نگاهي كوتاه و اجمالی به استان كرمانشاه

[deltang]

محیط طبیعی ( موقعیت و وسعت ):

استان کرمانشاه با وسعتی برابر 25/24434 کیلومتر مربع در غرب ایران قرار دارد . این استان حدود 45/1 درصد از مساحت کل کشور را تشکیل می دهد و به لحاظ وسعت هجدهمین استان کشور است . استان کرمانشاه بین 33 درجه و 42 دقیقه تا 35 درجه و 17 دقیقه عرضی شمالی و 45 درجه و 44 دقیقه تا 48 درجه و 6 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد . ارتفاع متوسط آن از رسطح دریا 1200 متر است . این استان از شمال به استان کردستان ، از جنوب به استانهای لرستان و ایلام ، از شرق به استان همدان و از غرب با کشور عراق هم جوار است و بیش از 330 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد .

آب و هوا :

استان کرمانشاه دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است . این استان از نظر آب و هوا تحت تأثیر عوامل چندی است که اوضاع اقلیمی این منطقه را بوجود می آورد که عبارتند از :
ورود و عبور جریان هوای مدیترانه ای : این جریان هوا عامل اصلی بارندگی در استان کرمانشاه است .
ارتفاعات این استان : ناهمواریهای استان در مقابل جریانهای مرطوب غربی قرار دارد . معمولا دامنه های این کوهستان ها خصوصا دامنه های رو به غرب دارای رطوبت بیشتر و دامنه های رو به شرق خشکتر و دارای نزولات جوی کمتر است .در مناطق کوهستانی چندین ماه از سال پوشیده از برف است و درجه حرارت تا 15 درجه پایین می آید .
فصل زمستان در این مناطق طولانی است و با بهاری کوتاه به تابستان متصل می شود .

پیشینه تاریخی :

شواهد و مدارک باستان شناختی نشان می دهد این منطقه از اولین زیستگاههای انسان به شمار می رفته و یکی از مراکز مهم جمعیتی در زاگرس میانی محسوب می شده است تمامی ادوار زندگی انسان از عهد حجر تا دوره های تمدنی پیش از تاریخ و سپس تا تشکیل حکومتهای بزرگ سیر تحول خود را در این محدوده طی کرده است . در هزاره چهارم ق . م استان کرمانشاه یکی از مراکز مهم تجاری و بازرگانی است . بازرگانان این منطقه با بازرگانان شوشی و بین النحرینی داد و ستد و تبادل کالا داشتند .
در دوره ساسانی ، استان کرمانشاه بیش از هر دوره دیگری از اعتبار و رونق خاصی برخوردار بود . شهر یاران ساسانی به علت نزدیکی این منطقه به پایتخت آنها یعنی تیسفون ایام تابستان را در قصرهای ییلاقی این منطقه می گذراندند .

جمعیت استان کرمانشاه :

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 ش ، جمعیت استان کرمانشاه بالغ بر 1778596 نفر است و حدود سه در صد از جمعیت کل کشور را تشکیل می دهد . از این تعداد 35/59 در صد در نقاط شهری و 30/39 در صد در نقاط روستایی زندگی می کنند و بقیه غیر ساکن هستند . از جمعیت این استان 14/4 در صد در گروه سنی 65 ساله و بیشتر قرار دارند . 14/55 در صد بین 15 تا 64 ساله و 71/40 در صد کم تر از 15 ساله هستند

نژاد :

کردهای کرمانشاه همچون کردهای کردستان آریایی تبار و از ساکنان قدیم فلات ایران هستند . در متون سومری و آشوری برخی از ساکنان زاگرس را ( کرتی ) ( کارتی ) و ( کارد ) یاد کرده اند و در منابع ارمنی واژه ( کردوخ ) بر آنها اطلاق شده است . برخی نیز بر این اعتقادند که این قوم یکی از شعبه های نژاد آریایی است که در هزاره دوم ق . م وارد ایران شدند و در کوه های زاگرس سکنی گزیدند .

زبان :

زبان اهالی کرمانشاه کردی است . زبان کردی که شاخه ای از زبان شمال غربی ایرانی میانه است . به دلیل داشتن ادبیات مکتوب اهمیت خاصی دارد . با این حال از زبانهای دیگر از جمله زبانهای عربی ، ارمنی ، ترکی و فارسی لغات بسیار در آن راه یافته است .
سابقه تاریخی کردها موجب پیدایش گویشهای بی شماری شده است که برخی از آنها عبارتند از :
گویش کردی کلهری ، گویش کردی اورامی ، گویش کردی سورانی ، گویش لکی

مذهب :

اکثر قریب به اتفاق جمعیت استان کرمانشاه را مسلمانان شیعه تشکیل می دهند و در صدر نیز خواهران و برادران اهل تسنن هستند . گروهی نیز زیر پوشش بدعتهای دینی با نام اهل حق با حفظ آداب و مناسک و معتقدات دین کهن ایران باستان یعنی زردشتی و همچنین با التقاطی از اسلام به حیاط دینی خود ادامه میدهند .

آثار تاریخی :

مسجدها : جامع کرمانشاه ، حاج شهباز خان ، عماد الدوله ، دولتشاه ، شهازاده ، جامع پاوه ، عبدالله بن عمر
امام زاده ها : کوسه هبیج ، شیر خان ، دده بکتر ، ابراهیم ، سید جمال الدین ، باقر
تکیه ها و حسینیه ها : معاون الملک ، بیگلر بیگی ، امام جمعه
بناها و تأسیسات حکومتی ، قلعه ها : گه جیران ، شاهین ، سر ماج ، سرخه دیزه ، مریم
پل ها : خسرو ، بیستون ، قوزیوند ، میان راهان ، نوژی وران ، پل کهنه کرمانشاه
بیستون : نقش برجسته و کتیبه داریوش اول ، نقش برجسته هرکول ، نقش برجسته مهرداد دوم ، نقش برجسته گودرز در بیستون ، فرهاد تراش ،
گوردخمه ها : اسحاق وند ، دکان داوود ، دربند ، روانسر ، شمس آباد ، دیره ، سان رستم ، برد عاشقان ، برناج
غارهای تاریخی : مرخرل ، مرتاریک ، شکارچیان ، مر آفتاب ، دواشکفت ، قوری قلعه