكن است كه این آسیب جدی تر شده كه در نتیجه آن این بال ثبات خود را از دست می‌دهد و آنگاه ناسا مجبور است تا آن را به طور كامل جدا كرده و آنگاه یكی از منابع حیاتی تولید نیروی خود را برای آزمایشگاه‌هایش در آینده از دست بدهد.
فضانوردان اعلام كرده‌اند كه تا زمانی كه اسكات به محل بروز مشكل نرسد هیچ چیزی معلوم نخواهد بود.
این چهارمین راهپیمایی فضایی «پاراژینسكی» در این مأموریت و هفتمین راهپیمایی كل دوران ۱۵ ساله فضانوردی وی است.

[VAHID]

صداي شفق‌هاي قطبي و ميدان‌هاي مغناطيسي زحل و بادهاي سطح بزرگ‌ترين قمر اين سياره، تيتان، را بشنويد.
بیشتر این صداها٬ صداهای ضبط شده نیستند. بلکه نتیجه‌ی تبدیل داده‌های غیر صوتی نظیر اندازه گیری میدان‌های مغناطیسی به صدا به وسیله‌ی رایانه هستند.

اصوات بدست آمده نسبتا عجیب هستند. یکی از این اصوات که به وسیله‌ی مغناطیس
سنج فضاپیمای کاسینی از نزدیکی انسلادوس٬ قمر زحل٬ بدست آمده است صدایی شبیه به برخاستن و فرود سفینه‌ی فضایی بیگانه‌ای را در گوش تداعی می کند. در حقیقت این مغناطيس‌سنج نوسانات میدان‌های مغناطیسی را که ناشی از حضور ذرات باردار اطراف کاسینی است، ضبط می‌کند.
دو فایل دیگر که از امواج رادیویی آشکار شده مرتبط با شفق های قطبی در جو زحل بدست آمده است، بسیار جالب هستند. به نظر می‌رسد این اصوات کم و بیش شبیه به صدای تفنگ های لیزری در فیلم‌های علمی- تخیلی است! یکی از فایل‌ها از ضبط واقعی میکروفونی متصل بر تجهیزات فرود هویگنس بدست آمده است. این میکروفون صدای بادها را در هنگام فرود کاوش‌گر بر سطح قمر تیتان ضبط کرده است.

[SonBol]

نتایج یک پژوهش جدید توسط یکی از دانشمندان موزه طبیعت و علم دنور در واشنگتن نشان داده است که در میان سیارات منظومه شمسی ما، احتمال وجود حیات در سیاره ناهید بیشتر از مریخ است.
«دیوید گرین اسپون» در نشستی که با حضور دانشمندان علوم سیاره یی در این زمینه در فلوریدا برگزار شد، اظهار داشت که اقیانوس های موجود در سیاره ناهید به اقیانوس های زمینی بسیار شبیه تر هستند که با افزایش گرمای ناهید، تبخیر شده اند. «گرین اسپون» خاطرنشان کرد که نتایج بررسی های اولیه روی مدل های جدید رایانه یی نشان داده است که این سیاره اقیانوس های خود را حدود یک میلیارد سال یا بیشتر بعد از شکل گیری اش، حفظ کرده است. پس از آن گرمای سیاره ناهید این اقیانوس ها را بخار کرده است. به گفته وی مطالعات بعدی نشان خواهد داد که چه مدت این سیاره قابل سکونت بوده است.

روزنامه اعتماد

[SonBol]

