شکستگی و ارتوپد

[رزیتا]

کمردرد، دیسک، راههای پیشگیری، تشخیص و درمان

دیسک کمر و علائم آن

بیماری دیسک کمر یکی از بیماری‌های ناتوان کننده‌ای است که متاسفانه امروزه شیوع بالایی پیدا کرده است و بسیاری افراد از ابتلا به آن رنج می‌برند. از طرفی با وجود گسترش وسیع علم پزشکی، روش‌های تشخیص و درمانی جدید و موثری برای آن پیدا نشده است و بی‌توجهی به آن و پیشرفت بیماری می‌تواند عواقب ناخوشایندی به دنبال داشته است.

پای صحبت دکتر فرزین هاشمیان، متخصص و جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات می‌نشینیم تا با این بیماری به طور کامل آشنا شویم.


آقای دکتر لطفا بفرمایید بیماری دیسک کمر چیست؟

در حالت کلی منظور از بیماری دیسک کمر، در رفتگی با بیرون زدگی قسمت مرکزی یا هسته دیسک می‌باشد که با پارگی‌های کوچکی که به‌صورت شیارهای باریکی در اطراف آن، کم‌کم ایجاد می‌شود همراه است. این بیرون زدگی‌ها و دررفتگی‌ها روی ریشه‌های عصبی پشت این دیسک فشار می‌آورند و باعث ایجاد درد و سایر عوارض می‌شوند.


عوامل ایجاد کننده بیماری دیسک کمر یا پارگی یا بیرون زدگی دیسک کمر چیست؟

در ایجاد بیماری دیسک کمر عوامل زمینه‌ای مانند ژنتیک مطرح می‌باشد ولی اصولا بیرون زدگی و پاره‌ شدن دیسک در اثر استفاده ناصحیح از مهره‌ها و طرز رفتار ناصحیحی است که افراد با بدن خود انجام می‌دهند. در حیوانات چهارپا اصولا چیزی به نام پارگی دیسک کمر نداریم و این بیماری بهایی می‌باشد که انسان برای راست ایستادنش می‌‌پردازد. به علت فشاری که برآیند نیروهای وزن آدم روی مرکز ثقل وارد می‌کند و فشاری که روی آن ناحیه از مهره‌های تحتانی کمر وارد می‌شود، ستون فقرات بار بیش‌تری را نسبت به سایر قسمت‌ها تحمل می‌کند و علت این که ما بیش‌تر بیماری‌های دیسک را در این نواحی می‌بینیم همین می‌باشد. شایع‌ترین محل درگیری دیسک کمری در کشور ایران مهره‌های 4 و 5 و در کشورهای اروپایی معمولا مهره‌های 5 کمری و یکم خاجی می‌باشد و این تقاوت به علت نوع استخوان بندی می‌باشد. در ایران به طور معمول لگن‌ها برجسته‌تر هستند، ولی در اروپا لگن‌ها صاف‌تر می‌باشند.

پاره شدن دیسک طبق آمارهای موجود در خانم‌ها بیش‌تر است و معمولا در قسمت چپ دیده می‌شود. طرز نشستن، راه رفتن و خوابیدن و نوع بلند کردن اجسام و حمل آن‌ها در ایجاد دیسک کمر بسیار موثر می‌باشد. به عنوان مثال اگر می‌خواهیم کتابی را با خود حمل کنیم، هر چه به بدن نزدیک‌تر نگه داریم فشاری که به دیسک‌ها وارد می‌آید کم‌تر خواهد بود و هر چه دورتر نگه داریم و یا در حالت دولا شدن به سمت جلو، مخصوصا در حالت چرخش، جسم سنگینی را حمل یا جا به‌جا کنیم مانند جا به‌جایی گلدان، امکان آسیب رسیدن به به این قسمت‌ها بیش‌تر می‌یاشد. بنابراین باید سعی شود از این نوع حرکات خودداری شود و اگر مجبور باشید که چیزی را از زمین بلند کنید حتما زانوها را خم کرده و با خم شدن هر دو زانو، آن جسم را کاملا نزدیک به بدنتان بردارید. حتی‌الامکان سعی کنید برای جا به‌جایی اجسام سنگین از وسایل کمکی مثل ریل، چرخ و اهرم استفاده کنید.


بیماری دیسک کمر بیش‌تر در چه افرادی دیده می‌شود؟ آیا ژنتیک نقش موثری در ایجاد آن
دارد یا نه؟

بیماری دیسک کمر معمولا از دهه سوم به بعد ایجاد می‌شود، البته در زنان جوان، دیسک جوانی هم دیده می‌شود، ولی بسیار نادر است. قابل ذکر است که دیسک جوانی در مهره‌های کمر ایجاد نمی‌شود و در مهره‌های پشتی (قسمت بالای مهره‌های کمری) در اثر ضربه اتفاق می افتد و با توجه به اینکه در حدود سن20 سالگی پدیده پیر شدن برای دیسک وجود ندارد و به اصطلاح دژنره نشده است و از سن 20 سالگی به بعد کم کم آب دیسک‌ها کم می‌شود و امکان شکننده شدن آنها و ترک‌های موجود بیش‌تر می‌شود. هر چه سن بالاتر رود، احتمال پیدا شدن دیسک زیادتر می‌شود.
عوامل ژنتیکی نیز در پیدایش دیسک مطرح می‌باشد که در مواردی ممکن است تاثیرگذار باشد.


علایم بیرون زدگی یا پارگی دیسک کمر کدام است؟

معمولا بیماری دیسک کمر با دردی در ناحیه کمر شروع می‌شود. در مراحل اولیه این درد فقط در کمر ایجاد می‌شود و به جاهای دیگر زیاد انتشار نمی‌یابد و اگر به آن توجه نشود و این فشارها ادامه پیدا کنند، به علت این که قسمت مرکزی مهره‌ها بیرون زدگی پیدا می‌کند و روی ریشه عصب فشار می‌آورد، آزردگی ریشه عصب به وجود می‌آید و به دنبال آن درد و سایر عوارض ایجاد می‌شود. این درد می تواند به باسن، پشت پا تا پایین پا و زانوها و مچ پا و حتی انگشتان امتداد باید قسمت‌های درگیر و میزان و نوع درد و انتشار آن به سطحی که دیسک در رفته است و به محل فشار روی ریشه‌های عصبی بستگی دارد.



راه‌های تشخیص بیرون زدگی یا پارگی دیسک کمر کدام است؟

تشخیص در مرحله اول با شرح حال گرفتن از بیمار و معاینه دقیق همراه می‌باشد و در معاینه از روش‌های مختلف استفاده می‌شود که شامل معاینه رفلکس‌ها و معاینه حس و حرکت و حساسیت‌های موضعی و مانورهای خاص می‌باشد. این معاینات معلوم می‌کند که این دیسک فشار را به ریشه‌های عصبی وارد می‌کند یا نه. در مراحل بعدی تشخیص با پاراکلینیک می‌باشد که معمولا شامل آزمایشات مختلف و رادیوگرافی است.
MRI بهترین روش تشخیص می‌باشد. با دستگاه MRI نه تنها سطح در رفتگی دیسک، بلکه میزان در رفتگی و میزان فشار وارده به عصب را نیز می‌توان اندازه‌گیری کرد و مجموعه‌ی اعمال بالا به پزشک نشان می‌دهد که آیا بیمار نیاز به عمل جراحی دارد یا نه، و آیا بیمار با روش‌های درمانی غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی و دارو درمانی قابل درمان است یا خیر.

دکتر فرزین هاشمیان-متخصص و جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات

استادیار دانشگاه علوم پزشکی همدان

[رزیتا]

شروع كمر درد از30 سالگی


متخصصان ارتوپدی و فیزیوتراپیست‌ها می‌گویند در سال‌های اخیر، شایع‌ترین بیماری‌ مفصلی كه به خصوص جوانان را درگیر كرده است، آرتروز و ساییدگی مفاصل است كه مخصوصا در زانو، گردن،‌ كمر و ستون فقرات رایج شده است.

