نظام آموزشي عربستان سعودي

[SonBol]

احزاب سياسي

اكنون سه جناح اصلي براي بدست گرفتن قدرت, كسب نفوذ بيشتر و قبضه كردن مراكز حساس حكومت به مبارزه سخت مشغول مي باشند.بارزترين اين جناحها السديرين شامل؛ پادشاه, وزير دفاع و برادران تني آنان مي باشد. و ديگري جناح وليعهد شامل برادران وي به نام المتضر رون (زيان ديده ها) معروفند مي باشند.اما جناحهاي مذكور كه به شدت بر سر قدرت با هم در مبارزه مي باشند, هنگاميكه خانواده و سلطنت در معرض خطر قرار مي گيرد به يكباره اختلافهاي قديمي خود را در كنار گذاشته با هم متحد مي شوند. اين امر بيش از يكبار از جمله در زمان ملك سعود,قيام كعبه در سال 1400 م و تلاشهاي افسران براي سرنگوني رژيم اتفاق افتاده است.مسأله ديگر كه به همبستگي خانواده حاكم منجر مي گردد وجود چهارهزار شاهزاده مي باشد كه تمام مسئوليتها و مراكز قدرت را در اختيار خود گرفته اند. براي مثال تمام وزارتخانه هاي مهم از قبيل؛دفاع,خارجه و كشور بوسيله شاهزادگان اداره مي شود. همچنين رياست شوراي عالي در وزارتخانه هاي خدماتي نيز بعهده آنهاست.شوراي عالي تبليغات و نفت سياست كلي وزارتخانه ها را تعيين كرده, نيروي كار را در دانشگاهها, فرماندهي عمليات در بخشهاي مختلف نيروهاي مسلح و پايگاههاي نظامي در اختيار دارند.از اين جهت ميتوان گفت خاندان سلطنتي آل سعود گسترده تر از يك حزب سياسي و نسبت به حزب از همبستگي بيشتري برخوردارند و بر تمام مراكز دولت شرقي و غربي كشور تسلط دارند.
قانون اساسي

تا مارس سال 1992 م عربستان قانون اساسي مكتوب نداشت. ولي از آن تاريخ بموجب يك حكم سلطنتي , طرحي حاوي حقوق تهيه و اختيارات حكومتهاي استانها افزايش يافت.قانون اساسي عربستان سعودي بنابر ادعاي رژيم سعودي كاملا بر مبناي قرآن مجيد قرار دارد كه بر آخرين پيامبر او حضرت محمد (ص) نازل شده است. بنابراين ادعا, كليه قوانين و مقررات در اين كشور با الهام از فقه اسلامي تنظيم گرديده است.
ويژگيهاي قواي سه گانه

از ويژگيهاي حاكميت آل سعود نسبت به ديگر رژيم هاي جهاني نداشتن سيستم اداري مشخص و تعيين شده براي دولت و حاكميت مي باشد.رژيمها حكومتي در جهان معمولا با سه قوه كشور خود را اداره مي كنند كه عبارتند از قوه مقننه, مجريه و قوه قضائيه, ولي قواي سه گانه در رژيم سعودي در يك قوه و ارگان كه همان قوه اجرايي مي باشد؛خلاصه شده است.
قوه مجريه

شخص پادشاه, خود نخست وزير, فرمانده كل نيروهاي مسلح, رئيس شوراي عالي دانشگاهها, رئيس شوراي عالي نفت و رئيس دانشگاه اسلامي مدينه منوره مي باشد.شوراي وزيران مأمور تصويب قوانين, لوايح و در عين حال قوه اجرائيه و اداره كننده امور مملكتي نيز مي باشد شوراي وزيران از دو جناح تشكيل مي شود؛ جناح اول شامل شاهزادگان و وزيران وابسته به خاندان سلطنت جناح دوم شامل وزيران غيروابسته به خانواده سلطنت كه بيشتر در وزارتخانه هاي خدماتي مشغول مي باشند, در جناح مذكور (غيرسلطنتي) وزيران شباهت زيادي به كارمندان دارند كه دستورها را بدون هيچگونه اختيار فردي انجام مي دهند.
قوه قضائيه

