سنتوری چی شد!؟

[VAHID]

حتی اعلا‌م نام <حجت- ف> به عنوان عامل اصلی توزیع غیرقانونی فیلم <سنتوری> هم مانع از آن نشد كه وزیر ارشاد عوامل این فیلم را متهم به مشاركت در قاچاق آن نكند.

روز پنجشنبه محمدحسین صفارهرندی (وزیر ارشاد) كه برای افتتاح یك فرهنگسرا به بندرعباس رفته بود، در جمع خبرنگاران گفت: <شواهد و قرائنی در دست است كه بر اساس آن می‌توان نقش عوامل فیلم سنتوری را در قاچاق آن مورد بررسی جدی قرار داد.> به گزارش خبرگزاری‌ها، او در ادامه افزود: <نسخه قاچاقی كه هم‌اكنون در كشور پخش شده از روی نسخه‌ای تكثیر شده كه تنها در اختیار عوامل دست‌اندركار این فیلم بوده است.> صحبت‌های وزیر ارشاد در حالی است كه فرامرز فرازمند (تهیه‌كننده سنتوری) ضمن تكذیب شدید این صحبت، به اعتماد ملی گفت: <فیلم پخش‌شده از روی پرده برداشته نشده، بلكه از روی نسخه ۳۵ میلی‌متری برداشته شده است. این در حالی است كه ما اصلا‌ فیلمی در اختیار نداشته‌ایم. ما نسخه ‌VHC سنتوری را به وزارت ارشاد داده بودیم و این نسخه به مدت ۳ ماه از بهمن ۸۵ تا اردیبهشت ۸۶ در اختیار این وزارتخانه بوده است.
فرازمند، ضمن ضد و نقیض خواندن صحبت‌های وزیر ارشاد افزود: <وزیر ارشاد دو دفعه درباره سنتوری صحبت كردند؛ یك بار گفتند كه فیلمنامه به این فیلم نمی‌خورد، الا‌ن هم كه ما را متهم به نقش داشتن در قاچاق فیلم می‌كنند!
من كه از این امر متعجبم.> ‌ تهیه‌كننده <سنتوری> در واكنش به بخش دیگر صحبت‌های صفارهرندی كه گفته بود عوامل سنتوری، فیلم را به صورت غیرقانونی از كشور خارج كرده و آن را به نمایش درآورده‌اند، گفت: <همه فیلم‌ها در تمام جشنواره‌ها می‌توانند شركت كنند، با این حال من مدت‌ها دنبال پروانه نمایش این فیلم بوده‌ام و نمی‌خواستم قبل از ایران در جایی پخش شود. می‌‌خواهم بگویم نمی‌شود به كسی تهمت زد، وقتی تهمت می‌زنی باید ثابت كنی. ما ۷، ۸ روز است به خاطر مساله قاچاق سنتوری زندگی‌مان به هم ریخته و فكر می‌كنم مهرجویی بیشترین ضربه را خورده است.>او غلط و اشتباه بودن زیرنویس انگلیسی <سنتوری> را دلیل دیگری دانست كه نقش عوامل این فیلم را در قاچاق آن رد می‌كند و در این باره تصریح كرد: <زیرنویس انگلیسی نسخه‌های قاچاق شده، غلط است، در حالی كه شما اگر به زیرنویس فیلم‌های قبلی مهرجویی همچون <لیلا‌> یا <درخت گلا‌بی> دقت كنید، می‌بینید كه بسیار سلیس، روان و دقیق هستند.>فرازمند همچنین در پاسخ به سوال اعتماد ملی درباره هویت فرد دستگیر شده و سرانجام او گفت: <من خودم شخصا از این افراد شكایت كردم. قاچاق‌كنندگان ۴ جوان بودند كه در جاده امامزاده داوود تشكیلا‌تی داشتند و سی‌دی كپی می‌كردند. البته این افراد مدام می‌گفتند ما سی‌دی را از شخص دیگری گرفته‌ایم. این را هم بگویم كه ما تا حالا‌ سر قاچاق <سنتوری> ۴، ۵ گروه را دستگیر كرده‌ایم، ولی متاسفانه این افراد بعد از رفتن به دادسرا ضمانتی می‌دهند و آزاد می‌شوند. معتقدم باید سختگیری بیشتری در مورد آنها لحاظ شود.

