خالکوبی در ایران و جهان "تتو" Tattoo

[ساقي]

خالکوبی در ایران و جهان


"تتو" یا "تاتو"Tattoo

به نظر می‌رسد که بشر از دوران باستان با شیوه‌های گوناگون خالکوبی آشنایی داشته است. قدیمی‌ترین نمونه‌های آن بر اجساد مومیایی‌شده‌ی ۷هزار ساله که در شیلی کشف شده‌اند به چشم می‌خورد. بر جسد مومیایی‌شده‌ی "اوتسی" که به احتمال زیاد ۵۳۰۰ سال پیش می‌زیسته، ۴۷ خالکوبی وجود دارد.



در بسیاری از نقاط آسیا و آفریقا و آمریکای جنوبی خالکوبی بر روی صورت رایج و بوده و هنوز هم کم‌وبیش هست. البته این کار نه فقط برای "زیبایی"، بلکه برای تفکیک قبایل از یکدیگر، درمان بیماری‌ها و به دلایل خرافی، مانند راندن "اجنه" و دفع "چشم بد" هم صورت می‌گرفته است.
در برخی از جزایر اقیانوس آرام مردها وقتی که کار مهم یا شجاعانه‌ای انجام می‌دهند، به جای مدال افتخار یک "تاتو" دریافت می‌کنند.



"تتو" یا "تاتو"



در بسیاری از کشورها به خالکوبی "تتو" یا "تاتو" (Tattoo) می‌گویند. اینکه این نام از کجا آمده، دست‌کم دو روایت وجود دارد: برخی معتقدند که ریشه‌ی این واژه، تاتاو (Tatau) است که آن‌هم از صدای کوباندن وسیله‌ی شانه‌مانندی که در تاهیتی و جزایر همسایه‌ی آن برای خالکوبی به کار می‌رفته، گرفته شده است. برخی هم می‌گویند که این یک واژه‌ی نظامی است برای شیپور شامگاهی و از قرن هفدهم تا کنون در ارتش بریتانیا به‌کار می‌رود.





...

[ساقي]

خالکوبی اسیران



در طول تاریخ، در کشورهای گوناگون اسیران جنگی و زندانیان خطرناک خالکوبی می‌شدند که در موارد زیادی، شماره یا نشانی که برای زندانی در نظر گرفته شده بود، با آهن گذاخته بر پوست او حک می‌شد.
نازی‌ها از پاییز ۱۹۴۱ بر ساعد چپ زندانیان ارودگاه کار اجباری آشویتس شماره‌ای خالکوبی ‌می‌کردند. پیش از آن، شماره‌ها را بر اونیفورم زندانیان می‌دوختند، اما زمانی که تعداد زندانیان بسیار زیاد شد، خالکوبی را رایج کردند.


خالکوبی در ایران

خالکوبی در ایران از زمان باستان رایج بوده است. بر بعضی از تندیس‌هایی که از دوره‌ی هخامنشی به جا مانده، آثار خالکوبی به‌چشم می‌خورد. مولوی هم در مثنوی معنوی، در داستان پهلوان قزوینی به "کبودی زدن" که همان خالکوبی است، اشاره می‌کند.


خالکوبی هنوز هم در میان زنان برخی قبایل رایج است. در جنوب ایران زنانی هستند که بر زنخذان، پیشانی یا دست آنان نقش‌ و نگار خالکوبی‌شده به چشم می‌خورد.


از زمان‌های دور برای اکثر ایرانیان، به‌ویژه شهرنشنینان، خالکوبی عمل ناخوشایندی به‌شمار می‌رفت و بیشتر در میان پهلوانان و "کلاه‌مخملی‌ها" رایج بود. اما امروزه بسیاری از جوانان ایرانی، به تقلید از غربی‌ها خالکوبی می‌کنند و آن را نشانه‌ی "مدرن‌بودن" یا به قول بعضی‌ها "کول‌ بودن" (cool) می‌دانند.


کارشناسان و دولتمردان نسبت به رشد این پدیده‌ی اجتماعی در میان جوانان هشدار می‌دهند. مقامات دولتی آن را "خلاف اخلاق" می‌دانند و سعی می‌کنند با تنبیه، از گسترش آن جلوگیری کنند. کارشناسان اجتماعی و پزشکان اما نسبت به گسترش بیمار‌های هپاتیت‌ وایدز و نیز خطرات دیگر ناشی از خالکوبی هشدار می‌دهند و معتقدند که باید در این زمینه روشنگری شود.




...

[ساقي]

بستکتبالیست‌های معروف آمریکا



می‌گویند که بعضی‌ از خالکوب‌ها گاهی اوقات با مشتریانشان مثلا شوخی می‌کنند. به همین دلیل خالکوبی به زبانی که آدم آشنایی ندارد، با ریسک همراه است. به عنوان نمونه، مارکی دانیلز، یکی از بستکتبالیست‌های معروف آمریکا، می‌خواسته نام خودش را به چینی خالکوبی کند. از قرا معلوم، خالکوب سر به سر او گذاشته و به جای نامش، این جمله را بر بدنش خالکوبی کرده: "زن چاق روی پشت بام"!