به ادعاي رژيم سعودي, قوه قضائيه در عربستان بر مبناي شريعت قرار دارد كه از قرآن (كتاب مقدس اسلام) و احاديث حضرت محمد(ص) اتخاذ شده است. سيستم قضايي وابسته به خانواده سلطنتي و خانواده آل شيخ (علماء وهابي) مي باشد و مراجع قضائي عبارتند از:
1 – مجلس القضاء الاعلي – (ديوان عالي)
2 – محكمه التمييز – (دادگاه عالي)
3 – المحكمه العامه – (دادگاه محلي)
4 – المحكمه الجوزيه – (دادگاه ويژه)
تعداد اعضاي ديوان عالي يازده نفر است كه در آن پنج نفر قضات دائمي و شش نفر بعنوان قاضي موقت انجام وظيفه مي كنند. انتصاب افراد در سمت هاي مذكور زيرنظر شخص شاه مي باشد و ارشد آنها رئيس است. كليه دادگاهها زيرنظر ديوان عالي كشور هستند و با توجه به اختياراتي تعيين شده, وظايف زيرا را بعهده دارند:
1 – تهيه گزارش براي وزير دادگستري در مورد تصميماتي كه در زمينه شريعت اتخاذ كرده اند.
2 – بررسي مسائلي كه از طرف شاه منتقل شده باشد.
3 – ارائه پيشنهاد در مورد امور قضائي بعد از درخواست از طرف وزير امور دادگستري
4 – تجديد نظر در مورد مجازات اعدام – بريدن دست و رجم (سنگسار كردن).
رأي اكثريت در ديوان عالي قابل اجرا مي باشد ولي اگر جلسه اي به منظور تجديدي نظر در مورد مسائلي از قبيل رجم، بريدن دست و اعدام باشد, لازم نيست كه همه اعضا در جلسه حضور داشته باشند و در صورت غيبت يكي از اعضاء وزير دادگستري يكي از اعضاء موقت دادگاه مذكور را بعنوان عضو دائمي معرفي مي كند.

[SonBol]

اصلاحات سياسي

ملك فهد پادشاه عربستان سعودي, انتصاب 200 نفر را براي نمايندگي مجالس محلي در سرتاسر كشور تأييد كرد.آگاهان سياسي انتصاب نمايندگان مذكور را به عنوان بخشي از اصلاحات سياسي در عربستان سعودي دانستند كه از سال 1993 م آغاز شد. انتصاب اين 200 نماينده براي 13 مجلس محلي و يك دوره چهارساله صورت پذيرفته است.به گزارش خبرگزاري دولتي عربستان سعودي, تصويب ملك فهد در نامه اي به شاهزاده نايف, وزيركشور, ابلاغ شده است.فهد براي هر يك از دو مجلس محلي رياض, پايتخت كشور, شهر مقدس مكه 20 نفر و براي مدينه منوره 10 نفر را تعيين كرده است. براي هريك از مجالس محلي ديگر نيز 15 نماينده تعيين شده است.ملك فعد در سپتامبر 1993 م يعني يكماه پس از تعيين 60 نفر براي نمايندگي مجلس مشورتي شورا, مجالس محلي را در 13 استان اين كشور تشكيل داد. تشكيل مجلس مشورتي شورا در عربستان سعودي براي نخستين بار ظرف 60 سال گذشته و بعنوان بخشي از اصلاحات سياسي كه مدت ها از وعده آن مي گذشت, انجام شد.در سال 1376 ه ش ملك فهد اعضاي شورا را به 90 نفر افزايش داد و عضويت شورا را به افسران شاغل و بازنشسته, مقامات ارشد دولتي, مديران بازرگاني و نمايندگان شيعه, گسترش داد. اعضاي شورا به منظور شروع كار نشست چهارساله دوم اين مجلس, در مقابل ملك فهد سوگند ياد كردند.اين شورا صرفا وظيفه مشورتي دارد و سياست گذاري در عربستان سعودي همچنان در دست دولت است كه عمدتا تحت تسلط اعضاي خانواده حاكم آل سعود, قرار دارد.