[VAHID]

توزیع فیلم سنتوری در شبكه قاچاق فیلم پس از آن صورت گرفت كه حدود ۷ ماه از زمانی كه دست اندركاران قصد اكران عمومی آن را داشتند، سپری شد.

كارگردان و تهیه كننده این فیلم، به زیان وارده از عدم اكران سنتوری اشاره كرده و این سؤال را مطرح كرده اند كه به چه دلیل از نمایش فیلمی كه دارای پروانه ساخت بوده و در جشنواره فجر سال گذشته نیز جایزه دریافت گرفته، ممانعت می كنند.
این در حالیست كه نگاهی به سیر دریافت مجوز ساخت برای این فیلم و كمكهای دولتی ارائه شده برای ساخت آن، حلقه هایی از زنجیره سنتوری است كه گویا عوامل فیلم به رغم مصاحبه و خبرسازی های متعدد، علاقه ای به بازگو كردن آن ندارند.
"تولدی دیگر" عنوان فیلمنامه ای است كه سال ۸۱ از سوی داریوش مهرجویی برای دریافت مجوز ساخت به وزارت فرهنگ و ارشاد دولت وقت ارائه شد اما به دلیل مشكلات فیلمنامه موفق به دریافت مجوز نشد.
با اعمال برخی تغییرات جزیی، فیلم در سال ۸۳، این بار با نام "علی سنتوری" به وزارت فرهنگ می رود اما بار دیگر هیأت صدور پروانه ساخت، ایراداتی را نسبت به برخی صحنه های این فیلم مطرح و بر ویرایش مجدد فیلم تأكید می كنند اما با عدم پذیرش این موضوع از سوی مهرجویی، مجوز فیلمنامه صادر نمی شود.
سال ۸۴ در فاصله تغییر و تحول دولت هشتم و نهم، عوامل فیلم از فرصت استفاده كرده و با برخی چراغ سبزها از داخل مجموعه، موفق به دریافت پروانه ساخت می شوند.
به دنبال دریافت این پروانه، تهیه كننده مبلغ ۷۰ میلیون تومان از بنیاد سینمایی فارابی تحت عنوان وام و حدود ۸۰ میلیون تومان هم از دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر در قالب كمك بلاعوض دریافت می كند.
حین ساخت این فیلم، یك نهاد امنیتی در نامه ای به وزارت ارشاد اعلام می كند كه قطعاتی از خوانندگی محسن چاوشی در فیلم وجود دارد. با تذكر این مسئله به عوامل فیلم، ادعا می شود كه این قطعات حذف شده اما پس از آن معلوم می شود قطعات مزبور حذف نشده و تنها دور نوار برای ایجاد ابهام تند شده است.
رفتار ناشایست بهرام رادان در مراسم اعطاء جوایز جشنواره فجر و درج گزارش هایی از این فیلم در برخی نشریات مبنی بر وجود برخی صحنه های موهن در فیلم، موجب شد صفار هرندی پیش از اكران فیلم شخصاً نسبت به بازبینی آن اقدام كند. پس از این بازبینی و بررسی بیشتر در وزارتخانه، اكران فیلم منوط به حذف صحنه هایی از فیلم گردید. این درخواست از سوی وزارت ارشاد دقیقاً همزمان با پخش فیلم انتقاد برانگیز "نقاب" بود (مرداد ماه سال جاری) كه اكران "سنتوری" با همان وضعیت می توانست حجم انتقادات را به مراتب افزایش دهد.
عوامل فیلم در عین حال كه حذف صحنه هایی از این فیلم را نپذیرفتند، شروع به شانتاژ و تبلیغات گسترده رسانه ای برای اكران فیلم كرده و رایزنی هایی را نیز با وزارت ارشاد آغاز كردند. در این رفت و آمدها، مهرجویی، فرازمند (تهیه كننده) و شریفی نیا، طی چند جلسه با معاونت سینمایی وزارتخانه به نتیجه مشخصی دست نیافتند و این معاونت نیز مراجعان را به دفتر وزیر احاله داد.
در پی این ماجرا مقرر شد فیلم تا اعمال تغییرات پلمپ گردد اما مبلغی كه تحت عنوان وام به آن پرداخته شده است، جزء بدهكاریهای عوامل فیلم مسكوت بماند.