از این مهم‌تر این كه سن شیوع این بیماری‌ها كاهش پیدا كرده است؛ طوری‌كه یكی از بحث‌های عمده این متخصصان در كنگره فیزیوتراپی امسال نیز همین بود كه تا حدود 20 سال قبل، اكثر افرادی كه برای درمان‌ دردهای عضلانی اسكلتی به درمانگاه‌های فیزیوتراپی و ارتوپدی مراجعه می‌كردند، افراد بالای 55 تا 60 سال بودند و در واقع تخریب غضروف مفصلی در سنین بالا شروع می‌شد؛ ولی امروزه این سن به 30 سال كاهش پیدا كرده و پزشكان شاهد مراجعه بیمارانی با سنین 30 تا 50 سال با دردهای گردن، زانو، كمر و مفاصل مختلف به مراكز درمانی هستند.

مقصر؛ سبك زندگی


دكتر عباس رحیمی، دبیر هجدهمین كنگره فیزیوتراپی ایران، دلیل كاهش سن ابتلا به آرتروز و دردهای مفصلی را نحوه زندگی نامناسب و وضعیت كاری و شغلی افراد ذكر می‌كند و به همشهری می‌گوید: «بی‌تحركی در محیط های اداری و عدم فعالیت‌های فیزیكی در زندگی، از دلایل اصلی این بحران اجتماعی است.»
دكتر مصطفی نجاتیان، فیزیوتراپیست هم با اشاره به اینكه یكی از عوامل كاهش سن ابتلا به بیماری‌های مفصلی در ایران، اشكال در وضعیت حركتی به خاطر زندگی شهرنشینی است، می‌گوید: «نشستن،‌ خوابیدن، نوع راه رفتن و نوع كفش انتخابی در میان مردم ما اصلا استاندارد نیست. این در حالی است كه حتی آموزش‌های لازم به افراد برای اصلاح كردن این سبك زندگی در كشور ما وجود ندارد. در كشورهای پیشرفته به همه افراد آموزش های لازم برای كار در اداره‌ها و... از طریق مجلات و بروشورهای مختلف داده می‌شود، ولی در ایران هیچكدام از این اقدامات صورت نمی‌گیرد.»
این فیزیوتراپ با بیان اینكه مسئله دیگر شیوع این بیماری‌ها، نداشتن فعالیت‌های ورزشی است، طوری كه كمتر از 10 درصد افراد جامعه به طور روزمره ورزش می‌كنند، ادامه می‌دهد: «در بسیاری از افراد هماهنگی میان عضلات وجود ندارد و این امر می‌تواند یا به علت عوامل ژنتیكی باشد یا به علت چاقی بیش از حد. همچنین تغذیه نیز از جمله عواملی است كه به خصوص در كودكان از وضعیت نابسامانی برخوردار است.
امروزه كودكان بجای خوردن آب، نوشابه مصرف می‌كنند. مصرف نوشابه به خاطر اسید فسفریك موجود در آن، جذب كلسیم را کاهش می دهد. لذا اگر هر روز از نوشابه استفاده شود، در سنین جوانی افراد به سرعت دچار بیماری‌های مفصلی می‌شوند. همچنین امروزه در بین كودكان به خصوص در مدارس، یا شیر عرضه نمی‌شود یا با كیفیت بسیار پایین عرضه می‌شود كه این امر خود زمینه را برای افزایش بیماری‌های مفصلی در جوانی آماده می‌كند.»


درد زانو، رایج ترین درد


به گفته متخصصان، به ازای هر یك كیلو اضافه وزن در سطح صاف، حدود 3 تا 5 برابر فشار بیشتری به زانو وارد می‌شود كه در مواقع بالا و پایین رفتن از پله این فشار 10 برابر می‌شود. همچنین شایع‌ترین دردهای مفاصل مربوط به كشكك زانوست كه در واقع استخوانی است كه داخل تاندون عضله چهار سر ران قرار گرفته و در هر خم و راست شدن زانو حدود 7 تا 8 سانتیمتر این استخوان روی زانو حركت می‌كند.
هرچه این حركت طبیعی ‌تر باشد، مشكلات آن كمتر خواهد بود، ولی اگر در مسیر حركت كشكك روی زانو، مقداری انحراف به طرف داخل یا خارج وجود داشته باشد، باعث خراش غضروف یا نرم‌ شدگی آن می‌شود كه موجبات درد و ناراحتی را در قسمت جلوی زانو فراهم می‌كند.
دكتر تركمان، متخصص زانو در این باره توضیح می‌دهد: «بیشترین دردهای زانو در افراد جوان، به خصوص خانم های جوان به وجود می‌آید و شایع ترین علتش یكی ضعف عضله چهار سر ران است كه این عضله به طور طبیعی در زنان ضعیف ‌تر است و دیگری رعایت نكردن برخی اصول نشستن و برخاستن مثل دو زانو یا چهار زانو نشستن، یا از سطح شیب ‌دار بالا رفتن به مدت طولانی، یا خم بودن زانو به مدت زیاد در نتیجه كارهای اداری است. البته از همه مهم تر ضعف عضله چهار سر ران است که نیاز به تقویت دارد.»
وی تصریح می‌كند: «البته یك سری ریز فاكتور وجود دارد كه باعث می‌شود آرتروز زودتر یا شدیدتر به وجود آید. این ریز فاكتورها شامل افزایش وزن و چاقی فرد است که ارتباط مستقیم با دردهای زانو دارد. علاوه بر آن انحراف زانو به شكل پرانتزی یا ضربدری موجب می‌شود كه وزن بدن به طور یكسان روی سطح زانو پخش نشود و یك طرف فشار بیشتری را تحمل كند و در نهایت این فشار باعث ساییدگی آن طرف مفصل می‌شود. البته انحراف از نوع پرانتزی در ایران بیشتر از ضربدری شایع است.»

بی‌تحركی درمان نمی‌كند


برخی از مردم به اشتباه تصور می‌کنند که صرفا با حذف فشار روی مفصل و ثابت نگه‌داشتن آن، مشکلشان حل می‌شود، در صورتی‌که به گفته متخصصان عدم تحرک مناسب، خود خطرات جدی مانند آرتروز مفصل را در پی دارد چرا که تغذیه مفصل از طریق تحرک صورت می‌گیرد.
دکتر محمد رضا ‌هادیان دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران هم فشارهای طولانی و ثابت روی مفصل را مانند فشار روی یک اسفنج آغشته به آب می‌داند که در اثر فشار، آب خود را از دست می‌دهد و مفصل در این شرایط ، آماده ی تخریب می‌شود.
وی عادت‌های غلط در زندگی روزمره مانند نحوه نشستن به صورت چهار زانو و استفاده از توالت‌های ایرانی را از جمله موارد تشدید‌‌‌کننده آسیب به مفصل زانو ذکر کرده و می‌گوید: «عضلات در بدن همانند کمک فنرها در ماشین عمل کرده و مانع از ایجاد فشار روی اسکلت استخوانی و مفاصل بدن می‌شوند. برای همین تقویت عضلات چهار سر ران و عضلات پشت ران، هماهنگی در تقویت عضلات، کاهش وزن، تغذیه صحیح، تحرک مناسب و انجام ورزش‌های درست و حتی‌الامکان با نظارت متخصصین فیزیوتراپی و طب ورزش از جمله راه کارهای پیشگیرانه و درمانی مفصل زانو است.»
وی یکی از مهم ترین موارد پیشگیرانه و درمان آسیب‌های مفصل زانو را کاهش وزن می‌داند: «به عنوان مثال فشار وارد بر مفصل زانو در هنگام بالا رفتن از پله‌ها معادل 3 برابر وزن بدن و در هنگام پایین آمدن 7 تا 8 برابر وزن بدن است و این امر خود دلیل محکمی‌ در کاهش وزن اضافی بدن برای حفظ سلامت مفاصل، به خصوص مفصل زانو خواهد بود.»