[SonBol]

ملاحظات اقتصادي

ازجمله مهمترين بنادرعربستان ميتوان از بنادر جده درساحل درياي سرخ و بندر ظهران در ساحل خليج فارس نام برد.ازجمله مهمترين صنايع كشورميتوان ازنصفيه نفت،صنايع الكتريكي،‌فلزكاري،سيمان، آهن و پولاد وكودشيميايي نام برد.خرما،گندم،جو،قهوه وسبزيجات نيزمهمترين محصولات كشاورزي ودامپروري كشور راتشكيل ميدهند.سرانه زمين مزروعي براي هرنفربر08/0هكتار ميباشد.توليد سالانه گوشت گاو 000، 12تن،‌گوشت گوسفند 000، 35تن و صيد ماهي 000، 30تن مي باشد. توليد سالانه نيروي الكتريسيته نيز معادل 99/1 ميليارد كيلووات ساعت است.از جمله مهمترين معادن عربستان نيز مي توان به منابع نفتي(دومين توليد كننده جهان)،گازطبيعي، طلا، نقره، آهن، مس، نمك ‌منگنز، سولفور، سرب و سنگ گچ اشاره نمود. ذخاير زيرزميني نفت اين كشور بالغ بر 4/163 ميليارد بشكه ميباشد.نيروي كار كشور بالغ بر 000،700،2کارگر خارجي است كه11% آن درصنايع وابسته به نفت ، 24%درخدمات و امور دولتي و40%در بخش كشاورزي مشغول به فعاليت ميباشند.واحدپول کشورعربستان ريال سعودي (s.ei.)معادل20 قروش است که هر33/3واحد آن معادل1دلار آمريکاست. نرخ توليد ناخالص ملي بر116ميليارد دلار بالغ گرديده ودرآمد سرانه نيز معادل500،11دلاراست که 62%آن ازمحل درآمدصنايع وذخايرزيرزميني(80%نفت و4%كشاورزي بدست ميآيد.
نرخ سالانه رشد توليد ناخالص ملي حدود13%است. واردات عربستان سعودي طي سال1981بر32ميليارد دلار بالغ گرديده و عمدتا براسلحه، وسائط نقليه، غلات ،‌آهن و پولاد و كارخانجات توليد نيرو مشتمل ميگردد كه از كشورهاي ژاپن(3/30%)،آمريكا (30%) آلمان(2/12%) و انگلستان (10%) وارد مي گردد.صادرات اين كشور نيز بر45ميليارد دلار بالغ مي گردد که عمدتا برنفت خام وتوليدات نفتي (99%صادرات) مشتمل گرديده و به كشورهاي ژاپن (15%)، آمريكا (13%)، فرانسه (10%) و انگلستان (8%) صادر مي گردد.كشف نفت درعربستان سعودي طي سال هاي دهه 1930 وبهره برداري عظيم از آن پس از جنگ جهاني دوم، اقتصاد كشور را كه قبلاً بر پايه كشاورزي بود تغييرداد.اقتصاد کشور عربستان شديداً به صدور نفت وابسته بوده و درصد بالايي از كارگران خارجي را به استخدام در آورده است .بزرگترين شركت نفتي جهان، سعودي آرمكو در اين كشور واقع است. به طور كلي مي توان گفت كه نفت و صنايع جانبي در ثبوت صنعت و اقتصاد اين كشور از اهميت حياتي برخوردار مي باشد.به دليل شرايط مناسب آب و هوايي، سهم واردات صنايع غذايي عربستان بالا است و اين در حاليست که خرما و گندم به صورت داخلي توليد ميگردد.در اين كشور معادن طلا، نقره، مس،زغال سنگ و بوكسيت نيزوجود دارد.ازسال1970،توسعه اقتصادي كشورطي برنامه5ساله صورت گرفته است.با وجود اينكه اين كشور همچنان از جمله ثروتمندترين كشورهاي جهان به شمار مي آيد، اما با اين حال اقتصاد آن طي سالهاي اخير به اندازه گذشته پيشرفت نداشته است.دراين كشور بودجه زيادي صرف نيروي دفاعي گرديده وبراي جبران كسري بودجه برنامه هايي ازجمله جايگزيني نيروي انساني عرب بانيروي انساني خارجي دردست اجراست

[SonBol]