شمار قابل توجهی از نامداران دنیای هنر و ورزش در سراسر جهان، از جمله ایران، اعضای بدن خود را طوری خالکوبی می‌کنند که برای دیگران هم قابل رؤیت باشد. در ایران دولت تلاش زیادی می‌کند، به هر قیمتی که شده، جلوی این پدیده را بگیرد.


در کشورهای آمریکای جنوبی باند‌های تبهکاران هر کدام نشانه‌ی مخصوص خود را دارد که بر بدن اعضای آن خالکوبی می‌شود. در عکس، عضو یک باند جنایی در گواتمالا با نشانه‌ی مخضوص باندش که بر سر و صورت او نقش بسته، به‌چشم می‌خورد.


بسیاری از کسانی که تاتو دارند، پس از مدتی از آن خسته می‌شوند و به هر دری می‌زنند، تا نقش و نگار رنگین و محبوب خود را از پوستشان بزدایند. بهترین شیوه‌ی پاک کردن تاتو، استفاده از اشعه‌ی لیزر است که با قیمت گزافی انجام می‌شود. بقیه‌ی راه‌ها دردناک هستند و در خیلی از موارد، بی‌اثر.


..
برگرفته از دويچه وله

[ساقي]

خالکوبی

خالْ‌کوبی یا تَتو (تاتو) به عمل ایجاد نقوش دائمی یا با ماندگاری طولانی بر رویپوست گفته می‌شود. این عمل پدیده‌ای جهانگیر است. حتی در بین نقوشی که در جایهای گوناگون جهان انجام می‌شود، مانندگی نیز مشاهده شده‌است. خالکوبی در ایران بیشتر نزد زنان، پهلوانان و اوباش جاهل مرسوم بوده‌است.

آینوها، مردم بومی ژاپن، بطور سنتی بر روی صورت خود خال‌کوبی می کنند. امروزه خالکوبی بر روی صورت در میان آمازیغ‌ها در شمال آفریقا، مائوری‌های نیوزیلند و آتایال‌های تایوان نیز شایع است. خال‌کوبی بویژه در اقوام پولینزی، و برخی گروه‌های قومی در تایوان، فیلیپین، برنئو، جزایر منتاوی، آفریقا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی، اروپا، ژاپن، کامبوج، نیوزیلند و میکرونزی شایع است.


خالکوبی در ایران به ادوار بسیار قدیم تاریخی باز می‌گردد. تندیسه‌هایی در پازیریک و لرستان از دوره هخامنشیان یافت شده‌است که نشان خالکوبی بر بدنشان بوده‌است.

مولوی در مثنوی معنوی، در ضمن داستان پهلوان قزوینی (شیر بی یال و دم) به عمل خالکوبی با عنوان کبودی زدن اشاره می‌کند.





...

[ساقي]

روش

شیوه خالکوبی، با اندک تفاوت در همه جای ایران یکسان بوده‌است. ابتدا نقش را با سوزنی بر پوست حک می‌کردند تا اندکی خون بیاید. سپس ماده رنگی را بر این زخم قرار می‌داده‌اند تا به تدریج جذب پوست شود. ماده رنگی می‌توانسته شامل نیل، سرمه، دوده چراغ، آب تره یا هر رنگ طبیعی ماندگار دیگر بصورت مایع یا جامد باشد.

دلایل و نقشها

خالکوبی بر روی صورت یکی از بزرگان قوم مائوری

زنان معمولا برای زیباتر شدن اقدام به خالکوبی می‌کرده‌اند. گاه نیز به دلایل خرافی همچون افزون شدن مهر شوهر، سپید بختی و یا دورکردن چشم بد این عمل را انجام می‌داده‌اند. محل خالکوبی بستگی به دلیل خالکوبی داشته‌است. طرح بوته گل یا گنجشک در زیر گردنبرای زیبایی به کار می‌رفته‌است. نقش سرو و یا بوته گل بر سینه و خال تکی بر چانه و یا میان دو ابرو، همگی از خالهای زیبا کننده بوده‌اند. خال محبت بر زبان نقش می‌شده‌است و خال چشم بد و افزونی مهر شوهر در زیر ناف بکار می‌رفته‌است..

گاه نیز از خالکوبی به عنوان یک روش درمانی برای گلودرد (خالکوبی بر گلو) یا ترس(خالکوبی بر آلت تناسلی) و یا باد فتق (خالکوبی زیر ناف) استفاده می‌شده‌است. پهلوانان و شبه پهلوانان، معمولا خال را بر بازو یا سینه و به نقش شیر و اژدها می‌کشیدند.

مذهب

از دیدگاه مذهبی خالکوبی روا نبوده‌است.
خواه به دلیل آزار بدن و خواه به دلیل نقش نگار. ولی عمدتا با آسانگیری مشکل بزرگی ایجاد نمی‌نموده‌است.
جاهلان و پهلوانان آیاتی از قرآنرا نیز بر بازوی خود خالکوبی می‌کرده‌اند

...
.iranpressnews
ویکیپدیا
....