پیشگیری مهم‌تر از درمان


متخصصان بهترین راه درمان آرتروز را كاهش عوامل بوجود آورنده آن می‌دانند و توصیه می‌كنند افراد از دو زانو و چهار زانو نشستن و عادت به آن پرهیز كنند. همچنین افرادی كه مشكل زانو دارند، راه رفتن در سطح صاف را برنامه زندگی خود قرار دهند، چرا كه هیچ آرتروزی مانع راه رفتن افراد در سطح صاف نیست.
البته در موارد شدیدتر، درمان های دارویی و جراحی زانو هم از درمان های مفید و ضروری آسیب‌های مفصل زانو هستند. در عمل جراحی زانو كه رویه مفصلی تعویض می‌شود، در واقع مفصل مصنوعی برای فرد گذاشته می‌شود و درد تا حد زیادی كاهش می یابد.
سمیه شرافتی

[رزیتا]

با كمر درد چه كنیم؟

تقریباً همه ی افراد ، كم و بیش در نقاطی از كمر خود احساس درد دارند. اغلب ما هنگام انجام فعالیت هایی نظیر نصب دستگاه تهویه، جابجا كردن جعبه های بزرگ و بلند كردن كودكان، كمردرد خود را جدی نمی گیریم. ما به این مسئله توجه نداریم كه كمردردها در نتیجه صدماتی است كه با رفتارهای روزانه ما تشدید می شود. اكثر ما هنگام ایستادن، نشستن و خم شدن ، وضعیت های نامناسبی در بدن خود ایجاد می كنیم. ما هنگام بلند كردن اشیاء به جای خم كردن زانو، كمر خود را خم می كنیم. انجام كارهایی كه برای سلامتی ما مضر است و پدر و مادر ما را از آن منع می كردند، بعد از سالها موجب می شود كمردرد ما شروع شود. وارد آمدن فشار زیاد به عضلات كمر و به اصطلاح رگ به رگ شدن رباط های كمری كه نگه دارنده مهره ها هستند باعث كمردرد می شود. عضلات كمر برای مقابله با این فشار دچار گرفتگی و انقباض می شوند تا بتوانند كمر را از صدمه بیشتر محافظت كنند و این حالت ، خود باعث تشدید درد كمر است. در واقع این سیكل درد، سفتی و انقباض عضلانی درمان نمی شود مگر این كه شما فعالیت خود را كم كنید ، به كمر خود استراحت دهید و به تدریج ازعضلات خود استفاده نمایید.

در گذشته ، پزشكان استراحت طولانی مدت در بستر را توصیه می كردند اما اكنون به این نتیجه رسیده اند كه استراحت بیش از حد باعث طولانی شدن درمان كمردرد است. این مسئله در مورد رگ به رگ شدن عضلات هم صدق می كند. به همین دلیل امروزه شما كمتر مشاهده می كنید كه از گردن بندهای مخصوص درد گردن استفاده شود.

در حال حاضر كمردردهای شدید، حداكثر با چند روز استراحت و پس از آن با شروع فعالیت های سبك و كشش آرام عضلات درمان می شوند، این طریقه درمان باعث افزایش قدرت خم شدن بدن و توان حركت خواهد شد.

سایر علل كمردرد در بروز آرتروز و فتق دیسك كمر (غضروف بین مهره ها) مشاهده می شود. فتق دیسك در بین عوامل كمردرد شیوع كمتری دارد ولی بهتر شناخته شده است. دیسك بین مهره ها ، فضای نرمی را بین مهره ها ایجاد می كند، گاه این دیسك متورم شده و به اعصاب ناحیه فشار وارد می آورد. اغلب اعصابی كه از ران و بازو می گذرند تحت فشار قرار گرفته و گاه بی حسی، ضعف و مشكلاتی در كنترل ادرار ایجاد می كنند.
فتق دیسك مانند سایر علل كمردرد، خود به خود بر طرف می شود و اغلب نیازی به عمل جراحی نیست. در حقیقت سی درصد مردم مبتلا به فتق دیسك هستند و هرگز برایشان مشكل جدی ایجاد نمی شود.


درمان

برای برطرف كردن كمردرد، به پشت بخوابید، یك بالش زیر زانوهایتان قرار دهید. (در حالی كه زانوهایتان را جمع كرده اید). این طریقه خوابیدن فشار را از كمر شما بر می دارد. درمان اصلی همه كمردردها كم كردن فعالیت است. البته این كاهش فعالیت همان طور كه قبلاً گفته شد فقط برای چند روز پیشنهاد می شود و پس از آن با نرمش های مخصوص پایین كمر و «عضله چهار سر ران» می توان كمردرد را درمان كرد.

در اولین روزها برای كاهش التهاب می توان از یخ در موضع درد استفاده كرد و بعد از چند روز می توانید از گرمای موضعی كمك بگیرید تا انقباض مقاوم عضلات را برطرف كنید. همچنین داروهای ضد التهاب مثل ایبوبروفن، كتو بروفن و ناپروكسن در بر طرف كردن درد و التهاب مؤثر هستند. اگر یك دارو اثر نكرد، نوع دیگری از دارو را مصرف كنید؛ زیرا افراد مختلف نسبت به داروها عكس العمل متفاوتی دارند. به خاطر داشته باشید كه داروهای ضد التهاب را حتماً همراه غذا میل كنید تا باعث ایجاد زخم معده شما نشوند.

داروهای جدید و گران قیمت « ویوكس» و « سلیركس» بهتر از داروهای قدیمی عمل نمی كنند ولی تحریكات معده در آنها كمتر است و به طور كلی برای درمان دردهای طولانی مدت و در افرادی با سابقه زخم معده مصرف می شوند.
استامینوفن نمی تواند كمك به رفع التهاب كند. ولی می تواند درد را بر طرف سازد. هم چنین بر روی معده نیز اثری ندارد. استامینوفن بی خطرترین دارو در درمان های طولانی مدت است ولی نباید بیش از 2 تا 3 هزار میلی گرم در روز مصرف شود؛ زیرا مصرف زیاد دارو ، كبد را تحت تأثیر قرار می دهد.
داروهای شل كننده عضلات توصیه نمی شوند؛ زیرا بر كاهش درد كمر تأثیری ندارند.

آیا نیازی به گرفتن عكس هست؟

اكثر مردم سؤال می كنند آیا عكس برداری معمولی یا «ام. آر.آی» لزومی دارد؟ باید گفت همه كمردردها نیاز به عكس برداری ندارند. در مواردی كه مشكوك به صدمات استخوانی مثل صدمه به مهره ها در اثر ضربه، پوكی استخوان یا سرطان هستید عكس برداری می تواند مفید باشد. ولی عكس ها بافت های نرم عضله و رباط ها و دیسك ها را نشان می دهند.

زمانی كه تصمیم به جراحی داریم و یا در تشخیص علت دردهای بهبود ناپذیر ، انجام «ام.آر.آی» توصیه می شود. انجام ام.آر.آی برای فتق های دیسك ضروری نیست؛ زیرا درمان را تغییر خواهد داد.
درمان در زمانی كه كمردرد بهبود نمی یابد

جابجا كردن ستون فقرات ، طب سوزنی ، یوگا ، ماساژ درمانی و تزریق استروئید اپیدورال (كمری) بستگی به نوع درد كمر دارد. ماساژ درمانی در مواردی كه علت كمردرد ناشناخته است مؤثر می باشد. بعضی از پزشكان با برگرداندن مهره ها و جابجا كردن آن موافق نیستند؛ زیرا معتقدند استخوان های كمر توسط عضلات حمایت می شوند و اگر درمانی صورت می گیرد باید روی عضلات انجام شود.