سيستم اقتصادي

اقتصاد عربستان در قديم بر پايه كشاورزي, دامداري و درآمدهاي حاصل از زيارت حجاج از مكه و مدينه قرار داشته است. ولي هم اكنون نفت در كشور عربستان تعيين كننده و جهت دهنده حركتهاي اقتصادي به شمار مي آيد, درآمد حاصل از آن چهرة جامعه را دگرگون ساخته و عربستان را از يك كشور نيمه بدوي و فقير به يك كشور ثروتمند و با نفوذ تبديل كرده است. با توجه به اينكه در سالهاي اخير تقاضاي جهاني نفت كاهش يافته و ركود بازار آن نقش مهم عربستان را در بازار بين المللي نفت تضعيف نموده ولي با اين حال نفت همچنان حرف اول را در اقتصاد عربستان مي زند.درسال 1962 م دولت عربستان – در زمان زمامداري فيصل – تصميم به اجراي برنامه اصلاحي و توسعه كشور با استفاده از افزايش درآمدهاي نفتي گرفت و علاوه بر توجه به بخش هاي صنعت و تأسيسات زيربنايي و بالا بردن سطح كشاورزي تقويت بنيه دفاعي كشور در دستور كار قرار گرفت. و در طول سال 80 – 75 حدود 142 ميليارد حجم هزينه هاي دولت پيش بيني شده و هدف دولت در اين سالها بالا بردن سطح زندگي, رشد ناخالص داخلي,كاهش وابستگي به درآمد نفت, توسعه منابع طبيعي وساخت و ترميم زيربناي اقتصادي بود.
امور مالي

واحد پول

ريال سعودي واحد پول رايج در كشور عربستان مي باشد. اين واحد پول بطور كامل بوسيله طلا و ساير ارزهاي بين المللي قابل تبديل, حمايت مي شود. پشتوانه پول در عربستان سعودي تا سال 1950 م نقره بود و پول رايج سكه اي بود كه از نقره خالص ضرب مي شد. در سال 1952 م از پشتوانه طلا و نقره در ضرب سكه ريال استفاده شد بالاخره در سال 1955 بعلت افزايش نرخ بين المللي نقره, دولت سعودي سكه هاي نقره را جمع آوري و چاپ و توزيع اسكناس را آغاز نمود.سكه هاي رايج شامل؛ يك, پنج, ده, بيست و پنج و پنجاه هلاله است, هر ريال برابر با بيست قروش و صد هلاله مي باشد. در سال 1993 م يك ليرة استرلينگ برابر با 846/5 ريال سعودي و يك دلار آمريكا برابر با 745/3 ريال سعودي بود.موسسه نقد عربستان در سال 1952 م در جده تأسيس گرديد و تلاش زيادي جهت تقويت ريال نمود كه آن را به عنوان يكي از ارزهاي معتبر جهان معرفي نمايد.بانك مركزي با موسسه پول عربستان سعودي؛ در آوريل 1952 تأسيس گرديد.وطائف اساسي اين مؤسسه علاوه برتثبيت و تقويت قيمتها در داخل و خارج براساس ريال سعودي,ساير موارد مهم اقتصادي و مالي مانند بررسي طرحهاي توليد و رونق بازرگاني, تأمين اعتبارات پولي و رساندن آن به ميدانهاي فعاليت بازرگاني, ايحاد و ذخيره منظم كه بخش خصوصي را تقويت وارزش ريال را حفظ كند, نيزمي پردازد. همچنين بانك مركزي سرپرستي اين اموررا بعهده دارد:نگاهداري موجوديهاي نقدي و بكار انداختن آنها, - خريدو فروش طلا و ارزهاي خارجي – سرپرستي بانكهاي بازرگاني.
اقدام ديگر دولت براي اجراي سياستهاي پولي, صدور نظامنامة مراقبت بانكها در سال 1965 بودكه در واقع تحول مهمي را در امور بانكداري بوجود آورد و موجب بدست گرفتن رهبري بانكها توسط دولت شد.در عربستان سيزده بانك وجود دارد كه برحسب اهميت داراي شعبات چندي در شهرهاي مختلف مي باشند
بودجه و درآمد

سال مالي در عربستان سعودي از اول رجب هر سال هجري قمري آغاز مي شود. بطور كلي بيش از چند سال نيست كه در اين كشور بودجه ساليانه تنظيم مي شود و طي برنامه اي كه از طرف هيأت دولت و سازمان مركزي برنامه تعيين مي گردد, به مصرف مي رسد.
توليد ناخالص ملي