شاتل دیسكاوری و خدمه آن در پایان ماموریت ۱۵ روزه فضایی خود برای تعمیر و تكمیل ساختمان ایستگاه فضایی بین‌المللی به زمین باز گشتند.
به گزارش آسوشیتدپرس این شاتل فضایی در ساعت ۱ بعداظهر به وقت شرق آمریكا در مركز فضایی كندی در كیپ كاناورال فلوریدا فرود آمد.
دیسكاوری به فرماندهی خانم پاملا ملروی در مسیر بازگشت مسیری قطری را بر فراز آمریكای شمالی از ایالت بریتیش كلمبیای كانادا در شمال غرب تا فلوریدا در جنوب شرق این قاره را پیمود.[چطور یك فضاپیما به زمین برمی‌گردد.
دیسكاوری در طول این سفر ۲۳۸ بار دور زمین چرخید و مسافتی بیش از ۱۰ میلبون كیلومتر را پیمود.
در مدت پهلوگرفتن دیسكاوری در ایستگاه فضایی بین‌المللی، هفت نفر خدمه آن به علاوه سه سرنشین ایستگاه فضایی بین‌المللی یك مدول جدید را به نام هارمونی را به ایستگاه اضافه كردند و یك شاه تیر را از یك طرف ایستگاه به طرف دیگر آن منتقل كردند. اما هنگامی كه دو باله حاوی سلول‌‌ های خورشیدی بر روی این شاه‌تیر در حال باز شدن بود، یكی از آنها گیر كرد و در دو نقطه دچار پارگی شد.
اسكات پارازینسكی یكی از خدمه دیسكاوری در یك راهپیمایی فضایی یكی از مشكل‌ترین و خطرناك‌ترین تعمیرها را بر روی این صفحه خورشیدی انجام داد.
یك از سرنشینان ایستگاه فضایی كلایتون آندرسون پس از ۱۵۲ روز اقامت در مدار زمین با دیسكاوری به زمین بارگشت.
خانم ملروی دومین زنی بود كه فرماندهی شاتل را در هنگام فرود به عهده داشت و فرماندهی او بر دیسكاوری همزمان با فرماندهی خانم پگی ویتسون بر ایستگاه فضایی بین‌المللی بود، كه اولین زنی است كه چنین وظیفه‌ای را به عهده می‌گیرد.

همشهری آنلاین

[SonBol]

شاتل «دیسكاوری» به ایستگاه فضایی رسید

.

شاتل فضایی «دیسكاوری» و هفت خدمه ماموریت STS-۱۲۰ در ساعت ۸ و ۴۰ دقیقه روز پنج‌شنبه (به وقت شرق آمریكا) به ایستگاه فضایی بین‌المللی رسیدند.
تا كمتر از دو ساعت دیگر دریچه ارتباطی ایستگاه و شاتل گشوده می‌شود كه طی این مدت فضانوردان مستقر در آنها به كنترل فشار و چك نهایی سیستم‌هایشان خواهند برداشت.
آنها پس از ملاقات و احوال‌پرسی كوتاه با یكدیگر تلفیق عملكردهای ایستگاه و شاتل را آغاز می‌كنند.
شاتل دیسكاوری دو روز پیش در صد و بیستمین ماموریت شاتل‌های فضایی ناسا، بیست و سومین سفر خود را به سوی ایستگاه فضایی بین‌المللی آغاز كرد.
پاملا ملروی به عنوان دومین زن فرمانده شاتل، فرماندهی این ماموریت را بر عهده دارد.
در این ماموریت كه حدود دو هفته به طول می‌انجامد، پنج راهپیمایی فضایی برای تکمیل بخش‌های مختلف ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام خواهد شد.

خبرگزارى ايسنا

[shabhaye_mahtabi]

دو شب در آسمان ايران دنباله داري بزرگتر از خورشيد

دنباله دار هولمز كه اندازه آن بزرگتر از خورشيد است ، امشب و فردا در آسمان ‏ايران ديده خواهد شد .‏

اين دنباله دار كه از چند شب پيش با وضوح قابل توجهي ‏ديده شده است ، از امشب در بهترين حالت خود براي رصد قرار خواهد گرفت . اين دنباله ‏دار كه اندازه آن كمي بزرگتر از حجم خورشيد است به جرمي بي رقيب در منظومه شمسي ‏تبديل شده است .قطر دنباله دار هولمز ۴/۱ ميليون كيلومتر تخمين زده شده است .‏
‏ اين دنباله دار استثنائي در اوج شمال شرقي آسمان در صورت فلكي بر ساوشي قابل رصد ‏كردن است .‏
به دليل آلودگي نوري ، ديدن اين دنباله دار زيبا در شهرهاي بزرگ امكان پذير نيست ، اما در ‏حومه شهر هاي تاريك و به دور از نور حتي با چشم غير مسلح نيز قابل رويت است .‏
دنباله دار هولمز به صورت يك توده‌ي كم نور و حجيم قابل شناسايي خواهد بود و بهترين ‏حالت رصد آن در شب دوشنبه ۲۸ آبان (۱۹ نوامبر) خواهد بود كه در كنار ستاره‌ي آلفاي ‏برساوش خودنمايي مي كند و درخشش آن اين ستاره را خواهد بلعيد ، موقعيتي كه به گفته ي ‏كارشناسان نجوم ، حيف است رصد آن از دست برود .‏
با تشکر فریبا