اگر كمردردی دارید كه بعد از هفته ها درمان نشده است به پزشك خود مراجعه كنید. اگر ضعف یا سستی در بازو یا ران خود احساس می كنید آن را جدی بگیرید.

یوگا تمرین كنید

بعضی از پزشكان معتقدند یوگا بهترین درمان دردهای مزمن كمر است؛ زیرا حالت مناسب را در بدن ایجاد می كند و با تنفس مناسب، كشش و فشار روی عضله را كم می كند. خیلی از بیمارانی كه از درمانهای دیگر نتیجه نگرفته اند می گویند یوگا در درمان آنها مؤثر بوده است.بعد از بهبود كمردرد، تمرینات نرمشی را ادامه دهید، وزن خود را كم كنید و به اصلاح حالت و كشش عضلات اهمیت دهید. نرمش عضلات مربوط به شكم را انجام دهید تا از كمردردهای آینده پیشگیری شود.

اگر در قسمت بالای كمر خود احساس ناراحتی می كنید، تمرینات خم شدن به سمت پایین و تمرینات نرمشی شانه ها را انجام دهید (شانه ها را به طرف یكدیگر كشیده و چند ثانیه نگه دارید سپس بر عكس عمل كنید).
بهترین تمرین برای اصلاح حالت كمر این است كه با فاصله 30 سانتیمتر از دیوار و در مقابل آن تكیه دهید شكم خود را به داخل بكشید، سینه را بیرون دهید بعد از چسباندن كمر به دیوار، سر، شانه ها و پشت و لگن همه در یك ردیف قرار می گیرند و به این طریق گودی كمر از بین می رود. این حالت شبیه حالت ایستادن سربازان است. صدها سال قبل این طور گفته می شد كه سربازان می توانند ساعت ها بدون احساس كمردرد روی پا بایستند مشروط به اینكه حالت ایستادن آنها درست باشد. آیا شما طور دیگری فكر می كنید؟ البته همه پدر و مادرها به نحوه صحیح ایستادن و نشستن فرزندان تأكید دارند ولی آنها نمی توانند تمام اوقات همراه فرزندان خود باشند و آنها را كنترل كنند! درست ایستادن و درست نشستن باید برای ما به صورت عادت درآید. منبع: روزنامه كیهان

[رزیتا]

شاغلینی كه كمردرد می گیرند...

این مطلب مخصوص افراد شاغلی است كه به اقتضای نوع شغلشان كمردرد آنها را تهدید می كند.
همانطور كه می دانید گاهی كمردرد ناگهانی و بر اثر یك سهل انگاری بروز پیدا می كند مثل این كه یكباره جسم سنگینی را از روی زمین بلند كنید، اما این مشكل بیشتر اوقات از شرایط كاری ناشی می شود. مثلاً فردی را در نظر بگیرید كه مجبور است چندین ساعت پشت میز كارش بی تحرك بنشیند، پرستاری كه باید بیمار را حركت دهد یا او را از جایش بلند كند، راننده تاكسی ای كه هر روز پشت فرمان خودرو كیلومترها مسافت را طی می كند، كشاورزی كه یک روز کاری را در مزرعه پشت سر می گذارد یا خانم خانه داری كه به كار سخت خانه مشغول است.


برخی عواملی كه باعث كمردرد افراد شاغل می شوند، عبارت اند از:


1 - نشستن ناصحیح كه باعث فشار آمدن به ستون فقرات و در نتیجه كمردرد می شود.
2 - كارهایی كه نیاز به بلند كردن، جابه جا كردن یا حمل اجسام سنگین دارد. عدم رعایت نكات صحیح در این گونه مشاغل، سلامت كمر را به خطر می اندازد.
3 - «اضافه وزن» كه فشار وارده به كمر را تشدید می كند.
4 - ورزش نكردن
5 - خارج نكردن وضعیت بدن از حالت خشك دائمی. مثل افرادی كه ساعت ها پشت میز می نشینند.
6 - كارهایی كه نیاز به مكالمه تلفنی برای ساعت های طولانی دارند و از HEADPHONE استفاده نمی كنند.
7 - افرادی كه ساعت های طولانی به كار با رایانه مشغول هستند.
8 - خوب است كه بدانید شرایط روانی نیز بر سلامت فیزیكی تأثیرگذارند. به طوری كه استرس ، تنش كار و عصبانیت نیز می توانند باعث بروز كمردرد شوند.



چند راه حل


هیچ چیزی لاینحل نیست.
رعایت نكات زیر كمك بزرگی به كاهش خطر كمردرد می كنند:


1 - محیط سالم كار و رعایت نكات لازم در خرید مبلمان اداری نقش مهمی ایفا می كند. بهتر است كارفرما به خرید مبلمان طبی توجه داشته باشد.
2 - آرامش و دوری از تنش های عصبی بسیار مفید است.
3 - استراحت در خلال كار توصیه می شود.
4 - لازم است که افراد ساعت های متمادی به یك حالت نمانند. پیشنهاد می شود كمی از جای خود بلند شوند و چند قدمی راه بروند.
5 - ورزش را فراموش نكنند. یك نرمش چند دقیقه ای نیز مؤثر است.
6 - در حفظ تناسب وزن خود كوشا باشند. روزنامه هموطن سلام

[رزیتا]

مروری بر درمان کمردرد

اگر پزشک به شما بگوید که علت کمردرد شما، در اثر پارگی دیسک کمر است، چه کاری باید انجام دهید؟ راه های درمان
کمردرد شامل جراحی، تزریق استروئیدها، مصرف داروهای ضد درد، انجام ورزش و نرمش های بدنی، ماساژ دادن کمر با وسایل مخصوص مثل فیزیوتراپی کمر است.

به دلیل اینکه جراحی تأثیر چندانی در کاهش درد کمر ندارد، توصیه زیادی به جراحی کمر نمی شود، مگر اینکه احتمال آسیب همیشگی کمر مثل فقدان حس در ناحیه کمر، عدم کنترل عضلات کمر و درد شدید و مداوم در این قسمت وجود داشته باشد.
تزریق استروئیدها هم باعث تسکین موقت درد می شود و هرگز نمی تواند آن را برای همیشه معالجه کند.
بهترین و اولین راه درمان کمردرد ، ورزش و انجام فیزیوتراپی و ماساژ کمر است که خیلی بیشتر از استراحت کردن باعث کاهش درد می شوند.
ورزش باعث کشش و قوی شدن عضلات شکم، پشت و پا می شود. برنامه ورزشی برای قوی کردن عضلات باید دو تا سه بار در هفته و بطور منظم و اجرا شود. تمرینات کششی نیز هر روز برای کشش عضلات پشت و پا باید انجام گیرد.

ماساژ سفت کمر خیلی دردناک است و باعث سوزش پوست می شود، به همین دلیل اغلب یک بار در هفته باید انجام گیرد. ماساژ سطحی و آرام پوست تاثیری در کاهش درد کمر ندارد. فیزیوتراپی باعث از بین رفتن اسپاسم و گرفتگی عضلات می شود، در نتیجه تأثیر زیادی در کاهش درد کمر دارد.
در این مطلب سعی کردیم خلاصه های از روشهای درمان کمردرد را برای شما بیان کنیم. منتظر مطالب مفصل تری دراین زمینه باشید که انشاءا... در آینده برای شما ارائه خواهیم داد.


نیره ولدخانی – کارشناس تغذیه تبیان

[رزیتا]

ورزش های مخصوص برای بهبود کمردرد

كمردرد (1)

آناتومی

ستون فقرات كمری ساختمان مركبی است كه بخش فوقانی و تحتانی بدن را به هم متصل می نماید. این ساختمان متشكل است از: مهره ها، طناب نخاعی، اعصاب نخاعی، دیسك های بین مهره ای، رباطها(1) و عضلات.