توليد ناخالص داخلي از 2/ 26 ميليارد ريال سعودي در سال 1971 م به 5/ 13 ميليارد ريال سعودي در سال 1976 م رسيد. در سال 1979 م توليد ناخالص داخلي با رشد 5/11 درصد نسبت به سال 1987 برابر با 5/24 ميليارد ريال سعودي گرديد, ولي در سال 1980 م توليد ناخالص داخلي با يك جهش 55 درصدي به حدود 3/386 ميليارد ريال افزايش يافت. رشد توليد ناخالص ملي بدون در نظر گرفتن درآمدهاي نفتي در سالهاي 1975 – 1980, 81 – 1980, 81 – 1980 , به ترتيب 8/9 درصد, 12 درصد و 5/10 درصد بوده است.
تورم

فشار تورم در سال 1996 م بعلت كاهش قيمتهاي عمده فروشي, (بطور متوسط تا سه درصد) كاهش يافت ولي قيمتهاي مخصوص مصرف كنندگان يك درصد افزايش داشت.انتظار مي رود كه نرخ تورم در سالهاي بعد پائين بماند. با توجه به تصميم دولت در بودجه مبني بر عدم تغيير قيمت كالاهاي مهم يارانه اي انتظار مي رود قيمت بين المللي موادغذائي و آشاميدني به ميزان 5/6 درصد كاهش يابد با اين وجود ممكن است فشار تورم در سال 1997 م تا حدودي بالا رود زيرا در اواخر سال 1996 م به ميزان 1/1 درصد در قيمت هاي عمده فروشي افزايش صورت گرفت و اين امر حاكي از افزايش فشار ناشي از تقاضاي داخلي مي باشد.
تجارت

بازرگاني داخلي عربستان سهم ناچيزي در اقتصاد اين كشور دارد. البته بايد بازاريابي فرآوردههاي نفتي آرامكو, فروش موادغذائي و حيوانات اهلي پرورش يافته توسط اعراب بدوي و كشاورزان را مستثني كرد. تغيير مهمي كه در سالهاي اخير در سياست بازرگاني خارجي عربستان رخ داده است, تغيير جهت از بازارهاي دلار به نواحي غيردلار بوده است, اين موضوع بخاطر آن است كه شركت آرامكو سياست بازاريابي محصولات نفتي خود را متوجه بازارهاي اروپا كرده است. هم اكنون انگلستان آلمان, هلند و ايتاليا در حال تحكيم موقعيت صادراتي خود به عربستان سعودي مي باشند. اگرچه ايالات متحده آمريكا مهمترين منبع واردات اين كشور است. ولي پس از اين كشورها و دولتهاي عضو جامعه عرب مهمترين بازارهائي هستند كه عربستان با آنها معامله مي كند برمه و هندوستان بزرگترين صادركنندگان برنج به عربستان بشمار مي روند. اين كشور گندم را از كانادا, ايالات متحده آمريكا و استراليا وارد مي كند و از انگلستان و ساير كشورهاي اروپائي دارو و خريداري مي نمايد.

[SonBol]

