مجموعه ی کامل ضرب المثل های فارسی

[زکریا فتاحی]

آجر پختنى است اما خوردنش سردل مى‌آورد

نظير:

حلواى آهک مى‌شود پخت اما نمى‌شود خورد

- از فضلهٔ حيوان نارنج مى‌توان سخت ولى بو نمى‌دهد ---------------------------------------------------------------
آخر به دل خاک فرو خواهى شد٭

رک: آدميزاد تخم مرگ است

٭ تا چند اسير رنگ و بو خواهى شد

چند از پى هر زشت و نکو خواهى شد ---------------------------------------------------------------
آخرِ پشت هم اندازى خُمارى است

يعنى کار مردمِ نيرنگ‌باز و زرنگ و چاپلوس با بدى و شکست پايان مى‌پذيرد ---------------------------------------------------------------
آخر پيرى داغ اميري!

رک: سر پيرى معرکه‌گيري ---------------------------------------------------------------
آخر شاعرى اول گدائى است


نظير:

شاعرى نيست پيشه‌اى که از آن

رسدت نان به ترّه، ترّه به دوغ(ابن‌يمين)

- (شاعر و رمّال و مرغ خانگى) هر سه تن جان مى‌دهند از گشنگي! ---------------------------------------------------------------
آخر شاه منشى کوت کشى است!

نظير:
---------------------------------------------------------------
آخر مهترى کاه‌فروشى است

- بُز پيش آهنگ آخرش توبره‌کش مى‌شود ---------------------------------------------------------------
آخر گذر پوست به دبّاغ‌خانه مى‌افتد٭

نظير:

رسن را گذر بر چنبر است

- عاقبت ميمونِ لولى را گذر بر چنبر است (از جامع‌التمثيل)

- گرو در دست گازر است

٭ يا: آخر گذر پوست به دبّاغان است ---------------------------------------------------------------
آخر مُلّائي٭ اول گدائى است

مفهوم اين مَثَل را چند تن از شاعران به طرق گوناگون در قالب اشعار زيبائى بيان داشته‌اند. از آن جمله‌اند اشعار زير:

- اصلى است خرد که فرع او رنج دل است

شاخى است هنر که برگ و بى‌برگى است (بديع ترکو)

- اگر دانش به روزى بر فرودى

ز نادان تنگ‌روزى تر نبودى (سعدى)

٭ مُلائى: با سواد و دانشمند شدن ---------------------------------------------------------------
آخر مهتري٭ کاه‌فروشى است

رک: آخر شاه‌منشى کوت‌کشى است!

٭ يا: آخر ميراخورى.... ---------------------------------------------------------------
آخوربين آخربين نمى‌شود ---------------------------------------------------------------
آخر نوکرى، گدائى است