علل شایع كمردرد در بین ورزشكاران

1) پیچ خوردگی ها(2) و كشیدگی ها (3)

كشیدگی عضله می تواند در اثرآمادگی عضلانی ناكافی و یا كاربیش از حد عضله رخ دهد. 5 مهره كمری بوسیله رباطها به هم متصل شده اند. این رباطها دراثر آمادگی ناكافی و یا استفاده بیش از حد و مفرط دچار ضعف و یا سفتی می گردند . بنابراین، این امكان وجود دارد كه با یك حركت شدید ناگهانی، دچار پیچ خوردگی شوند.
در صورت آسیب رباطها، ممكن است با انقباض شدید(4) ویا گرفتگی عضلات كمری مواجه شویم. پیچ خوردگی ها و كشیدگی ها از علل شایع كمر درد درمیان ورزشكاران هستند.

2- ضایعات دیسك بین مهره ای
درگذشته تصور بر این بود كه دیسك های بین مهره ای هیچ گونه عصب دهی حسی ندارند و بنابراین معتقد بودند كه تنها علت كمر درد با منشا دیسك بین مهره ای، بیرون زدگی (1) و یا پارگی دیسك است كه منجر به گیر افتادن (2) ریشه عصبی می گردد. بهر حال، بین 3/1 تا 2/1 خارجی آنولوس فیبروزوس ( بخش خارجی دیسك ) عصب دهی می شود. آسیب های فشاری و یا پیچشی می توانند منجر به پارگی دراین بخش ودر نتیجه درد گردند. همچنین این گونه آسیب ها می توانند به عنوان فاكتوری مستعد كننده برای بیرون زدگی بخش مركزی دیسك مطرح باشند.


3- آسیب دیدگی مفاصل لولایی (3)
از علل شایع درد با منشا مفاصل لولایی می توان به شكستگی های تحت غضروفی(4) ، پارگی های كپسولی، كندگی های كپسولی و خونریزی های داخل فضای مفصلی اشاره نمود.

4- اسپوندیلولیزیس (5)
اسپوندیلولیزس ( شكستگی های تنشی بخش بین مهره ای ) در ورزش ها یی كه با بازشدن شدید مفاصل(6) همراه هستند، مانند ژیمناستیك، كریكت و بدمینتون، بیشتر دیده می شود. اسپوندیلولیزیس ( لغزیدن یك مهره روی مهره دیگر) ممكن است در ورزشگارانی كه دارای مشكلات دوطرفه حاشیه خارجی مهره ها هستند، رخ دهد.


پیشگیری از كمردرد

1) وضعیت قرارگیری نامناسب به ستون مهره های شما فشار وارد می آورد. رباطها بیش از حد كشیده، عضلات خسته و مفاصل و اعصاب تحت فشار قرار می گیرند.

به راست قامتی بیند یشید: قفسه سینه را جلو داده ، شانه ها را رها نمایید، چانه را به سمت داخل و سر را همتراز سطح بدن قرار دهید.

2) انعطاف پذیری(1)
انعطاف پذیری عضلات باز كننده كمری، خم كننده لگنی، عضلات خلف رانی و دور كننده های لگنی را حفظ نمایید. اگر این عضلات سفت وانعطاف ناپذیر باشند، به علت افزایش تنش روی بخش كمری خارجی (2) درمعرض آسیب خواهید بود.
دراین زمینه تمرینات كششی به شما كمك می نمایند.
3) تمرینات استحكام بخش كمری (1)
هدف از تمرینات استحكام بخش كمری، انقباض همزمان عضلات عمقی شكمی و باز كننده های كمری است.
این امر می تواند به پیشگیری و تخفیف درد كمر كمك نماید.

4) كار با وزنه
شیوه صحیح كار با وزنه به پیشگیری از كمر درد كمك می كند.
پاها را به اندازه عرض شانه باز كنید.
روی لگن و زانو خم شوید. وزنه را محكم در دست گرفته و آن را به بدن خود نزدیك نمایید. عضلات شكم خود را سفت نموده و از عضلات قوی پاهای خود جهت بلند كردن وزنه استفاده كنید. پشت خود را درحد امكان صاف نگهدارید. از پیچش بدن بپرهیزید. روی پاهای خود بچرخید نه روی پشت خود.

5) خوابیدن
تشك شما باید درحد كافی سفت باشد تا از وضعیت طبیعی بدن شما حمایت نماید.

6) تمرینات متقاطع (2) توصیه براین است كه در كنارورزشهایی نظیرقایقرانی، دو، تنیس كه مشتمل بر تمرینات و چرخش های فشارنده هستند، ورزشهای غیر فشرده نظیر شنا به برنامه تمرین افزوده شود. این امر به عضلات، رباطها، دیسكها و مفاصل فرصت استراحت می دهد. بهرحال دركمردرد حاد، باید از شنای قورباغه، كرال و پروانه اجتناب نمود.

[رزیتا]

تاثیر تغذیه بر کمردرد

بعضی از مواد مغذی می توانند متابولیسم سلولی را که زمینه ساز التهابات مزمن است، تعدیل نمایند. این مواد مانند داروها باعث کاهش سریع درد نمی شوند، بلکه بعد از هفته ها یا ماه ها اثرات خود را نشان می دهند. همچنین مشابه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بر روی مکانیسم های التهابی بدن عمل می کنند. گوشت قرمز باعث افزایش دردهای مزمن کمر شده و نیز اسید اوریک حاصل از آن نیز در ایجاد درد مفاصل دخالت دارد.

گوشت قرمز برای کمردرد مضر است ، ولی ماهی ، روغن ماهی ، آجیل و دانه های خوراکی مثل بادام و گردو و بادام زمینی ، سویا و سایر حبوبات ، سیب زمینی و غذاهای تهیه شده از جو برای کاهش درد کمر مفید هستند.



بدن انسان از اسید آراشیدونیک ( نوعی اسید چرب اشباع ) موجود در چربی حیوانی برای ساخت پروستاگلندین های نوع 2 استفاده می کند که مواد شبه هورمونی هستند و باعث افزایش التهابات می شوند. سبزیجاتی مانند سیب زمینی ، سویا و سایر حبوبات و ماهی های آب های سرد باید به عنوان منبع مهم پروتئینی جانشین گوشت های حیوانی شوند.

مغزها و دانه ها منابع عالی دیگری از پروتئین هستند. روغن این مغزها و دانه ها مانند روغن ماهی ، محتوی اسیدهای چرب ضروری است و بدن انسان قابلیت تبدیل آن ها به موادی به نام پروستاگلندین های نوع 1 و 3 را دارد. این مواد از منابع گیاهی هم مشتق می شوند.

بادام ، بادام زمینی و گردو هم بسیار مفید می باشند؛ زیرا محتوی منیزیم هستند و منیزیم نه تنها در ساختمان استخوان ها و غضروف ها به کار می رود ، بلکه در نگهداری کشش عضلات هم مؤثر هستند. کمردرد اغلب نتیجه کشش ضعیف عضلات شکمی است.

برنامه غذایی روزانه ما باید از نظر میوه ها ، سبزیجات خام و غلات سبوس دار کامل باشد تا مواد مغذی لازم را برای نگهداری استخوان ها ، سیستم عصبی و عضلانی که تقویت کننده قسمت پشتی بدن است، تأمین نماید.غذاهای تهیه شده از جو یا پوره آن ، بهتر است در هر صبحانه خورده شوند. این غذاها منبع عالی از سیلسیم هستند که برای تقویت و ساخت استخوان ها لازم است و نیز حاوی ویتامین های گروه B می باشند که برای سلامتی سیستم اعصاب و عضلات مفیدند.



مکمل های تغذیه ای


کلسیم و منیزیم برای استخوان ها و همچنین برای کاهش اسپاسم عضلانی مؤثر هستند. وجود سیلسیم در ساختمان استخوان ها نیز ضروری است. بیوفلاوونوئیدها و ویتامین های E و C برای نگهداری بافت پیوندی و نیز کاهش خطرات ناشی از آسیب ها مفید می باشند. ویتامین C در مواردی که اسید معده ترشح کمی دارد و در نتیجه کلسیم کمتری از غذا جذب می شود، کمک کننده است. اگر منشاء درد کمر ، اسپاسم عضلانی یا مربوط به عصب سیاتیک باشد ، در این موارد روغن پامچال یکی از منابع عالی در کاهش التهابات خواهد بود.