فراورده هاي اقتصادي

نفت

در عربستان سعودي نفت در سال 1938 م در الدام كشف شد. با اين حال جنگ جهاني مانع توسعة اين توليد نفت شد. از نيمة دهة 1940 م به بعد يك رشته منابع ديگر در اين كشور كشف شد. توليد نفت خام سعودي توسط شركت نفت عربستان – آمريكا آرامكو صورت مي گيرد كه بصورت اشتراك تحت مالكيت استاندارد اويل كاليفرنيا (30 درصد), استاندارد اويل نيوجرسي (30 درصد) تگزاكو (30 درصد) و موبيل (10 درصد) قرار دارد. در سال 1971 م نفت خام از 9 حوزة ساحلي يعني ابقيق, ابوحدريه, بري, دمام, فاضلي, غوار, خريز, خورسانيه و القطيف و چهار حوزه دور از ساحل ابوصفه, منيفه , مرجان و سفانيه توليد مي شد. بخش عمدة توليدات نفت خام عربستان از طريق يك خط لوله از حوزه هاي نفتي به پايانه بزرگ نفتي در رأس تنوره منتقل مي شود؛ اما مقداري از طريق خط لوله زيردريايي به بحرين حمل و در آنجا تصفيه مي گردد. بخش ديگري از توليدات نفت توسط خط لوله سراسري عربستان به ساحل مديترانه صيدا منتقل مي شود.بزرگترين پالايشگاه عربستان سعودي با ظرفيت سالانه 18 ميليون تن در رأس تنوره واقع شده و در مالكيت آرامكو قرار دارد. يك پالايشگاه بسيار كوچكتر نيز توسط شركت ملي نفت عربستان پترومين مشغول به كار مي باشد اين شركت برنامه ريزي لازم براي احداث پالايشگاه ديگري در رياض را در دست اقدام دارد. پترومين بازار داخلي توليد نفت را در دست دارد و از منافع توليد كود نيز بهره مي برد. اخيرا اكتشاف در مناطق خارج از قلمرو شركت آرامكو, توسط شركتهاي خارجي انجام مي شود؛ فعاليتهاي اخير در امتداد ساحل درياي سرخ گوياي آن است كه احتمالا در اين منطقه منابع نفت نيز وجود دارد. نظر به اينكه عربستان سعودي خط تاس زيادي با آب دريا دارد لذا بيشترين تأسيسات ساحلي را دارا مي باشد.بدون شك معروفترين خط لوله در خاورميانه خط لولة سراسري عربستان است كه حوزه هاي نفتي عربستان را به درياي مديترانه متصل مي كند اين خط لوله در سال 1950 م يعني زمان احداث آن با 1600 كيلومتر طول و 2/76 تا 7/78 سانتي متر قطر و با وجود شش تلمبه خانه در امتداد مسير خود, بزرگترين خط لوله جهان بود و 80 ميليون پوند صرف هزينه احداث آن شد. ظرفيت اوليه اين خط لوله 15 ميليون تن در سال بود, اما بعدها تا 25 ميليون تن در سال افزايش يافت و اين مقدار نشانگر حدود يك نهم توليد جاري عربستان سعودي را شامل مي شود.بطور كلي نفت اين كشور در تأمين نيازهاي داخلي و صادرات آن بعنوان مهمترين منبع درآمد داراي نقش بسيار مهم و تعيين كننده مي باشد.
منابع معدني

عربستان سعودي از نظر منابع معدني غني مي باشد ولي بهره برداري از اين منابع به علت تأكيد بر بخش نفت و گاز مورد غفلت قرار گرفته است. علت ديگر عدم اهتمام به منابع موجود, دور بودن محل بسياري از آنها است. از آنجا كه منابع قابل توجهي از طلا, نقره, سنگ آهن, مس, فسفات, اورانيوم, هيدروكسيد آلومينيوم, ذغال سنگ, تونكستن, سرب و روي در عربستان موجود مي باشد, دولت اين كشور علاقمند است كه اقتصاد را از اتكاي به نفت دور نمايد و فرصتهاي شغلي ديگري را براي اتباع عربستان بهبود بخشد.
آب وكشاورزي

يكي از مشكلات كشور عربستان, مسئله كمبود آب مي باشد, كه اين امر دولت را براي تأمين آب آشاميدني مردم و آب قابل استفاده براي كشاورزي با مشكلاتي مواجه كرده است. قسمت اعظم خاك كشور از صحراهاي شنزار و لم يزرع تشكيل شده است كه به هيچ وجه قابل كشت و بهره وري نيستند. اما در سواحل درياي سرخ و خليج فارس قسمتهائي وجود دارد كه در اثر بارندگي موسمي جويبارهائي بوجود آمده و در بعضي نقاط ديگر نيز با حفر چاه زمينهائي را قابل كشت كرده اند.دولت پس از تأسيس وزارت كشاورزي و آب؛ ((وظيفه تأمين آب آشاميدني مردم؛ آب قابل استفاده براي كشاورزي, توسعه نواحي زيركشت و رسيدگي به وضع كشاورزان)) را بر عهده دارد. به همين دليل واحدهاي كشاورزي متعددي تأسيس نموده كه وظيفه اين واحدها راهنمائي كشاورزان و دادن كود و ماشين آلات به آنها مي باشد وزارت كشاورزي طرحهايي را در دست اقدام دارد كه مهمترين آنها عبارتند از؛ احياي صحراي شمال, اسكان عشاير خانه بدوش, آبياري و زه كشي در احساء, بهبود آبياري و زه كشي در قطيف, توزيع اراضي باير, جلوگيري از حركت شن و ماسه در احساء و سدسازي در عربستان.
دامداري

