روایات نیاکان....

[behnam5555]

آرمان دزدی

ابوبكر رباني اكثر شبها به دزدي رفتي و چندانكه سعي كرد چيزي نيافت.
دستارخود بدزديد و در بغل نهاد.
چون در خانه رفت زنش گفت:
چه آورد هاي؟
گفت: اين دستار آورده ام.
گفت: اين كه از آن خود توست.
گفت: خاموش! تو نداني. از بهر آن دزديد هام تا آرمان دزديم باطل نشود.

[رساله دلگشا ؛]

احساس، بالاتر از دلیل است

روزی ملاصدرا در کنار حوض پر آب مدرسه درس میداد.
غفلتا فکری به خاطرش رسید و رو به شاگردان کرد و گفت:
«آیا کسی میتواند ثابت کند آنچه در این حوض است، آب نیست؟»

چند تن از طلاب زبردست مدرسه با استفاده از فن جَدَل که در منطق ارسطو شکل خاصی از قیاس است و هدف، عاجز کردن طرف مناظره یا مخاطب است نه قانع کردن او، ثابت کردند که در آن حوض، مطلقا آب وجود ندارد و از مایعات خالی است!
ملاصدرا با تبسمی رندانه مجددا روی به طلاب کرد و گفت:
«اکنون آیا کسی هست که بتواند ثابت کند در این حوض آب هست؟»
یعنی مقصود این است که ثابت کند حوض خالی نیست و آنچه در آن دیده میشود آب است.
شاگردان از سوال مجدد استاد خود، ملاصدرا در شگفت شده جواب دادند که با آن صغرا و کبرا به این نتیجه رسیدیم که در حوض آب نیست، حال نمیتوان خلاف قضیه را ثابت کرد و گفت که در این حوض آب هست.
فیلسوف شرق چون همه را ساکت دید سرش را بلند کرد و گفت:
«ولی من با یک وسیله و عاملی قوی تر از دلایل شما ثابت میکنم که در این حوض آب وجود دارد.»
آن گاه در مقابل چشمان حیرت زده طلاب کف دو دست را به زیر آب حوض فرو برد و چند مشت آب برداشته به سر و صورت آنها پاشید. همگی برای آنکه خیس نشوند از کنار حوض دور شدند. فیلسوف عالی قد ایران، تبسمی بر لب آورد و گفت:
«همین احساس شما در خیس شدن بالاتر از دلیل است..»

[ریشه های تاریخی امثال و حکم ، ج11،ص32]