مقدار توصیه شده روزانه مکمل ها برای کاهش درد


- کلسیم 100 میلی گرم
- منیزیم 500 میلی گرم ( اگر مشکل کلیوی دارید ، قبل از مصرف این مقدار منیزیم با پزشک خود مشورت نمایید)
- ویتامین E به همراه توکوفرول ها 400 تا 800 واحد بین الملل.

آنتی اکسیدان ها


با بروز یک واکنش التهابی در بدن ، مواد مضری به نام رادیکال های آزاد ایجاد می شوند. رادیکال های آزاد موجب آسیب به بافت ها ، افزایش التهابات و عود مجدد درد می شوند. وجود مقادیر زیاد آنتی اکسیدان ها در بدن با مبارزه بر علیه رادیکال های آزاد ، باعث کاهش درد و التهاب می شوند.



ویتامین C


ویتامین C یکی از مهم ترین آنتی اکسیدان ها به شمار می رود که می تواند در بهبود زخم ها و آسیب های اسکلتی و عضلانی و نیز دردهای مزمن مؤثر باشد.
مقدار توصیه شده حداکثر 2000 تا 3000 میلی گرم در روز است.



بیوفلاوونوئیدها


مانند کورستین و کاتچین باید به همراه ویتامین C مصرف شوند که دارای اثرات آنتی اکسیدانی بوده و همچنین قابلیت نفوذپذیری مویرگ ها را می کاهند که این امر منجر به کاهش التهابات و ورم مفاصل می شود.



ویتامین E


این ویتامین خاصیت ضدالتهابی و تقویت سیستم ایمنی را بر عهده دارد. مقدار توصیه شده آن تا 800 واحد بین المللی در روز است.



روی، مس و منگنز


به عنوان کوفاکتور برای فعالیت آنزیم سوپر اکسید دسموتاز (SOD) عمل می کنند. بدن به طور طبیعی این آنزیم ضدالتهابی را تولید می نماید. عمل (SOD) به عنوان یک عامل ضد التهابی ضعیف است. (SOD) موجود در بدن به همراه منگنز ، روی و مس اثرات آنتی اکسیدانی را تقویت می نماید.


مقادیر توصیه شده :
مس 2 میلی گرم دو بار در روز
روی 30 میلی گرم دو بار در روز
منگنز 50 میلی گرم دو بار در روز
روی و منگنز مستقیماً اعمال آنتی اکسیدانی دارند. روی اضافی می تواند باعث کمبود مس و همچنین کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن شود. به همین دلیل نباید روزانه بیش از 90 میلی گرم روی مصرف شود.

کاروتنوئیدها


گروهی از آنتی اکسیدان ها به شمار می روند که بدن می تواند ویتامین A را از آنها تولید نماید. ویتامین A به عنوان یک ماده مغذی برای تقویت سیستم ایمنی عمل می کند. همچنین برای تجدید بافت ها نیز ضروری می باشد.
مقدار توصیه شده 25000 واحد بین المللی در روز است.



ویتامین A


این ویتامین به عنوان کمک کننده در بازسازی و تجدید سلول هاست.
مقدار توصیه شده 10000 واحد بین المللی در روز است.



اسیدهای چرب ضروری(*EFA)


شامل EPA ( ایکوزاپنتانوئیک اسید ) و GLA ( گاما لینولنیک اسید ) و لینولنیک اسید می باشد. این گروه مواد برای درمان آرتریت ( التهاب ) ، به ویژه آرتریت روماتوئید ( التهاب مفاصل ) به کار می رود. این اسیدهای چرب التهابات حاصل از پروستاگلندین های را کاهش می دهند. لینولنیک اسید در تخم مرغ ، کتان و ماهی ها مثل ماهی تون ، سالمون ، شاه ماهی، ماکرل، قزل آلا، ساردین و نیز جگر ماهی یافت می شود. GLA در منابع گیاهی مانند روغن پامچال و روغن دانه توت سیاه یافت می گردد.



روغن ماهی


منبع مهم EPA یا ایکوزاپنتانوئیک اسید و نیز اسیدهای چرب امگا 3 است که اثراتی مشابه GLA دارد. میزان توصیه شده 2 تا 3 کپسول 1000 تا 1700 میلی گرمی، سه بار در روز است.
روغن تخم کتان نیز به عنوان یک منبع گیاهی، برای جانشین شدن روغن ماهی مفید است.



ویتامین B6


این ویتامین در کاهش دردهای عصبی و دردی که علت آن گرفتگی اعصاب است ، مؤثر است. این ویتامین ممکن است به کاهش علائم آرتریت نیز کمک کند.
مقدار دوز توصیه شده 50 تا 200 میلی گرم در روز است.
دوزهای بالای ویتامین B6 ممکن است اثرات جانبی مسمومیت عصبی ایجاد نماید، به خصوص زمانی که به تنهایی و بدون مصرف سایر ویتامین های گروه B و منیزیم مصرف شود.



گلوکز آمین سولفات


این ماده به صورت طبیعی در غضروف مفاصل موجود بوده و برای درمان آرتریت و عوارض مربوط به مهره های بدنی به کار می رود.
مقدار توصیه شده 500 تا 1000 میلی گرم ، دو تا سه بار در روز است.

* ESSENTIAL FATTY ACIDS منبع : ماهنامه سلامتی و تغذیه

[رزیتا]

درمان دیسک کمر

راه‌های درمان بیرون زدگی و پارگی دیسک کمر کدام است؟


اگر بیمار به موقع مراجعه کند و هنوز بیماری خیلی پیشرفت نکرده باشد، در اکثر این بیماران با دادن داروهای شل‌کننده و ضدالتهاب، مراحل حاد برطرف می‌شود.
مرحله بعدی درمان، انجام فیزیوتراپی می‌باشد. متعاقب آن با تقویت عضلات اطراف ستون فقرات به وسیله ورزش یا تحریکات الکتریکی، بار و فشار وارده به ستون فقرات را کم می‌کنیم تا مشکل بیماری کاهش یابد. ولی اگر بیماری دیسک کمر در مراحل پیشرفته باشد و فرد دچار پارگی و بیرون زدگی و فشار روی ریشه عصبی شده باشد، در این مرحله نمی‌‌توان از روش‌های ذکر شده استفاده کرد. به عبارتی هر کدام از روش‌های درمانی، زمان و مورد خاصی باید داشته باشند تا نتیجه مطلوب گرفته شود؛ به‌طور مثال زمانی که دیسک به ریشه عصبی فشار می‌آورد، ممکن است فیزیوتراپی و ورزش کردن باعث تشدید درد و حتی علایم عصبی و فلج‌های مختلفی شود، بنابراین در این مرحله حتما باید از عمل جراحی استفاده کرد.

آیا بعد از درمان دیسک کمر، امکان عود مجدد وجود دارد؟


در تمام روش‌های درمانی دیسک کمر، امکان عود مجدد وجود دارد، ولی معمولاً عودها در سطوح بالا‌تر و پایین‌تر دیسک درمان شده ی قبلی اتفاق می‌افتد. البته گاهی ممکن است در همان سطح قبلی هم اتفاق بیفتد. اگر بیمار مراحل درمان را به خوبی انجام دهد و ورزش‌هایی را که برایش تجویز شده ادامه دهد و وزن خود را نیز کاهش دهد، ممکن است تا آخر عمر هیچ مشکل برایش پیش نیاید، ولی اگر مراحل درمانی را کامل انجام ندهد، امکان عود مجدد وجود دارد. در روش‌های جراحی هم به همین ترتیب می‌باشد. وقتی بیمار عمل می‌شود، به او توصیه می‌شود که به تقویت عضلات بپردازد و در کنار تقویت عضلات فیزیوتراپی را هم ادامه بدهد. نباید وزنه‌های سنگین را بلند کند و کارهای اشتباهی را که قبلا انجام می‌‌داده تکرار کند. در غیر این صورت ممکن است در همان سطح اولیه و یا سطوح دیگر دچار در رفتگی دیسک شود. روش‌های عمل جراحی نیز متفاوت است و از عمل‌های کوچک و بسته تا عمل‌های باز و بزرگ انجام می شود.