همراه با گسترش و تنوع كشاورزي در سراسر عربستان, دامداري, شباني دچار بحران شديدي خواهد شد. اين امر ممكن است بجز منافعي كه در آينده از بيشتر قسمتهاي عربستان به دست خواهد آمد بر گرايشهاي سنتي و عزت نفس مردم صحرانشين و بومي نيز تأثيري عميق داشته باشد.در شمال عربستان دامداري در اثر دو تحول بلند مدت دچار بحران شده است. (( عبدالعزيز بين سعود)) به دلايل سياسي و مذهبي, يكجانشين كردن عشاير در جوامع كشاورزي را بسيار زود – يعني در اوايل قرن بيستم – آغاز كرد و پس از او اين سياست از سوي جانشينان وي ادامه يافت.توسعة زمينهاي قابل كشت يك عامل فشار است. زيرا زمينهاي كشاورزي در بخشهايي توسعه مي يابد كه چراگاههاي مناسب وجود داشته باشد. و از اين مهمتر سياستهاي دولت, در مورد كنترل عشاير باقيمانده و تأمين منابع آب دائمي براي آنان است. چراگاههاي اطراف منابع آبي دائم, تا چندين كيلومتر بكلي از بين رفته است و امروزه علوفه را بايد از خارج كشور وارد كنند. همچنين چراگاههاي دورتر در اثر استفاده بي رويه در معرض خطر نابودي قرار گرفته اند. زيرا انتقال آسان آب و آذوقه به وسيله كاميون و زندگي چادرنشيني صنعتي در ميان بعضي گروهها اين امر را تشديد مي كند.
جهانگردي

جهانگردي در عربستان به سه بخش عمده تقسيم مي شود:
جهانگردان داخلي
بازديدكنندگان تجاري
شركت كنندگان در مراسم زيارت و مناسك حج
دولت عربستان سعودي از طريق وزارت حج و اوقاف كليه امور مربوط به حجاج را سرپرستي و رسيدگي مي نمايد.لازم به تذكر است كه اگرچه عربستان سعودي كشوري است در مراحل اوليه رشد و توسعه و در بسياري از موارد در امور اجرايي مواجه با اشكالات است اما امور مربوط به حج و رسيدگي بوضع حجاج را به شكل مطلوبي انجام مي دهد, زيرا با توجه باينكه هر سال متجاوز از چند صد هزار نفر براي انجام مناسك حج و زيارت باين كشور سفر مي كنند, در تمام شبانه روز مأمورين مربوطه ضمن آشنائي بوظايف خاص خود با دقت و سرعت در تمام مراحل موجبات تسهيل انجام مناسك حجم و ساير اعمال زيارتي را جهت رفاه و آسايش حجاج فراهم مي كنند.وزارت حج و اوقاف اين كشور بتدريج اقدامات لازم را براي احداث بناهاي مورد احتياج و فراهم نمودن ساير وسايل موردنياز انجام مي دهد. از جمله كارهائي كه در اين زمينه انجام شده تأسيس سه مركز نمونه براي حجاج است كه دو مركز در جده و يكي در بندر ينبع واقع است. اين مراكز را اصطلاحا شهر حجاح (مدينه الحجاج) مي نامند. اين شهرها شامل مراكز و ساختمانهائي است كه وسايل موردنياز حجاج در آنها داير شده است. از مراكز موجود در جده يكي در كنار فرودگاه جده و ديگري در كنار بندر جده ايجاد شده و محل اقامت حجاجي است كه با هواپيما و يا كشتي مسافرت مي كنند.دولت عربستان درآمد ساليانه خود را از محل عوارضي كه كليه حجاج مي پردازند تأمين مي كند, به اين معني كه كليه حجاح مبلغ 84 ريال سعودي بابت عوارض ورود بايد بپردازند. علاوه بر مبلغ فوق 35 ريال سعودي بابت هزينه رفت و آمد به عرفات, 300 ريال بابت چادر, 25/11 ريال بابت رفت و آمد به مكه و جده 25/1 101 ريال بابت هزينه رفت و برگشت به مدينه با اتومبيل از كليه حجاج دريافت مي شود.