همزمان با پلمپ این فیلم، صداوسیما در اقدامی عجیب، اقدام به پخش و بازخوانی برخی آثار مهرجویی كرد كه با تذكر رئیس سازمان، این روند ادامه نیافت.
متعاقباً تهیه كننده و كارگردان فیلم درخواست اكران خارجی فیلم را ارائه دادند كه با این درخواست نیز مورد موافقت قرار نگرفت اما عوامل فیلم آن را با زیرنویس انگلیسی در چند جشنواره و محفل سینمایی در امریكا و انگلیس به نمایش گذاشتند. این در حالیست كه فیلمی كه با مجوز و مساعدت مالی دولت ساخته شده، بدون دریافت مجوز حق هیچگونه اكران داخلی و خارجی را ندارد. نداشتن پروانه نمایش خارج از كشور برای سنتوری، از سوی مدیركل نظارت و ارزشیابی وزارت فرهنگ نیز مورد تأكید قرار گرفته است.
پس از اكران خارجی فیلم، توزیع آن در شبكه قاچاق نیز آغاز شد و عوامل فیلم با اعلام یك شماره حساب از مردم خواستند كمكهای خود را به این شماره واریز كنند.
از سوی دیگر رئیس اتحادیه تهیه كنندگان سینمای ایران هم در ادعایی عجیب این پازل را تكمیل كرد و ادعای خسارت ۵ میلیارد تومانی به تهیه كنندگان سنتوری را مطرح نمود.
اما اظهارات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره نقش احتمالی عوامل فیلم در قاچاق آن برای دست اندركاران آن سنگین تمام شد، به طوری كه امروز داریوش مهرجویی در گفتگو با یك روزنامه صبح این اظهارات را رد كرده و گفته بود با هزینه ۶۰۰-۵۰۰ میلیون تومانی صورت گرفته برای ساخت، چرا باید عوامل فیلم چنین كاری انجام دهند؟
وی البته طبق روال گذشته عوامل فیلم، علاقه ای به ارائه توضیح درباره بهره برداریهای جانبی، حدود ۱۵۰ میلیون تومان كمك دولتی، اكران خارجی و مبالغ واریزی به شماره حساب اعلام شده از خود نشان نداد. همچنین رقم ۶۰۰-۵۰۰ میلیون تومانی ساخت در حالی از سوی كارگردان فیلم بیان شده است كه هزینه ساخت آن كمتر از ۴۰۰ میلیون تومان بوده است.
اتهام ارتباط احتمالی عوامل فیلم با شبكه توزیع قاچاق در حالی مطرح شد كه خبر دستگیری فردی به نام "حجت- ف" به عنوان سردسته تكثیر قاچاق سنتوری نیز منتشر شد. این خبر اما با واكنش جالب "فرازمند"، تهیه كننده این فیلم همراه شد. "فراز فرازمند" بلافاصله پس از انتشار این خبر در گفتگو با یكی از خبرگزاریها اعلام كرد: «حجت- ف را نه می شناسم و نه نسبتی با او دارم.»
وی در حالی كه برای نشان دادن دقت خود در نگهداری فیلم از جابجایی آن با گاوصندوق سخن می گفت و با بیان اینكه نسخه ای از آن در دفتر جشنواره فجر بوده است، تلویحاً وزارت ارشاد را به دست داشتن در قاچاق فیلم متهم می كرد، توضیح نداد چرا دقیقاً همان نسخه ای كه با زیرنویس انگلیسی در خارج اكران شده بود، در شبكه قاچاق فیلم دست به دست می شود؟
موج دوم جنجال برای اكران سنتوری كه پیش از جشنواره فجر امسال آغاز شده، در حالی همچنان ادامه دارد كه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنان بر درخواست قبلی خود اصرار دارد. اگرچه این اصرار از سوی معاونت سینمایی وزارتخانه كه طبعاً بنا بر وظایف مصرح خود باید مدعی شماره یك باشد، نمود چندانی ندارد و با سكوت سؤال برانگیز مسئولان این حوزه، سیر واكنش ها و اظهارنظرها پیرامون سنتوری در بخش های دیگر دنبال می شود.

[VAHID]

خسارت پنج میلیارد تومانی تهیه‌كنندگان سنتوری، دستگیری حجت – ف؛ عامل اصلی توزیع این فیلم در سراسر ایران و جهان و پیدا كردن تازه‌ترین نسخه‌های این فیلم در قطعی تازه (با زیرنویس انگلیسی و باقی مخلفات) همچنان در صدر اخبار فرهنگی و هنری رسانه‌های ایرانی و خارجی است.
جنجالی كه می‌‌توانست این قدر واكنش و تلالو و بازتاب نداشته باشد و با كمی درایت و هوشمندی پس از چند هفته ناقابل، هم‌زمان با تمام شدن تب نمایش فیلم (منظورم اكران عمومی‌ است) به پایان برسد. در صورتی كه حالا با اتفاقی كه برای این فیلم افتاده، مردم (مردمی كه سال‌ها است تشنگی در اختیار داشتن چیزهای «ممنوعه» و «یواشكی» را در خود تقویت كرده‌اند) حالا تشنه خرید، «رایت» و تكثیر CD آن در سطح شهر و استان هستند.
غافل از اینكه چنین فیلمی اصلا شایسته این همه توجه و دلبری كردن از فیلم دوستان نیست؛ چه رسد به اغوا كردن و فریب دادن مخاطبان سینما پیاده‌رو!
و طفلك؛ سینما‌دوستانی كه با ولع و اضطراب ناشی از «مال‌خری در ملاء عام» (تعبیر تازه‌ای از حرف مهرجویی درباره منتقل كردن اموال دیگران به خانه!) نسخه‌های ویدئویی این فیلم را تهیه می‌كنند و پس از یك درگیری طولانی مدت با نفس لوامه، هیجان‌زده به خانه می‌رسند و با چشم‌هایی وق‌زده از هراس و لذت توامان، مشغول تماشای چنین «شاهكار»ی می‌شوند؛ شاهكاری كه براساس رازهای «مگو» صدای برخواسته از حلق خواننده‌اش مجوز به گوش رسیدن ندارد، خودش به بهانه‌های مختلف ریز و درشت توقیف شده و برای اولین بار در تاریخ سینمای پس از انقلاب، وزیر فرهنگ كشور با صراحت درباره غیرقابل نمایش بودن آن اظهار نظر كرده است.
اگر حرف من را (برای سرخوردگی پس از نمایش این فیلم) باور ندارید نوشته برخی روزنامه‌نگاران و وبلاگ‌نویسان كه ظرف همین چند روز گذشته موفق به تماشای سنتوری شده‌اند را گیر بیاورید و بخوانید تا باورتان شود چه می‌گویم. اغلب این دوستان بعد از تماشای CD سنتوری كه آن را از دستفروشان خیابانی تهیه كرده‌اند، سرخورده شده‌اند و مثل مخاطبان خیلی فیلم‌های دیگر از خود می‌پرسند: «آخه این فیلم چی داشت كه توقیف شده بود؟!» باور كنید اگر این فیلم در موعد مقرر خود به نمایش درآمده بود شاید در میان فیلم‌های مهرجویی ركوردشكن می‌شد ولی به طور حتم نمی‌توانست ركورد اعتنای منتقدان و مخاطبان جدی سینما را پشت سر بگذارد. كسانی كه بعد از توقیف چند‌ساله فیلم بانو به تماشای این فیلم نشستند كم‌و‌بیش می‌توانستند دلایل حساسیت پیرامون آن را دریابند در حالی‌ كه سنتوری از این نظر – كه گفتم – تهی است و در واقع باید پذیرفت اصلا موضع‌گیری انتقادی و صریحی نسبت به جامعه اطراف خود ندارد. به نظر من كه این فیلم حتی به گرد پای درخت گلابی هم نمی‌رسد؛ چه رسد به هامون!
همه اینها را گفتم كه به اینجا برسم؛ من نه علاقه‌ای به دیدن CD قاچاق سنتوری دارم، نه این‌طوری دیدنش را توصیه می‌كنم و نه مثل خیلی‌ها پیشنهاد می‌كنم پس از انجام این‌ كار نابخشودنی، كفاره گناه خود را به حساب مشترك مهرجویی و فرازمند – كه در برخی نشریات منتشر شده – بریزید. شاید باید یك‌بار دیگر این نكته را تكرار كرد: واقعا سنتوری ارزش این همه سر و صدا و جنجال را ندارد. باور كنید این فیلم حتی به گرد پای درخت گلابی هم نمی‌رسد؛ چه رسد به هامون!