به عنوان مثال اگر سطح در رفته فقط یک سطح باشد و بیمار لاغر باشد و میزان در رفتگی نیز کم باشد، در این موقع از روش‌های عمل بسته می‌توان استفاده کرد. اگر کمی شدیدتر باشد، از روش‌های میکروسکوپی استفاده می‌کنیم و اگر خیلی شدید باشد و چندین سطح را گرفتار کرده باشد و بیمار چاق نیز باشد، ناچارا باید از روش‌های باز و وسیع استفاده شود.
چگونگی درمان و نوع عمل توسط پزشک تشخیص داده می شود و برای هر بیمار، عمل جراحی متناسب با شرایط وی در نظر گرفته می‌شود.

عدم درمان به موقع دیسک کمر چه عواقبی ممکن داشته باشد؟


عدم درمان به موقع دیسک کمر باعث بدتر شدن وضعیت بیمار خواهد شد و درد بیمار را تشدید خواهد کرد. ممکن است به خاطر یک عمل کوچک، مجبور شویم عمل‌های بزرگ‌تری را انجام دهیم و حتی ممکن است باعث تخریب دیسک و تخریب خود مهره و سرخوردگی مهره شود و در نتیجه مجبور شویم که از یک عمل کاملا وسیع، با کار گذاشتن پلاتین و وسایل خاص فلزی در کمر بیمار استفاده کنیم. عدم درمان به موقع ممکن است باعث عوارضی مانند بی‌حس‌های دائمی یا اختلالات حرکتی شود که این عوارض باعث افتادگی پا و کشیدن و لنگی پا خواهد شد.
همچنین عدم درمان به موقع ممکن است باعث ایجاد مشکلات ادراری و مثانه‌ای شود و یا مشکلات اسفنکتر مقعد به وجود بیاورد و بیمار نتواند ادرار و مدفوع خود را نگه دارد. این مشکلات در آقایان باعث ایجاد ناتوانی‌های جنسی هم می‌شود. به علت این که اعصاب مانند دیگر نسوج و پوست قابل ترمیم نمی‌باشند و اگر صدمه ای به آنها برسد، دیگر به حالت اولیه بر نمی‌گردند، بنابراین قبل از صدمه شدید، باید حتما نسبت به درمان اقدام کرد.

در درمان این بیماران با چه مشکلاتی مواجه هستید؟


خوشبختانه اکنون در درمان این بیماران با مشکل خاصی مواجه نیستیم و بسیاری از امکانات و وسایل، چه تشخیصی و چه زمانی، موجود می‌باشد. حتی یک سری امکانات قابل حمل و نقل وجود دارد که برای بعضی از بیماران، که نیاز به یک سری وسایل خاص دارند، توسط شرکت‌ها و تکنسین‌های آنها فراهم می‌شود.

توصیه کلی شما به افراد مبتلا و دیگر افراد کدام است؟


بهترین توصیه این است که پیش‌گیری بهتر از درمان می‌باشد. پس در مرحله اول باید سعی کنیم که اصلا مبتلا به این بیماری نشویم. می‌بایستی در این ارتباط تمام مواردی که باعث پیش‌گیری از ایجاد این بیماری می‌شود را رعایت کنیم؛ از جمله ورزش کردن، کاهش وزن، عدم بلند کردن اجسام سنگین و هول دادن اجسامی مانند اتومبیل یا بلند کردن اتومبیل.
ورزش ملایم روزانه داشته باشیم تا بدنمان همیشه در فرم ایده‌ال قرار گیرد و عضلات وضعیت طبیعی را حفظ نمایند و استخوان‌ها دچار پوکی نشوند.
همچنین باید تغذیه مناسبی داشته باشیم (تغذیه مناسب به معنی زیاد خوردن نیست، بلکه به معنی درست خوردن می‌باشد). از میوه‌جات و سبزی‌جات و لبنیات حتماً در وعده‌های غذایی استفاده کنیم. در معرض نور خورشید به مقدار لازم قرار گیریم. درست بنشینیم یا بخوابیم یا راه برویم؛ مثلا موقع مطالعه، پشت‌میز و صندلی قرار بگیریم و اگر می‌خواهیم تلویزیون نگاه کنیم، لم ندهیم یا کج نشویم و یا در تخت خواب و به حالت نیم خیز مطالعه نکنیم. رعایت این موارد باعث می‌شود فشار بر روی دیسک‌های مختلف از جمله دیسک کمر، دیسک گردن و سایر قسمت‌ها، وارد نشود.
برای درمان حتما به موقع اقدام شود، و پزشک طرف مشاوره، فردی باشد که تبحر و اطلاعات کافی داشته باشد. البته به یاد داشته باشید که تنها علت کمردرد، دیسک کمر نمی‌باشد و کمر درد علل بسیار متفاوتی دارد و بر حسب مورد، باید بیماران درمان شوند.

ممکن است علت‌های درد کمر، مشکلات تغذیه‌ای و متابولیکی مانند بیماری دیابت، نقرس یا تمام بیماری‌های التهابی و عفونی و حتی بدخیمی‌ها باشند. بنابراین در صورت بروز کمردرد حتما به پزشک مراجعه کنید تا بر حسب مورد خاص، کمردرد درمان شود.
گروهی از بیماران، اظهار می‌نمایند که نگران فلجی شدن بعد از عمل جراحی هستند، بنابراین باید گفت که به هیچ وجه به اظهارات ناآگاهانه و غیرعلمی اطرافیان توجه نکنند و مطمئن باشند چنان چه برای درمان این بیماری به موقع اقدام کنند، امکان فلجی وجود ندارد. اصولا با پیشرفت‌هایی که در علم پزشکی انجام گرفته (پیشرفت‌های تشخیصی و درمانی)، اصلا فلج بعد از عمل پیش نمی‌آید و به هیچ‌وجه نباید نگران باشند. ولی اگر خیلی دیر به پزشک مراجعه کنند، امکان آسیب‌ جدی به ریشه‌های عصبی در اثر بیرون زدگی‌ها و پاره شدگی‌ها وجود خواهد داشت و ممکن است علایمی مثل افتادگی پا و لنگی پا برایشان ایجاد شود. البته قابل ذکر است چنان چه بیماری افتادگی و لنگی پا و حالت فلج ایجاد شود، مسلما نباید این انتظار باشد که بعد از عمل کاملاً سالم شوند و مانند بقیه افراد راه برود.

به‌طور کلی باید گفت: دیسک کمر بیماری ای نیست که افراد نگران شوند و چنان چه به موقع درمان گردد، حتماً از سلامتی کامل برخوردار خواهند شد.


دکتر فرزین هاشمیان-متخصص و جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات

استادیار دانشگاه علوم پزشکی همدان

[رزیتا]

نشستن و ایستادن صحیح در کمردرد


كمردردهای حاد، شدید و ناگهانی، معمولا با گذشت زمان و درمان مناسب، برطرف می‌شوند.

برای اینكه این دوره زودتر و علمی‌تر بگذرد به توصیه‌های زیر عمل كنید:
1- نشستن:


طی ده تا بیست روز اول پس از كمردرد؛
الف: حتی المقدور كمتر بنشینید و سعی كنید مدت زمان نشستن از 10 تا 15 دقیقه بیشتر نشود.
ب: در زمان نشستن از یك بالش كوچك برای پُر كردن گودی كمر خود استفاده كنید و توجه داشته باشید كه پشتی صندلی شما سفت باشد.