[SonBol]

ملاحظات علمي

طي سنين4تا6سال كودكان عربستاني در مراکز پيش دبستاني مختلط ثبت نام مي گردند و اين درحاليست که درسن 6سالگي با آغاز دوره آموزش رسمي،دختران و پسران درمدارس جداگانه به تحصيل مي پردازند.
دوره آموزش ابتدايي6سال، آموزش مقدماتي متوسطه 3سال و آموزش تکميلي متوسطه نيز3سال است. در مقطع متوسطه دانش آموزان مجاز به انتخاب رشته علمي يا هنري جهت ادامه تحصيل خود مي باشند. تا سالهاي دهه 1960، آموزش دختران در زمره آموزش غير رسمي به شمارمي آمد و اين درحاليست که طي دهه1980،سيستم آموزشي دختران و پسران يكنواخت شد.درحال حاضربسياري اززنان نيز در دانشگاه مشغول تحصيل مي باشند.طبق آمار سال 1995، 8/62درصدازشهروندان عربستاني ازنعمت سواد برخوردار مي باشند.طبق آمارسال1994،جمعيت بي سواد15سال و بالاترکشور بر2880562 نفر (درصد2/29کل جمعيت) بالغ مي گردد.تحصيلات در عربستان صعودي از نظر جنسيت مجزا بوده و به سه سيستم اداري تحصيلات عمومي پسران ، تحصيلات دختران وتحصيلات اسلامي سنتي(براي پسران) تقسيم ميگردد. وزارت آموزش كه درسال1952تأسيس شد، برتحصيلات عمومي پسران نظارت داشته و تحصيلات دختران تحت نظارت نهاد عمومي نظارت برتحصيلات دختران است.هردو جنس دورة تحصيلي مشابهي را گذرانده و ازامتحانات ساليانة مشابهي برخوردارند.تحصيلات اسلامي پسران افرادي را براي پيوستن به جامعة علماء (واعظين مذهبي)تربيت مي كنند.دورة تحصيلي مدارس سطح دوم مذهبي شامل دورة تحصيلي مدارس عمومي آكادميك سطح دوم است که به طور عمده بر تعليمات عربي و اسلامي تأكيد مي نمايند.مدارس مذهبي سطح دوم تحت سرپرستي دانشگاه اسلامي «امام محمد بن سعود» و دانشگاه اسلامي «مدينه » اداره مي گردند. پس ازمدارس سطح دوم امكان تحصيل درمؤسسات مذهبي تحصيلات سطوح بالاتر به موازات سيستم غير ديني،وجود دارد.تأسيس مدارس غيرديني الگوگرفته ازغرب پس ازجنگ جهاني دوم ،سيستم سنتي تحصيلات اسلامي راسست كرد.هر جند قسمت عمده اي ازتحصيلات نوين نيز به مذهب اختصاص يافته است ، به خصوص حفظ قرآن ، تفسير و ادراك قرآن و روش كاربرد سنت اسلام در زندگي روزمره مورد تأكيد قرار دارد.علوم ديني درسطح دانشگاهي نيز دركنار ساير مطالب تدريس گرديده و براي کليه دانش آموزان الزامي است. بسياري از مردم عربستان سعودي بيسواد هستند. و دولت در راه مبارزه با بيسوادي و بالا بردن سطح تعليم و تربيت با مشكلات زيادي مواجه است و بايد با جديت تمام بايد كه در اين راه بكوشد.مشكل مهمي كه دولت در راه باسواد نمودن مردم دارد, نداشتن معلم است كه هرسال بناچار تعداد آموزگار و دبير از كشورهاي عربي ديگر استخدا مي نمايد. از جمله مشكلات ديگر اين كشور پراكندگي جمعيت, زندگي عشيره اي, كوچ نشيني و همچنين عامل مذهب را مي توان ذكرنمود، زيرا هنوز بسياري از مردم اين كشور با داشتن تعصبات مذهبي غلط خود مانع بزرگي در راه پيشرفت فرهنگ و آموزش هستند.با اين تفاسير دولت در ظرف چند سال اخير سعي نموده است بتدريج در راه گسترش فرهنگ و با سواد كردم مردم كه شايد تعداد بيسوادان آنها بيش از ساير كشورهاي جهان باشد, اقداماتي بنمايد. بهمين جهت با تأسيس آموزشگاههاي شبانه كه مدت تحصيل در آنها چهار سال است و به دو دوره تقسيم مي شود قدم مؤثري در اين راه برداشته است. لازم بذكر است كه ميزان باسوادي در ميان بزرگسالان در اين كشور 63 درصد مي باشد
نرخ ثبت نام ناخالص بنا به سطوح مختلف آموزشي طي سال 1996
پيش دبستاني : 8درصد
اولين سطح : 76درصد
دومين سطح : 61درصد
سومين سطح : 3/16درصد