پ: روی زمین ننشینید یا در حالت لمیده نباشید.
ت: مفاصل ران و زانوی شما در حالت زاویه ی قائمه قرار گیرند. پاها را به صورت ضربدری نگذارید و سعی كنید كف پایتان روی سطح صافی قرار گیرد (در صورت لزوم از چهارپایه‌های كوتاه یا بالشی برای زیر پا استفاده كنید).
ث: باسن شما كاملا به انتهای كفی صندلی بچسبد، كاملا صاف و كشیده بنشینید (سعی كنید انحنای ستون فقرات تا حد امكان كاهش یابد). این حالت را برای چند ثانیه حفظ كنید.
سپس به آرامی تكیه دهید (زاویه پشتی صندلی ازمحور عمود 10 درجه بیشتر باشد).

ج: از صندلی‌های با پشتی بلند و دسته‌دار استفاده نمایید. چرا كه نشستن روی نیمكت یا صندلی‌های غیر مناسب باعث افزایش انحناهای غیر طبیعی بدن شده، موجب افزایش درد و مشكلات شما خواهد شد.

چ: در محل كار ارتفاع صندلی خود را تنظیم كنید، به میز كارتان نزدیك باشید و حتی‌المقدور سطح آن را شیب دار كنید، به گونه‌ای كه به جای خم شدن بیش از حد ستون فقرات شما، سطح میز به صورت شیب دار قرار گیرد.
آرنج و دست‌های خود را حتی‌المقدور آویزان نكنید و از دسته‌های صندلی برای راحت‌تر قرار گرفتن آنها استفاده نمایید.
شانه‌هایتان را سفت نكنید.

ح: وقتی روی صندلی نشسته‌اید، از چرخش بدن استفاده نكنید، چرا كه این حركت فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌آورد، سعی كنید به جای این كار، كل بدن را بچرخانید.
خ: با احتیاط از جا بلند شوید و به جای فشار بر ستون فقرات برای تغییر وضعیت، از عضلات پا استفاده كنید. خم شدن به جلو در وضعیت ایستاده، یا جلو دادن شكم مطلقا توصیه نمی‌شود، چرخش حول محور كمر ممنوع است.

2- رانندگی:


حداقل طی ده تا بیست روز اول پس از كمردرد حاد؛
الف: از بالش‌های كوچكی برای حمایت عضلات و مهره‌های كمر استفاده كنید.
ب: حتی‌المقدور صندلی را به فرمان نزدیك كنید تا به كاهش گودی كمرتان كمك كند.

3- ایستادن:


حداقل طی ده تا بیست روز اول پس از كمردرد حاد؛
الف: در زمان ایستادن سر رو به جلو، شانه‌ها مستقیم، سینه به جلو و تحمیل متعادل وزن به هر دو پا باشد.
ب: از ایستادن طولانی مدت در یك وضعیت خودداری كنید.
پ: حتی‌المقدور ارتفاع میز كارتان را در سطحی مناسب تنظیم كنید.

ت: در زمان ایستادن سعی كنید از یك زیرپایی مناسب استفاده كنید و هر چند دقیقه، یك پای خود را روی آن قرار دهید.
ث: اگر در آشپزخانه مشغول كار هستید، درب كابینت زیر ظرفشویی را باز كنید و هر چند دقیقه یكی از پاها را روی كف آن بگذارید. (به جای زیرپایی)
ج: حتی‌المقدور وسایلی را كه بیشتر به آنها احتیاج دارید در سطح بالاتر و اصطلاحا دم دست‌تر قرار دهید تا مجبور نباشید مرتباً برای برداشتن آنها به پایین خم شوید.
در صورت ضرورت، به جای خم شدن و تا كردن كمر، از زانوهایتان كمك بگیرید و وسیله مورد نظر را حتی‌المقدور به بدن خود نزدیك كنید آنگاه با احتیاط و به آرامی بلند شوید.

ادامه دارد

[رزیتا]

ارزان‌ترین نسخه کمردرد

امروزه کمردرد به قدری شایع شده که اکثریت قریب به اتفاق مراجعه کنندگان به مطب‌های متخصصان مغز و اعصاب را شامل می‌ شود. در این میان، خانم‌ها بیشتر از آقایان به علت کمردرد و پادردهای دیسکی به پزشک مراجعه می ‌کنند. وقتی به آنها می ‌گوییم که مبتلا به دررفتگی یا پارگی دیسک شده‌اید، ناراحت می ‌شوند و با تعجب می‌ گویند: "ما تا حالا هیچ مشکلی نداشته ایم."


پاسخ این است که مگر دیسک باید به شما اطلاع‌ دهد؟
مگر شما همه نکات توصیه شده برای حفظ سلامت ستون فقرات‌تان را انجام داده‌اید؟!
شما که در خانواده‌تان (برادر، خواهر، پدر و مادر) سابقه ابتلا به بیماری دیسک وجود داشته و احتمال بیشتری به دلیل زمینه مثبت ارثی دارید، چگونه از مبتلا شدن پیشگیری می ‌کنید؟
شما باید درباره پدیده‌های طبیعی زندگی‌تان دقیق باشید. نشستن، ایستادن، راه رفتن ، خوابیدن و همه اعمالی که انجام می ‌دهید، باید به طور صحیح برنامه‌ریزی شوند تا صدمه ای به ستون فقرات شما وارد نشود.


دقت کنید طوری بنشینید که کمرتان با لگن زاویه 90 درجه بسازد و حتما مفصل زانو بالاتر از مفصل ران باشد. کف صندلی شما باید سفت و پشت آن سخت باشد. اگر مدت طولانی می‌ نشینید، گودی کمرتان را با بالشی پُر نمایید و از زیر پایی استفاده کنید.

بهتر است پس از مدت طولانی نشستن، بلند شوید، کمی حرکت کنید و دوباره بنشینید. صندلی خود را طوری انتخاب کنید که جایی برای گذاشتن دست‌ها داشته باشد یا دست‌ها را روی میز قرار دهید تا نیروهای وارد به زمین را از این طریق منحرف سازید و همه آنها را روی کمرتان متمرکز نکنید.
درباره ایستادن باید علاوه بر ستون فقرات، به فکر سلامت رگ‌های پایتان نیز باشید تا در ایستادن‌های طولانی‌، خون در آنها ساکن نشود و دردسر نسازد.

اگر می‌ خواهید به مشکلات دیسک مبتلا نشوید حتما زیرپایی کوچکی بردارید و هر از گاهی پای راست و چپ را روی آن بگذارید. با این کار، خم ستون فقرات را تغییر می ‌دهید و آن را از فشار رها می‌ کنید.

کفش مناسب بپوشید که پاشنه سه یا پنج سانتی‌متری داشته باشد و هرگز از کفش‌های پاشنه بلند یا کاملا تخت استفاده نکنید.

ایستادن غلط در خانم‌ها، به خصوص هنگام جارو زدن دیده می ‌شود. نمی ‌دانم چه اصراری است که با فشار زیاد خلاف پرزهای فرش را جارو می‌ کنید! یا مدت طولانی در حالت خم به جلو و قوز کرده، جارو می ‌زنید. اگر روزی یک ربع به این شیوه ی غلط، ‌کار انجام بدهید، موفق خواهید شد به دیسک‌هایتان آسیب جدی بزنید.

به نظر شما با این همه بلایی که سر ستون فقرات‌تان می‌ آورید، انتظار سلامت، توقع بی ‌جایی نیست؟!

در آخر هم توصیه می کنم که از توالت فرنگی استفاده کنید و این فرهنگ صحیح را جا بیندازید.

به خانم ها هشدار می ‌دهم اجسام سنگین را بلند نکنید و یا هول ندهید.

دکترمسعود خدیوی- جراح مغز و اعصاب
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران